اگر ایدهای برای گذراندن تعطیلات خود ندارید، بد نیست سری به طبیعت بزنید. هم از میزان تنشهایتان میکاهد و هم ممکن است نیازتان را به داروهای بیماریهایی چون فشار خون بالا و آسم کاهش دهد.
فضای سبز دارویی رایگان است که میتواند بسیاری از بیماریهای مزمن را بهبود بخشد
به فضای سبز علاقهمند هستید؟ مجله پزشکی بریتانیا مطالعهای دو ساله در فنلاند را منتشر کرد که نشان میداد مراجعه مکرر به فضاهای سبزی مانند جنگلها، باغها، پارکها و مراتع میتواند به کاهش نیاز افراد به داروهای افسردگی، بیخوابی، فشار خون بالا و آسم کمک کند که عمدتاً برای درمان مشکلات شایع و بالقوه جدی سلامتی مصرف میشوند.
بر اساس این مطالعه که حدود ۷۳۰۰ نفر را مورد بررسی قرار داد، کسانی که ۳ تا ۴ بار در هفته به فضاهای سبز میروند، ۳۳ درصد کمتر از آنهایی که زیر یک بار در هفته این کار را انجام میدهند، به داروهای روانپزشکی نیاز پیدا میکنند و ۳۶ درصد کمتر احتمال دارد به داروهای فشار خون بالا نیاز پیدا کنند و ۲۶ درصد کمتر از داروهای آسم استفاده میکنند.
باور عموم بر این است که محیطهای طبیعی برای سلامت انسان مفید هستند و شواهد این مطالعه این باور را تأیید میکنند. دکتر گیالتسن لوبسانگ، متخصص طب پیشگیری و مدیر درمانگاه مراقبتهای پزشکی پیشگیرانه دکتر لوبسانگ، میگوید اغلب مردم را تشویق میکند که به جنگل بروند و این توصیه را حتی در «نسخه» خود نیز میگنجاند زیرا طبیعت برای سلامتی بسیار مفید است.
۱– کاهش التهابات مزمن
فتوسنتز گیاهان اکسیژن زیادی آزاد میکند و مواد فعال زیستی زیادی تولید میکند که به مقاومت بدن در برابر اکسیداسیون و و کاهش التهابات مزمن کمک میکند.
بسیاری از افراد از التهابات مزمن رنج میبرند. وقتی سلولهای بدن اکسیژن کافی دریافت نکنند و دچار کمبود اکسیژن شوند، «واکنشگرهای فعال اکسیژنی» آزاد میکنند که میتواند به سلولها و اندامها آسیب برساند که منجر به اکسیده شدن بدن و التهابات مزمن میشود. التهاب مزمن ایمنی بدن را تضعیف میکند و باعث میشود نتواند به خوبی با ویروسها و باکتریهای خارجی مبارزه کند.
هیپوکسمی (کمبود اکسیژن در بدن) میتواند ناشی از عوامل محیطی، فیزیولوژیکی و بیماریزا باشد. لوبسانگ میگوید علائمی چون گرفتگی عضلات، اختلالات خواب و سرگیجه میتوانند ناشی از کمبود اکسیژن در بدن باشند.
۲– تقویت ایمنی و جلوگیری از سرطان
هنگام تنفس در فضای سبز و به ویژه جنگلها، فیتونسیدها وارد بدن میشوند که به عنوان «آفتکشهای گیاهی» نیز شناخته میشوند و مواد شیمیایی دارای خواص ضدمیکروبیای هستند که توسط گیاهان در هوا آزاد میشوند تا از آنان در برابر حشرات محافظت کنند.
بر اساس یافتههای یک مطالعه، پس از پیادهروی در طبیعت و تنفس در فضای آزاد، فعالیت یاختههای قاتل طبیعی در بدن حدود ۵۰ درصد افزایش مییابد. این سلولها قادر به از بین بردن تومورها و سلولهای آلوده به ویروس هستند.
لوبسانگ معتقد است که هوای جنگل میتواند به پاکسازی ریهها کمک کند. به همین دلیل از بیماران به ویژه بیماران مبتلا به سرطان ریه میخواهد که حداقل دو تا سه بار در ماه به مناطق طبیعی و به ویژه جنگلها بروند.
۳– از بین بردن تنشها، بهبود خلق و تنظیم سیستم عصبی خودکار
محیط طبیعی سرسبز باعث آرامش بدن و ذهن میشود. شی هنگ چانگ، مدیر درمانگاه لوهاسینفرا در تایوان، معتقد است که صداهای جنگل بیشتر از کنار دریا است؛ صداهایی مانند صدای جیرجیر حشرات و پرندگان و صدای باد که به عنوان صدای سفید شناخته میشوند و میتوانند مانع از شنیده شدن سر و صداها شوند. این صداها به کاهش تنشها کمک میکنند و آرامشبخشتر از سکوت مطلق هستند.
