Search
Asset 2

حماس برای تداوم خود از حمایت کدام کشورها بهره می‌برد؟

خواهر ۵۷ ساله رهبر گروه حماس که طی هفته‌های گذشته بازداشت شده است، از سوی دادگاه اسرائیل به جرائم جدی امنیتی متهم و محاکمه خواهد شد.
اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس (MOHAMMED ABED/AFP via Getty Images)

کارشناسان می‌گویند که دولت قطر در سال‌های اخیر در کنار جمهوری اسلامی ایران و رژیم کمونیستی چین از حماس حمایت کرده است و میلیون‌ها دلار را بدون هیچگونه نظارتی به این گروه نیابتی جمهوری اسلامی ایران ارسال کرده است.  

در آخرین رویدادهای جنگ حماس و اسرائیل، بنیامین نتانیاهو ساعاتی قبل از برگزاری نشست شورای امنیت سازمان ملل، جلسه کابینه جنگ اسرائیل را با حضور آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا برگزار کرد. 

او خطاب به کشورهای جهان گفت: «جنگ ما جنگ شما است. اگر با ما در یک جبهه نایستید به سراغ شما خواهد آمد…هدف، پیروزی بر حماس و از بین بردن تهدید آن علیه اسرائیل یک بار برای همیشه است.»  

در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در شامگاه دوشنبه شانزدهم اکتبر، قطعنامه پیشنهادی روسیه برای برقراری آتش‌بس میان حماس و اسرائیل رای لازم را بدست نیاورد.  

هم‌چنین در بحبوحه بحث بر سر عملیات زمینی ارتش اسرائیل در غزه، ژنرال مایکل اریک کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا یا سنتکام روز سهشنبه به اسرائیل سفر کرد. اطمینان از آمادگی اسرائیل برای دفاع از خود و جلوگیری از مداخله طرف‌های دیگر (گروه‌ها و دولت‌های دیگر) به این جنگ از اهداف این سفر اعلام شده است.  

هر چند این مقام عالیرتبه نظامی آمریکا از کشور خاصی نام نبرد، اما به نظر می‌رسد که وی به مداخلات و تهدیدهای جمهوری اسلامی ایران اشاره دارد.  

حماس، گروه نیابتی جمهوری اسلامی ایران 

بنا بر برخی گزارش ها، حماس یکی از گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی ایران در خارج از مرزهای این کشور است. تهران به خاطر حمایت‌های همه جانبه‌اش از کمک‌های مالی و نظامی گرفته تا حمایت‌های دیپلماتیک از حماس معروف است. 

وال استریت ژورنال در ۸ اکتبر گزارش داد که جمهوری اسلامی ایران به حماس کمک کرد تا حملات هفتم اکتبر موسوم به «طوفان الاقصی» را طراحی کند و برای اجرای آنها به حماس چراغ سبز نشان داد. 

متیو برادسکی، کارشناس ارشد در امور بین‌الملل در اینباره به اپک‌تایمز میگوید: «ایران قطعاً تلاش خواهد کرد تا تلفات حماس را از لحاظ نیروی نظامی و مهمات جبران کند، همان‌طور که در مورد بازوی تروریستی خود، حزب‌الله در لبنان انجام داده است. به همین دلیل کنترل دوباره غزه توسط اسرائیل ضروری است.»  

دانیل پایپس، رئیس انجمن خاورمیانه، یک اندیشکده واشنگتن می‌گوید: «ایران نمی‌تواند خزانه و زرادخانه حماس را در صورت کنترل غزه توسط نیروهای دفاعی اسرائیل تجهیز کند.» 

به گفته کارشناسان، موضع بسیاری از کشورهای جهان عرب در مقابل جنگ اسرائیل و حماس در سطح دیپلماتیک بوده است.  

در این میان، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از حامیان اصلی حماس، از طریق حزب‌الله لبنان با اسرائیل درگیر جنگ شده است، با این حال ایران تنها طرف درگیر در این بحران نیست، بلکه رژیم چین و قطر نیز در این ماجرا دخیل هستند.   

