براساس یک مطالعه جدید، هر ۱ درجه افزایش دما خطر افسردگی پس از زایمان را ۱ درصد افزایش میدهد.
براساس این مطالعه، خانمهایی که اخیراً زایمان کرده و در مواجهه با گرما و دمای متغیر محیط قرار میگیرند، به شکل قابلتوجهی با خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان مواجه میشوند.
این مطالعه که با حضور حدود ۴۳۰ هزار خانم انجام گرفت، نشان داد که بهازای هر ۱ درجه افزایش دمای هوا، خطر افسردگی پس از زایمان نیز ۱ درصد افزایش پیدا میکند. عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و استفاده ناکافی از تهویه مطبوع نیز به تشدید خطر افسردگی پس از زایمان دامن میزنند.
محققان نوشتند: «خطر افسردگی پس از زایمان بر اثر افزایش دما در بین مادرانی که در معرض آلایندههای هوا قرار داشتند، به شکل قابلتوجهی بیشتر بود.»
جون وو، نویسنده ارشد مطالعه و استاد بهداشت محیطی و حرفهای در برنامه بهداشت عمومی دانشگاه کالیفرنیا-ارواین، به اپک تایمز گفت: «یافتههای این مطالعه میتوانند به کشف راهکارهای جلوگیری از افسردگی پس از زایمان کمک کنند.»
برخلاف عواملی مثل روابط و شرایط خانوادگی، دمای هوا اغلب متغیر است. وو افزود که رسیدگی به این مسئله برای مادر و کودک سودمند است، زیرا علائم افسردگی مادر میتواند به شکل مستقیم بر رشد کودک اثر بگذارد.
شناخت عوامل خطر افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که طی چهار هفته تا یک سال پس از زایمان رخ میدهد و با علائمی مانند ناراحتی دائمی، بیعلاقگی به فعالیتهای روزمره و مشکل در ارتباط گرفتن با کودک همراه است.
خانمهایی که اضافهوزن دارند یا چاق هستند، آنهایی که سزارین یا زایمان زودرس انجام دادهاند و آنهایی که عوارض پزشکی داشته و چند بچه به دنیا آوردهاند، بیشتر در معرض خطر افسردگی پس از زایمان قرار دارند.
این مطالعه، که براساس دادههای گردآوریشده از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ انجام شده و در ژورنال دورنمای سلامت محیطی انتشار یافته، نشان میدهد که هوای گرمتر و نوسانات دمایی بیشتر باعث افزایش احتمال ابتلای مادران به افسردگی پس از زایمان میشوند.
این ارتباط در ساعات گرمتر روز عمیقتر از ساعات خنکتر بود.
این مطالعه دمای ایدهآل را برای خانمهایی که اخیراً زایمان کردهاند مشخص نکرده است.
وو گفت: «حتی در کالیفرنیای جنوبی که شاید تصور کنید ساکنان آن به هوای گرم عادت دارند، قرار گرفتن در معرض گرما و خطر افسردگی پس از زایمان همچنان به یکدیگر مرتبط هستند. به نظر من افزایش دما میتواند روی کسی که در مناطق سردسیر زندگی میکند و مواجهه کمتری با دمای هوای بالا دارد، تأثیر بیشتری بگذارد.»
مواجهه تازه و طولانیمدت با گرما به یک اندازه بر خطر افسردگی پس از زایمان تأثیر میگذارند.
در مناطقی که دسترسی کمتری به تهویه مطبوع داشتند، همبستگی قابلتوجهی بین نوسانات دمای روزانه و شیوع افسردگی پس از زایمان وجود داشت.
از این گذشته، مادران ۲۵ ساله و بزرگتر و مادران آفریقایی-آمریکایی، آسیایی یا اسپانیاییتبار در معرض خطر بیشتری قرار داشتند.
آیدان شارون، معاون سازمان روز جهانی زمین، که وظیفه گسترش، آموزش و فعالسازی جنبشهای زیستمحیطی در سراسر جهان را برعهده دارد، به اپک تایمز گفت: «در بسیاری از مطالعات اخیر بر نیاز فوری به مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید شده است، زیرا اثرات آن فراتر از نابودی محیطزیست بوده و به شکل مستقیم بر سلامت انسانها تأثیر میگذارد و حتی به نوزادان به دنیا نیامده لطمه میزند.»
