جشنواره‌‌‏ی قایق اژدها و شاعر چینی «شو یوآن»

جشنواره‌‌‏ی قایق اژدها «DuanwuJie»، یکی از مهم‌‌‏ترین جشن‌‌‏های سنتی چینی است که بعد‌‌‏از سال نو چینی و جشن نیمه‌‌‏ی پاییز (جشنواره‌‌‏ی ماه)، سومین جشن مهم چینی‎ها محسوب می‌‌‏شود. این جشن در پنجمین روز در پنجمین ماه قمری برگزار می‌‌‏شود. امسال این جشنواره در روز دوشنبه، دوم ژوئن (۱۲ خرداد) برپا خواهد شد.

تاریخچه‌‌‏ی جشنواره

در طول سال‌‌‏ها، این جشنواره براساس آداب و رسوم و جشن‌‌‏های مختلف محلی، نام‎های مختلفی به خود اختصاص داده است. متداول‌‌‏ترین نام آن که در غرب نیز شناخته شده است، جشنواره‌‌‏ی قایق اژدهاست.

مانند بسیاری از جشن‌‌‏های چینی، درپس این جشنواره نیز افسانه‌‌‏هایی وجود دارد. در‎میان این داستان‌‌‏ها، مهم‌‌‏ترین داستانی که عمیقاً ریشه در فرهنگ چینی دارد، این است که این جشنواره در بزرگداشت «شو یوان»، شاعر چینی در دوران ایالات متخاصم (۲۲۱-۴۷۵ پیش‌‌‏از میلاد) برگزار می‌‌‏شود.

«شو یوان» (۲۷۸-۳۴۰ پیش‌‌‏از میلاد)، وزیر دانا، مهربان و صادق دربار «چو» در زمان ایالت‌‌‏های متخاصم بود که برای ریشه‌‌‏کن کردن فساد شایع در ایالت چو تلاش بسیار کرد. او در زمان هفت ایالت مستقل چی، چو، یان، ژائو، وِی و شین زندگی می‌‌‏کرد که برای تسلط بر یک‌‌‏دیگر رقابت می‌‌‏کردند.

شو یوان به‌‌‏عنوان انسانی عاقل و دانشمند، مورد اعتماد امپراطور چو بود و به کمک توصیه‌‌‏های وی، ایالت چو کم‌‌‏کم قدرتمندتر می‌‌‏شد. موفقیت یوان به‌‌‏ویژه توانایی او در مبارزه با فساد، باعث برانگیخته شدن دشمنی دیگر مقامات و حسادت دیگر وزرا شد.

آن‎ها به او افترا زدند و بر‌‌‏علیهش توطئه کردند و بدین ترتیب امپراطور را تحت تأثیر خود قرار دادند و درنتیجه امپراطور، یوان را عزل و در‌‌‏نهایت تبعید کرد.

شو، در زمان تبعید به‌‌‏شدت نگران کشور بود. در آن زمان ایالت شین قدرتمندتر می‌شد و چو در‌معرض خطر بود. پیش‌‌‏تر، امپراطور توصیه‌‌‏ی شو مبنی‎بر اتحاد با ایالت شین نادیده گرفته بود.

روزی، امپراطور چو برای شرکت در جلسه‌‌‏ای به ایالت شین دعوت شد. امپراطور بدون مشورت با شو یوان به ایالت شین رفت و بلافاصله در آن‎جا دستگیر شد. چند سال بعد، در‌‌‏حالی‌‌‏که هنوز زندانی بود، درگذشت.

بعد‎از مرگ امپراطور چو، پسر او بر تخت نشست. باوجود این‎که شو یوان در تبعید بود، به دربار فراخوانده شد تا به امپراطور جدید کمک کند.

شو به امپراطور جدید توصیه کرد تا با اتحاد با دیگر ایالت‌‌‏ها، در‌‌‏مقابل ایالت شین ایستادگی کند؛ اما باز هم مورد بی‌‌‏اعتنایی و بی‌‌‏مهری دیگر وزیران قرار گرفت. امپراطور نیز پیشنهاد او را رد کرد و به‌‌‏جای آن به یک معاهده‎ی ننگین صلح با ایالت شین تن داد. پس‎از آن شو یوان به‌‌‏جایی دورتر از قبل تبعید شد.

با‌‌‏این وجود، شو یوان بازهم تسلیم نشد. او پیوسته سفر می‌‌‏کرد و طرح‌‌‏های خود را می‎نوشت و آموزش می‌‌‏داد و امیدوار بود تا امپراطور را آگاه سازد و ایالت چو را نجات دهد.

در سال ۲۷۸ پیش‎از میلاد، ارتش شین، پایتخت چو را به‎تصرف خود در‌‌‏آورد. شو یوان، وقتی فهمید که ایالت چو سقوط کرده است، به‎شدت احساس ناامیدی کرد و خود را در رودخانه‌ی «میلو» غرق نمود. آن روز شوم، پنجمین روز از پنجمین ماه بود.

زمانی‎که مردم از مرگ شو یوان آگاه شدند، بسیار ناراحت شدند و به رودخانه‎ی «میلو» رفتند تا به او ادای احترام کنند. مردم برای ترساندن ماهی‎ها و شیاطین رودخانه، با قایق‌‌‏های بلند به رودخانه می‎رفتند تا به جسد وی آسیب نزنند. برخی‎از روستاییان دلمه‎ی برنج پیچیده در برگ بامبو برای ماهی‎ها می‌‌‏ریختند تا به جسد او آسیب نرسانند. برخی دیگر بر طبل می‌‌‏کوبیدند تا ماهی‌‌‏ها را بترسانند وآن‎ها را از جسد دور کنند. پزشکان چینی نیز معجونی از شراب رلگا (نوعی شراب قرمز) در رودخانه می‌‌‏ریختند تا شیاطین را از بدن شو یوان دور و از آن‌‌‏ محافظت کنند.

