چین به عنوان یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت در جهان، نیمی از نیازهای انرژی خود را از خاورمیانه و شمال آفریقا تأمین میکند. بخش زیادی از این نفت از طریق دریای سرخ منتقل میشود، که از آن به عنوان یکی از حیاتیترین مسیرهای کشتیرانی جهانی یاد میشود.
با توجه به اینکه حوثیهای یمن، اسرائیل و کشتیرانی بینالمللی را هدف قرار دادهاند، دولت جدید ترامپ اکنون در تنظیم دستور کار دوجانبه واشینگتن و پکن، باید موضوع حمایت چین از حوثیها و حامی آنها، جمهوری اسلامی را در اولویت قرار دهد.
اندیشکده شورای آتلانتیک، مستقر در واشینگتندیسی، با بیان این مطلب در گزارش جدیدش، استدلال میکند که در سایه حمایت ناوگان جنگی آمریکا در دریای سرخ و تامین امنیت این مسیر، چین مدتها است که از این آبراهه مهم بهرایگان بهرهبرداری میکند و در عین حال با حوثیها و جمهوری اسلامی در ارتباط است و به آنها کمک میکند. بنابراین دولت آینده ایالات متحده با هماهنگی متحدانش میتواند با فشار آوردن به پکن، این پیوند را تضعیف کند.
حمایت اقتصادی و نظامی چین از حوثیها
در این گزارش آمده است که چین به طور غیرمستقیم از طریق خرید نفت از جمهوری اسلامی به حمایت از حوثیها ادامه میدهد. در سال ۲۰۲۴، ایران بیش از ۵۸۷ میلیون بشکه نفت صادر کرد که بیشتر از ۹۰ درصد آن به چین فرستاده شد. این میزان صادرات به جمهوری اسلامی کمک کرده تا درآمدهای نفتی خود را بهبود بخشد و بهویژه سپاه پاسداران از این منابع برای تقویت گروههای نیابتی خود، از جمله حوثیها، حزب الله و حماس استفاده کند.
توویا گرینگ و جیسون ام.برودسکی، نویسندگان این گزارش جدید اندیشکده شورای آتلانتیک در این گزارش افزودند علاوه بر خرید نفت، چین از طریق کمکهای نظامی و تأمین قطعات مورد نیاز حوثیها، رابطهای غیررسمی با این گروه برقرار کرده است. بر اساس گزارشهای اطلاعاتی ایالات متحده، حوثیها از قطعات ساخت چین برای هدف قرار دادن کشتیها در دریای سرخ استفاده کردهاند و در ازای این حمایتها، کشتیهای حامل پرچم چین از حملات حوثیها در امان ماندهاند.
تغییر رویکرد چین در قبال حوثیها
چین در ابتدا از قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل که اقدام حوثیها در یمن را محکوم میکرد، حمایت کرده بود. اما با گذشت زمان و با شدت گرفتن حملات حوثیها به کشتیها و اهداف اسرائیلی، پکن موضع خود را تغییر داد و از امضای قطعنامههای جهانی علیه این گروه خودداری کرد. در عین حال، چین از سال ۲۰۱۵ در مذاکرات صلح یمن مشارکت کرده و بهطور غیررسمی روابط خود را با حوثیها تقویت کرده است.
در سال ۲۰۱۶، چین میزبان هیأتی از حوثیها بود و در سال ۲۰۲۳، این گروه با یک شرکت چینی به نام آنتون اویلفیلد گروپ توافق اقتصادی امضا کرد. این تحولات نشاندهنده روابط پیچیده چین با حوثیها و جمهوری اسلامی ایران است.
تهدیدات برای چین و لزوم پاسخگویی ترامپ
نویسندگان این مقاله آوردهاند که چین با وجود حمایت از حوثیها، در برابر تهدیدات این گروه در دریای سرخ آسیبپذیر است. این آبراهه نه تنها برای تأمین انرژی چین حیاتی است، بلکه تجارت این کشور با اروپا و کشورهای آفریقایی نیز از این مسیر انجام میشود. با توجه به حملات اخیر حوثیها به کشتیها، تهدیداتی که علیه تجارت جهانی در این منطقه وجود دارد، میتواند به بحران اقتصادی برای چین تبدیل شود.
فرصتهای دولت ترامپ برای پاسخ به حمایت چین از حوثیها
با توجه به این تهدیدات، دولت ترامپ میتواند از موقعیت خود برای اعمال فشار بر چین بهره برده و این کشور را وادار کند تا از حمایتهای خود از حوثیها و جمهوری اسلامی بکاهد. ایالات متحده میتواند با هماهنگی با متحدان خود در منطقه، از جمله کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، سیاستهای چین را هدف قرار دهد و روابط این کشور با حوثیها را تضعیف کند. این اقدامات میتواند علاوه بر تأمین امنیت دریای سرخ، به کاهش نفوذ ایران در منطقه و در نهایت حفظ ثبات اقتصادی و امنیت جهانی کمک کند.
چالشهایی که چین در برابر تهدیدات حوثیها و بحرانهای اقتصادی ناشی از آن با آن روبهرو است، فرصتی است برای دولت ترامپ تا روابط خود با پکن را بازنگری کرده و سیاستهای جدیدی را در قبال این کشور اتخاذ کند.