جمهوری اسلامی ایران حمایت مالی و سازماندهی حملات اخیر حماس را انجام داده است و رهبری این عملیات‌ها از دفتر حماس در دوحه صورت گرفت.  

بر اساس گزارش مرکز ملی مبارزه با تروریسم، در حال حاضر حماس بین ۲۰ تا ۲۵ هزار عضو دارد.  

قطر متحد آمریکا و حامی حماس

اسماعیل هنیه از رهبران حماس که از سال ۲۰۱۶ به این سو در دوحه پایتخت قطر مستقر است جنگ با اسرائیل را از دفتر خود در دوحه رهبری می‌کند.  

ایرینا تسوکرمن، تحلیلگر سیاست خارجی و وکیل حقوق بشر به اپک‌تایمز می گوید: قطر «حماس را بر اساس توافق با اسرائیل و سایر طرف‌ها تأمین مالی کرده است و میلیون‌ها دلار را بدون هیچ نظارتی به دیکتاتوری اسلام‌گرا و نیابتی ایران (حماس) رسانده است.» 

به گفته وی، از نظر سیاسی، قطر به طور آشکار از حماس حمایت کرده و اسرائیل را مسئول وضعیت بحرانی در غزه دانسته است. قطر در جهت‌گیری‌های کلی خود به یهودی‌ستیزی دامن زده و در عین حال به حماس که آمریکا آن را به عنوان یک سازمان تروریستی می‌شناسد، مشروعیت سیاسی داده است. با این حال دولت قطر به عنوان متحد اصلی آمریکا در خارج از ناتو معرفی می‌شود و بارها توسط دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات‌های آمریکا به دلیل همکاری در مبارزه با تروریسم مورد تحسین قرار گرفته است.  

بر اساس گزارش دویچه‌وله، تا سال ۲۰۲۱ کمک‌های دولت قطر به حماس بالغ بر ۱.۸ میلیارد دلار می‌شد، اما از آنجایی که دولت حماس در غزه هیچ شفافیتی در نحوه مصرف کمکها نداشته است، ردیابی نحوه مصرف این کمک‌ها دشوار به نظر می‌رسد. 

بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد که حماس از این کمک‌های قطر و دیگر حامیان مالی‌اش برای افزایش توان نظامی و برنامهریزی برای حملات به اهداف خود استفاده نکرده باشد.  

همسویی چین و قطر در حمایت از حماس

رسانه هندی دیپلمات گزارش داد که در سال ۲۰۱۷ بین رژیم چین و قطر قراردادی امضا شد، مبنی بر اینکه دوحه و پکن تلاش‌های مشترکی برای محدود کردن کمکهای مالی به گروه‌های تروریستی در منطقه انجام دهند.   

بعدها ثابت شد که این قرارداد به محدود شدن فعالیت‌های گروه‌های تروریستی کمکی نکرد. قطر در پایتختش پذیرای دفتر رهبران طالبان و دفتر رهبران حماس بود. دو گروهی که به فعالیت‌های تروریستی‌شان شامل حملات انتحاری و مسلحانه به مکان‌های عمومی و محل رفت‌وآمد غیرنظامیان مشهور بودند.  

به نوشته این رسانه، قطر برای مقامات حزب کمونیست چین از چند نظر مهم بود. بدلیل اینکه چین واردکننده اصلی گاز طبیعی مایع قطر است و در مقابل پکن می‌توانست از طریق فروش فناوری نظامی، تراز تجاری‌اش با دوحه را بهبود دهد. چین در مسایل امنیتی نیز متحد است؛ زیرا قطر یک کشور عربی است که بیش از سایر کشورها و بدون پیششرط مایل به مذاکره با گروه‌های اسلام‌گرای غیردولتی است. 

دیپلمات می‌افزاید که چین و قطر در برابر بحران‌های فلسطین و افغانستان موضع مشابهی داشتند.  