از آن به بعد، مردم برای زنده نگه‌‌‏داشتن نام و خاطره‌‌‏ی او، سال‌‌‏روز مرگش را با برنامه‌‌‏هایی هم‌‌‏چون مسابقه‌‌‏ی قایق اژدها با طبل، خوردن دلمه‌‌‏ی برنج (زانگژی)، نوشیدن شراب رلگا جشن می‌‌‏گیرند. به‌‌‏همین دلیل این جشنواره، نام‌‌‏هایی مثل جشنواره‌‌‏ی قایق اژدها و یا جشنواره‎ی زانگژی را به خود اختصاص داده است.

شو یوان در نزد عموم، به‌‌‏عنوان یک شاعر بزرگ و پدر شعر چینی شناخته می‌‌‏شود. وفاداری و وطن‌‌‏پرستی سرسختانه‌‌‏ی او در اشعارش، مظهری از آرمان‌‌‏های مکتب کنفوسیوس بوده که امروزه الگویی برای اندیشمندان چینی بوده است. آثار ادبی و میهن‌‌‏پرستانه‌‌‏ی وی، تأثیرات خود را بر نسل‎های پی‌‌‏در‌‌‏پی و حتی فراتر از آن گذاشته است.

برنامه‌‌‏های جشنواره‌‌‏ی قایق اژد‌‌‏ها

چینی‌‌‏ها آداب و رسوم و تفریحات سنتی بسیاری را در روزهای معین برگزار می‎کنند. مسابقه‌‌‏ی قایق اژدها و خوردن زانگژی، از رسوم این جشنواره است.

مسابقه‌‌‏ی قایق اژدها

مسابقه‎ی قایق اژدها، از برنامه‌‌‏های سنتی جشنواره است که ۲۲ نفر در قایق بلندی به‌‌‏شکل اژدها می‌‌‏نشینند و بیش‌‌‏از ۱.۵ کیلومتر را قایق‌‌‏رانی می‌‌‏کنند. این مسابقات بخش مهم و حیاتی جشنواره‌‌‏ی قایق اژدهاست که در سراسر چین و کشورهای دیگر دنیا که دارای جمعیت چینی قابل ملاحظه‌‌‏ای هستند، برگزار می‌‌‏شود.

زانگژی

زانگژی نوعی غذای سنتی چینی است که از گوشت و برنج تهیه شده وهرمی شکل و در برگ‌‌‏های بامبو پیچیده می‌‌‏شود. زانگژی معمولاً با نوعی برنج چسبنده و دیگر مخلفات پر می‌‌‏شود. می‌‌‏توان این غذا را سرخ کرد و یا بخارپز نمود. زانگژی نماد مهمی برای این جشنواره محسوب می‌‌‏شود.

نوشیدنی رگلا

شراب رگلا (نوعی شراب قرمز)، نوعی عصاره‌‌‏ی چینی است که از گیاه زرنیخ سرخ به‌‌‏دست می‎آید. معمولاً بعد از مسابقه‎ی قایق اژدها این شراب نوشیده می‌‌‏شود.

دیگر آداب و رسوم

در بخش‎هایی از چین، والدین، فرزندان خود را ملبس به جامه‌‌‏های پر زرق وبرق می‌‌‏کنند و کیسه‌‌‏هایی حاوی عطر به لباس‌‌‏هایشان آویزان می‌‌‏کنند. این کیسه‌‌‏های دست‌‌‏دوز، از پارچه‌‌‏های ابریشمی رنگارنگ هستند و با گیاهان دارویی و معطر پر می‌‌‏شوند و در نهایت سر آن‌‌‏ها با نخ ابریشمی گره زده شده و از گردن کودکان آویزان شده و یا در جلوی لباس آن‌‌‏ها برای تزئین بسته می‌‌‏شود. اعتقاد بر این است که این کیسه‌‌‏های معطر، شر را دفع می‌‌‏کنند.

پنج حلقه‌‌‏ی تزئینی نیز دور مچ دست، مچ پا و گردن کودکان بسته می‌‌‏شود تا بلا را از آن‌‌‏ها دور نگه دارد.

بسیاری از این فرصت برای خانه تکانی استفاده کرده و در سر‌‌‏در خانه‌‌‏هایشان برگ‌‌‏های برنجاسف و سوسن زرد برای دور کردن بیماری آویزان می‌‌‏کنند. گفته می‌‌‏شود ساقه و برگ‌‌‏های این گیاهان از خود رایحه‌‌‏ای ساطع می‌‌‏کند که از ورود پشه و مگس به خانه جلوگیری کرده و هوا را پاک می‌‌‏کند؛ بنابراین این رسم یکی‌‌‏از رسم‌‌‏های پرطرفدار جشن قایق اژدها محسوب می‌‌‏شود. در برخی مناطق این روز، روز مصونیت و برطرف کردن بیماری است.

برخی ساکنان محلی، تلاش بسیاری برای راندن آفات سمی مثل عقرب، مار، هزار‌‌‏پا، مارمولک خانگی و وزغ می‌‌‏کنند.

برای ۲۰۰۰ سال، روحیه‌‌‏ی وطن‌‌‏پرستی شو یوان، بسیاری را تحت‌‌‏تأثیر قرار داده و همچنان مورد احترام چینی‎های سراسر جهان است و مطمئناً نیروی محرکه‌‌‏ای برای برگزاری هرچه باشکوه‌‌‏تر این جشنواره می‌‌‏باشد.

اپک تایمز در ۳۵ کشور و ۲۱ زبان منتشر می‌‌‏شود.