ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و شی جینپینگ، رئیسجمهور چین روز سهشنبه برای اولین بار پس از شورش واگنر که پیامدهای سیاسی برای هر دو کشور داشت در اجلاس مجازی سازمان امنیتی منطقهای شانگهای سخنرانی کردند.
هر دو رهبر در مورد اهمیت سازمان همکاری شانگهای، یک بلوک قدرت منطقهای به رهبری چین و روسیه که هدف آن مقابله با نفوذ غرب در آسیای مرکزی است، صحبت کردند.
پوتین از حمایت این سازمان از کرملین در جریان شورش کوتاه مدت ماه گذشته در روسیه قدردانی کرد.
رئیس جمهور روسیه در این نشست مجازی گفت که مسکو قصد دارد روابط خود را با اعضای سازمان همکاری شانگهای عمیقتر کند و سهم تسویه حسابها را به ارزهای ملی افزایش دهد.
به گفته پوتین، بیش از ۸۰ درصد معاملات تجاری بین روسیه و چین به روبل و یوان انجام میشود و سهم ارز روسیه در معاملات صادراتی با سایر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۲ از ۴۰ درصد فراتر رفته است.
اظهارات پوتین در گردهمایی ویدئویی روز سهشنبه اولین حضور او در یک نشست بینالمللی پس از شورش ماه گذشته گروه مزدور واگنر در روسیه بود.
شی که در سفر ماه مارس به مسکو شراکت «بدون محدودیت» با پوتین را مطرح کرد، هنوز ملاقات عمومی با پوتین برگزار نکرده است. برخی از ناظران چین معتقدند که قیام مسلحانه، هرچند کوتاه، در ائتلاف به رهبری چین که به دنبال براندازی نظم بینالمللی است «تزلزل» ایجاد کرده است.
مقامات چین زمانی به شورش نیروهای واگنر در روسیه و حرکت آنها به مسکو واکنش نشان دادند که نیروهای پریگوژین با توافقی با کرملین به پایگاه خود بازگشته بودند.
سخنگوی وزارت خارجه پکن در بیانیهای که در ۲۵ ژوئن منتشر شد با اشاره به اینکه «این امور داخلی روسیه است» گفت: «چین به عنوان همسایه دوست روسیه و شریک استراتژیک جامع هماهنگ برای دوره جدید، از روسیه در حفظ ثبات ملی و دستیابی به توسعه و رفاه حمایت میکند.»
این اظهارنظر کوتاه پس از دیدار ۲۵ ژوئن در پکن بین چین گانگ، وزیر امور خارجه چین و آندری رودنکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه صورت گرفت.
شورش واگنر «واقعاً پکن را ترسانده است.»
مایلز یو، یکی از همکاران ارشد و مدیر مرکز چین در مؤسسه هادسون، گفت که شورش واگنر پیامدهای متعددی برای رژیم چین داشت.
یو در یک پادکست در تاریخ ۲۷ ژوئن گفت: «مهمترین مسئله این است که شورش پریگوژین یک جایگزین برای یک نظام بسیار نامحبوب ایجاد کرده است و این همان چیزی است که حزب کمونیست چین بیشترین ترس را از آن دارد.»
علاوه بر این، یو گفت که این شورش به دلیل ترس رژیم از فراریان، «واقعاً رهبری چین را ترسانده است.»
یو با اشاره به نام رسمی چین، جمهوری خلق چین، گفت: «جلوگیری از خیانت یک اولویت اصلی در طول بسیاری از نظامهای جمهوری خلق چین از دهه ۱۹۵۰ به بعد بوده است.»
او گفت: «هر بار که یک فراری با هواپیما به تایوان یا بهعنوان مثال کره جنوبی میرود، این یک زلزله سیاسی عظیم در نظام چینی میشود.»
یو که به عنوان مشاور ارشد سیاستگذاری و برنامهریزی چین برای مایک پمپئو وزیر امور خارجه وقت فعالیت کرده، با توجه به اینکه شی از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۲۲ بسیاری از ژنرالهای چینی را پاکسازی کرده است، افزود که «ترس از کودتا برای شی بسیار واقعی است.»