حماس برای رژیم چین مهم است نه اسرائیل

رسانه دیپلمات، هم‌چنین چند روز بعد از حملات هفتم اکتبر به اسرائیل در تحلیلی نوشت که دیپلمات‌های اسرائیلی شاید تصور می‌کردند که سال‌ها ارائه فناوری پیشرفته به چین، موضع پکن در قبال اسرائیل را تغییر می‌دهد. این یک اشتباه محاسباتی جدی بود. واکنش تازه چین به مناقشه اسرائیل و حماس نشان دهنده حمایت دیرینه این رژیم از حماس است. 

به نوشته این رسانه، حزب کمونیست چین (ح.‌ک.‌چ) سابقه طولانی در روابط دوستانه با فلسطین دارد. از زمان تأسیس (سازمان آزادیبخش فلسطین یا ساف) در سال ۱۹۶۴، رژیم چین این سازمان را به رسمیت شناخته و فعالانه از آن حمایت کرده است. در دوران مائو تسه تونگ و دنگ شیائوپینگ، یاسر عرفات، رهبر ساف به عنوان «دوست قدیمی» ح‌.ک.‌چ مورد ستایش قرار گرفت و رژیم کمونیستی چین آشکارا کمک مالی و تسلیحاتی به ساف کرد. 

این روزنامه با بیان اینکه «حمایت چین از فلسطین بیشتر از کشورهایی مانند ایران و قطر است،» می‌افزاید که سابقه طولانیمدت حمایت رژیم چین از دولت فلسطین، در امتناع این کشور از محکوم کردن حمله حماس به غیرنظامیان اسرائیلی منعکس شده است. در واقع، واکنش فوری پکن به این حمله، صدور بیانیهای بود که در آن اعلام کرد «راه اساسی خروج از مناقشه در اجرای راه‌حل دو دولتی و ایجاد کشور مستقل فلسطین نهفته است.»  

دیپلمات با اشاره به اینکه دیپلمات‌های اسرائیلی از رژیم چین به عنوان «دوست اسرائیل» خواستهاند که حملات به اسرائیل را شدیدتر محکوم کند، ادامه می‌دهد که چنین اظهاراتی نشان‌دهنده ساده‌لوحی دیپلماتهای اسرائیلی و عدم درکشان از ماهیت حزب کمونیست چین است. 

به نوشته این رسانه هندی، اسرائیل باز، آزاد، قوی و مرفه با منافع ژئوپلیتیک رژیم چین همسو نیست… هرج و مرج طولانیمدت در خاورمیانه به نفع منافع استراتژیک رژیم چین در رقابت با غرب است، همانطور که این رژیم میتواند از درگیری روسیه و اوکراین برای برهم زدن کشورهای غربی و تخلیه منابع جهان دموکراتیک سوءاستفاده کند. اکنون هم به دنبال بهره‌برداری از بحران در خاورمیانه است. 

نوام اورباخ، محقق چینی در اسرائیل به روزنامه وال استریت ژورنال می‌گوید که چین به این افتخار میکند که چگونه در جریان هولوکاست به هزاران یهودی اروپایی اجازه داد تا در کشور چین بمانند، اما اکنون با امتناع از انتقاد از حماس و سانسور پوشش خبری کشتار حماس در رسانه‌های داخلی چین «خیانت بزرگ» را مرتکب شده است. 

اشاره وی به دوره قبل از شکل‌گیری و حاکمیت حزب کمونیست در چین است که حاکمان رویکرد حقوق بشری به مسائل جهان داشتند. بعد از به قدرت رسیدن این حزب و کشتار میلیون‌ها شهروند چینی، بسیاری از یهودیان که امنیت خود را در خطر می‌دیدند، از چین به اسرائیل مهاجرت کردند. 

حماس توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا، بریتانیا، استرالیا، کانادا و سازمان کشورهای آمریکایی به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است. 

این گروه توسط احمد یاسین و همفکرانش در سال ۱۹۸۷ و در جریان انتفاضه اول در اسرائیل ایجاد شد. حماس شاخه‌ای از اخوانالمسلمین است، یک سازمان افراطی که نگاه خصومت‌آمیزی در مورد اسرائیل و غرب دارد. حماس مخفف «حرکات المقاومه الاسلامیه» یا «جنبش مقاومت اسلامی» است.

اخبار بیشتر

عضویت در خبرنامه اپک تایمز فارسی