بدهی‌های هنگفت ایران به مسکو باعث شده که صادرات غلات از روسیه به ایران کاملاً متوقف شود و اتحادیهٔ صادرکنندگان غلات روسیه در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد در حال حاضر غلات از روسیه به ایران صادر نمی‌شود.
مطابق داده‌های اتحادیهٔ صادرکنندگان غلات روسیه، ایران از پنج سال پیش در کنار مصر و ترکیه از مهم‌ترین واردکنندگان گندم روسیه بود و سال گذشته با خرید حدود ۴ میلیون تن در صدر نشست. تابستان گذشته ایران اعلام کرد در صدد است ۱۰ میلیون تن گندم از روسیه وارد کند.
اما در تضاد کامل با این وعده‌ها، از ژوئیه تا پایان سال ۲۰۲۲ کمتر از ۲ میلیون تن گندم وارد کرد که این نصف حجم سال قبل بود. هفتهٔ گذشته ادوارد زرنین رئیس هیات مدیرهٔ اتحادیهٔ صادرکنندگان غلات روسیه طی همایشی بین‌المللی در دبی گفت ایران مثل بادکنکی بود که بادش خالی شد.
ماشا بلیکووا (Masha Belikova) از شرکت تحلیلی بازار غلات «آگریسنسوس» (Agricensus) می‌گوید یکی از مشکلات ایران، خرید در اوج قیمت‌ها بود. میانگین بهای گندم در ژوئیه و اوت که ایران عمدهٔ خریدهای خود را انجام داد حدود ۴۵۰ دلار برای هر تن بود.
وی در ادامه عنوان کرد: «برای مقایسه، در فوریه که صادرات به ایران متوقف شد، بهای گندم به ۲۸۰ دلار رسید. ضمناً بهای حمل گندم بین روسیه و ایران در تابستان گذشته حدود ۸۰ دلار بود که اکنون تقریباً نصف مبلغ شده است.»
همزمان نمایندگان دومای روسیه که در اوایل بهمن‌ماه به ایران سفرکرده بودند پس از بازگشت از تهران از «بدهی‌های عظیم و روبه‌رشد ایران» خبر دادند.
از تحلیل سامانه‌های ردیابی آنلاین توسط شرکت «آگریسنسوس» برمی‌آید که دست‌کم ۱۰ کشتی چندین ماه است که در بنادر ایرانی تخلیه نشده و در خلیج‌فارس معطل مانده‌اند.
ماشا بلیکووا بیشتر توضیح می‌دهد: «ما حدوداً در نوامبر متوجه شده‌ایم کشتی‌های حامل گندم روسی در بنادر ایران لنگر انداخته‌اند و بارشان تخلیه نمی‌شود. وضعیت خرید توسط شرکت‌های خصوصی بهتر است؛ اما از میان کشتی‌هایی که به سفارش شرکت بازرگانی دولتی ایران گندم حمل کرده‌‌اند، تنها چند مورد بارشان تخلیه شده و ظاهراً ایران وعده داده که با صاحبان آن بار در آینده تسویه‌حساب خواهد کرد.»
به گفته این تحلیلگر تا چند روز پیش بیش از ۶۶۰ هزار تن بار گندم در بنادر ایران معطل‌مانده؛ اگر به قیمت آخرین خرید حساب کنیم ارزش این بار بیش از ۲۷۰ میلیون دلار به علاوهٔ جریمهٔ تأخیر در تخلیه است. معلوم نیست که اگر ایران توان این پرداخت را ندارد چرا قرارداد را لغو یا بازبینی نمی‌کند؛ بلکه قبول کرده هزینه‌های مضاعف را بپردازد؟ دلیل لغو نکردن این قرارداد توسط روسیه روشن است: قیمت گندم دست‌کم ۲۰ درصد ارزان‌تر شده و برای شرکت‌های روسی می‌صرفد صبر کنند تا ایران سرانجام هزینه‌هایشان را جبران کند.
چندی پیش اندیشکدهٔ شورای آتلانتیک در گزارشی نوشت هدف از حمایت صریح رهبر جمهوری اسلامی از جنگ روسیه علیه اوکراین و حتی توافق برای ارسال پهپاد به روسیه، تضمین دریافت گندم از این کشور بوده؛ چراکه مقامات ایرانی نگرانند کمبود و گرانی مواد غذایی بر اعتراض‌های گستردهٔ مردمی بیفزاید.