یو افزود، ترس از یک کودتای نظامی به این معنی است که شی تصمیم گرفته افسران ارتش چین را از تماس با کشورهای خارجی منع کند. او توضیح داد که چرا شی پیشنهاد آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه برای ازسرگیری ارتباطات مستقیم نظامی دوجانبه را هنگام ملاقات این دو در ماه گذشته در چین رد کرد.
یو با اشاره به نام رسمی ارتش چین، ارتش آزادیبخش خلق، گفت: «فکر میکنم در حال حاضر برای افسران ارتش آزادیبخش خلق کاملاً تابو است که با نهادهای دولتی خارجی و همتایان خود تماس بگیرند.»
شی در سخنرانی مجازی در اجلاس شانگهای، با اشاره پنهانی به واشنگتن و متحدانش، خواستار همبستگی میان کشورهای عضو شد و مخالفت قاطع خود را با «هر گونه دخالت هر کشوری در امور داخلی» اعلام کرد.
شی گفت: «ما باید در برابر نیروهای خارجی که به «جنگ سرد جدید» در منطقه دامن میزنند و بین گروهها درگیری ایجاد میکنند، بسیار هوشیار باشیم.»
«همدست در اعمال وحشیانه»
در همین جال بلینکن، بالاترین مقام آمریکایی که از زمان روی کار آمدن جو بایدن در سال ۲۰۲۱ به چین سفر کرده است، در ماه ژوئن دو روز را در چین گذراند و سفر خود را با «گفتگوی قوی» با شی به پایان رساند.
یک روز پس از این دیدار، پس از اینکه بایدن از شی به عنوان «دیکتاتور» یاد کرد، روابط بهظاهر بهبود یافته چین و ایالات متحده بدتر شد، این اظهارات اعتراض حزب کمونیست چین را برانگیخت.
برخی از جمهوریخواهان در توییتر بایدن را برای این سخنان صادقانه تحسین کردند.
نیکی هیلی، فرماندار سابق کارولینای جنوبی که به دنبال نامزدی حزب جمهوریخواه برای رقابت جهت راهیابی به کاخ سفید در سال ۲۰۲۴ است، در توییتر نوشت: «چین از جو بایدن میخواهد که عذرخواهی کند، اما بایدن حقیقت را گفت، شی جین پینگ یک دیکتاتور است.»
سناتور دان سالیوان فرماندار آلاسکا نیز نوشت: «علیرغم اعتراضات اخیر حزب کمونیست چین، رئیس جمهور بایدن درست متوجه شد: شی یک دیکتاتور است.»
از سوی دیگر نقش چین در جنگ جاری روسیه در اوکراین مدتهاست که تحت نظر بوده است. دولت ایالات متحده برخی از نهادهای چینی را به دلیل حمایت از صنایع نظامی و دفاعی روسیه تحریم کرده است.
در اول جولای، نشریه نیکی آسیا تحقیقات خود را منتشر کرد و گفت که شرکتهای روسی حداقل ۳۷ پهپاد غیرنظامی چینی را بین دسامبر ۲۰۲۲ تا آوریل امسال وارد کردهاند.
این نشریه با استناد به سوابق ترخیص کالا از گمرک، گفت که این پهپادها «برای استفاده در عملیات نظامی ویژه» خریداری شدهاند، این اصطلاحی است که پوتین برای اشاره به حمله روسیه به اوکراین استفاده کرده است. برخی از پهپادهای وارداتی توسط شرکت DJI، بزرگترین سازنده پهپادهای مصرفی جهان، ساخته شدهاند.
پنتاگون در اکتبر سال گذشته شرکت DJI را به فهرست «شرکتهای نظامی چینی» اضافه کرد.
در پاسخ به یافتههای این رسانه، گوردون چانگ، یکی از همکاران ارشد مؤسسه گیت استون، در توییتر شی را «جنایتکار جنگی» خواند.
چانگ نوشت: «حمایت مستقیم و مستمر چین از تلاشهای جنگی روسیه در اوکراین، رژیم حزب کمونیست چین را شریک اعمال وحشیانه نیروهای روسیه میکند. شی جین پینگ مانند ولادیمیر پوتین جنایتکار جنگی است.»