اضطراب با اختلالات سیستم عصبی خودکار نیز ارتباط نزدیک دارد. تمدد اعصاب در جنگل میتواند فعالیت اعصاب پاراسمپاتیک را افزایش دهد و از فعالیت اعصاب سمپاتیک بکاهد. این امر به سیستم اعصاب خودکار کمک میکند که به وضعیت پایدار و متعادل بازگردد. در نتیجه آن، کیفیت خواب نیز میتواند بهبود یابد.
همچنین مطالعات نشان میدهند که مناظر جنگلی قادر به تعدیل تنشهای روانی و خستگیهای ذهنی هستند و به القای احساسات مثبت کمک میکنند و به این ترتیب، منجر به بهبود اضطراب، افسردگی و خشم میشود. که به پیشگری و درمان افسردگی کمک میکند. در عین حال، تمدد اعصاب در جنگل به کاهش هورمونهای اضطراب مانند آدرنالین و کورتیزول کمک میکند و به این ترتیب، از اضطراب و تنشهای فرد کم میکند.
۴– کاهش فشار خون بالا و کنترل دیابت
مطالعات نشان میدهند که محیط جنگل به طور مؤثر قادر به کاهش فشار خون و ضربان قلب و همچنین بهبود عملکرد قلبی-ریوی و سوختوساز است که میتواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران دارای فشار خون بالا یا در آستانه ابتلا به آن کمک کند.
از جمله دلایل احتمالی تأثیر محیطهای جنگلی بر کاهش فشار خون میتوان به اثرات مثبت فیتونسیدها بر بدن و اثر تعدیلکنندگی جنگل روی سیستم عصبی خودکار اشاره کرد.
پیادهروی در جنگلی باعث افزایش آدیپونکتین میشود که به کاهش سطح گلوکز خون در بیماران دیابتی کمک میکند. سطوح بالای آدیپونکتین با مقاومت در برابر دیابت، کاهش وزن و پیشگیری از تصلب شرایین در ارتباط است.
۵– کنترل بیشفعالی و بهبود تمرکز
علاوه بر بهبود تمرکز در میان افراد عادی، محیطهای طبیعی میتوانند به بهبود توجه در میان کودکان مبتلا به فقدان توجه و فعالیت مفرط (بیشفعالی) نیز کمک کند. پیادهروی در پارک میتواند باعث افزایش تمرکز کودکان بیشفعال شود.
لوبسانگ در درمانهای بالینی خود دریافت که علائم ۸۰ تا ۹۰ درصد کودکان مبتلا به بیشفعالی یا اوتیسم با قرارگیری در معرض طبیعت به تدریج بهبود مییابد.
۶– کنترل آسم و بهبود عملکرد ریهها
آسم با قرارگیری در معرض آلودگی هوا در ارتباط است. قرارگیری در معرض محیطهای جنگلی میتواند به تخفیف علائم کودکان مبتلا به بیماریهای آلرژیک مانند آسم کمک کند. بر اساس مطالعهای که در مجله تنفسی اروپا منتشر شده است، سلامت تنفسی کودکانی که در طی دوران رشد خود در معرض فضاهای سبز وسیع قرار میگیرند، بیشتر است و اغلب عملکرد ریه بهتری دارند.
لوبسانگ معتقد است که گیاهان در تصفیه هوا بسیار مؤثر هستند: «گیاهان بهترین تصفیهکننده هوا هستند.» او اشاره میکند که بسیاری از مطالعات نشان میدهند که حتی داشتن گیاهان (مانند سانسویریا) زیاد در داخل خانه نیز میتواند به پاکسازی هوا کمک کند.
۷– بهبود سلامت چشم
نگاه کردن به محیط سبز پس از فعالیتهای شدید چشمی میتواند به چشم استراحت دهد. چانگ توضیح میدهد که طول موج نور سبز میتواند ماهیچههای چشم را آرام کند. چشمها مستقیماً روی مغز تأثیرگذار هستند و ناراحتیهای چشمی باعث سردرد میشود. سندرم بینایی رایانهای به ناراحتیهای چشمی ناشی از تماشای طولانیمدت صفحه رایانه اشاره دارد که به مغز تسری پیدا میکنند و باعث ایجاد علائمی چون سردرد و حالت تهوع میشوند.