آسیبپذیریهای قبل و بعد از زایمان
دمای بالای محیط از قدیم با چالشهای سلامت روان گره خورده است. افزایش دما میتواند استرسهای روزانه را تشدید کند و با برانگیختن واکنشهای فیزیولوژیک بر سلامت روان تأثیر منفی بگذارد.
برای نمونه، مطالعهای در سال ۲۰۱۴ در کالیفرنیا انجام گرفت که نشان میداد موارد بستری در بخش سلامت روان در پی رویدادهای مرتبط با گرما مانند موج هوای گرم ۹.۸ درصد افزایش یافته است. به همین ترتیب، گرما با مشکلات سلامت روان در کلانشهر گرمسیری هوشیمین در ویتنام ارتباط مستقیم داشته و باعث افزایش ۶۲ درصدی موارد بستری در بخش اختلالات روانی و رفتاری بیمارستانها شده است.
خانمها در دوران بارداری و پس از زایمان نسبت به تغییر دما آسیبپذیرتر هستند. تغییرات بیولوژیکی و هورمونی بر توانایی خانمهای باردار در تنظیم دمای بدن تأثیر میگذارند. این مسئله باعث میشود که خانم نسبت به دمای بالا حساسیت بیشتری پیدا کند.
خانمهای باردار بویژه در معرض خطر گرمازدگی قرار دارند. به گزارش آژانس حفاظت از محیطزیست، خطرات بالقوهای که این خانمها بر اثر افزایش دما با آنها مواجه میشوند، شامل کمخونی، اکلامپسی، کموزنی نوزاد، زایمان زودرس و سقط جنین هستند.
یک مطالعه جدید نشان داد که مواجهه با موج گرما یا دمای بالای محیط در بین خانمهای باردار در جنوب شرقی آمریکا با افزایش موارد مراجعه به اورژانس بر اثر طیف وسیعی از اختلالات روانی نظیر اضطراب، فکر خودکشی و اختلال دوقطبی ارتباط مستقیم دارد.
از این گذشته، یک مطالعه چینی نشان داد که مواجهه طولانیمدت با دمای بالا و مواجهه کوتاهمدت با سرمای شدید باعث افزایش تنش عاطفی در دوران بارداری میشود.
محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال، که شکل پاسخ بدن به استرس را تعیین میکند، در دمای بالا فعالتر میشود. این محور کورتیزول ترشح میکند که هورمون استرس است و باعث التهاب میشود. وقتی دمای محیط از دمای بدن بالاتر میرود، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال تحت تأثیر قرار میگیرد و باعث واکنش شدید بدن به استرس میشود.
گرمای شدید همچنین سد خونی مغزی را مختل میکند. سد خونی مغزی یک سپر حفاظتی است که معمولاً از ورود سموم مضر به مغز جلوگیری میکند. وقتی سد خونی مغزی بر اثر مواجهه با گرما نفوذناپذیری خود را از دست میدهد، ترکیبات مضر وارد مغز میشوند، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال را مختل کرده و قدرت بدن برای کنترل استرس را کاهش میدهند.
اثر تقویتکننده عوامل محیطی
این مطالعه همچنین نشان داد که جدا از مواجهه با دمای بالا، آلودگی هوا، داشتن فضای سبز محدود و استفاده ناکافی از تهویه مطبوع نیز به افزایش تأثیر دمای بالا بر خطر افسردگی پس از زایمان دامن میزنند. محققان نوشتند: «افزایش دمای محیط ممکن است بر اثر افزایش تعریق، جریان خون و تنفس، باعث مواجهه بیشتر با آلایندههای خطرناک موجود در هوا شود.»
وو از این گفت که این عوامل چه تأثیری بر ارتباط بین افسردگی پس از زایمان و دمای بالا دارند. او توضیح داد که برخورداری از فضای سبز بیشتر میتواند تأثیر دمای بالا را خنثی کند، زیرا مردم در این محیطها نیز ممکن است در معرض آلایندههای موجود در هوا قرار بگیرند.
او با اشاره به اثرات زیانبار ورود ذرات معلق در هوا به بدن و مغز گفت: «آلودگی هوا به تنهایی میتواند اثرات نامطلوبی بر سلامت روان داشته باشد.»
