در تاریخ ۴ ژوئن ۱۹۸۹، معترضان طرفدار دموکراسی برای تظاهرات مسالمتآمیز در میدان تیانآنمن پکن گرد هم آمدند. تظاهرکنندگان به رهبری دانشجویان، حزب کمونیست حاکم بر چین را محکوم کردند و به دنبال آزادیهای بیشتر برای مردم چین بودند. در پاسخ، حزب کمونیست، ارتش را برای سرکوب اعتراضات فرستاد. دولت چین هرگز آمار را منتشر نکرد، اما حدس زده میشود که نیروهای ارتش آزادیبخش خلق صدها و شاید هزاران نفر را قتلعام کردند.
هو یانگ پنجساله برای اینکه بخشی از جنبش دموکراسیخواهانه ۱۹۸۹ در میدان تیانآنمن باشد که توسط حزب کمونیست چین با استفاده از تانک و تفنگ و خشونت درهم شکست بسیار کوچک بود، اما این مانع از تلاش او برای زنده نگاهداشتن خاطره آن نشد.
سال گذشته، درست دو روز قبل از سالگرد قتلعام میدان تیانآنمن، هو یانگ در خارج از ساختمان دولتی محلی در زادگاهش، شهر تاریخی شیان در شمال غربی ایستاد. او پلاکاردی در دست داشت که روی آن نوشته شده بود «۴ ژوئن را فراموش نکنید، به حکومت استبدادی پایان دهید.»
همسر هو در آنجا حضور داشت تا از اعتراضش عکسبرداری کند. سپس هو تصویر را از طریق یک دوست خارج از چین در توییتر که در چین ممنوع است، منتشر کرد. هو امیدوار بود که صدای دموکراسیخواهانه از درون کشور را نمایان کند. صدایی که در میان تحولاتی در سراسر جهان طور دردناکی کمرنگ شده بود.
او نمیدانست که این زندگی او را برای همیشه تغییر میدهد.
فردی در حالی که یک کپی از عکسی که هو در توییتر پست کرده بود در دست داشت از هو پرسید. «مرد در عکس – شما هستید؟»
یک «بله» از سوی هو کافی بود تا آن مردان شروع به جستجو و غارت آپارتمان او کنند. پسر هفتسالهٔ هو، نگران از اینکه چه اتفاقی میافتد، شروع به گریه کرد.
این مردان که هرگز هویت خود را اعلام نکردند، هو را دستبند زده و بازجویی کردند و سپس او را در مکانی که قبلاً هتل بوده و اکنون به بازداشتگاه تغییر کاربری داده شده بود بازداشت کردند. در آنجا، او دائماً تهدید و مجبور میشد دو سند را امضا کند که در آن به جرم «برهم زدن نظم اجتماعی»، «ایجاد اختلال در نظم اجتماعی» و «ایجاد اختلاف و درگیری و مشکل» اعتراف میکرد – هر دوی این اتهامات مبهم معمولاً توسط پکن برای خاموش کردن مخالفان استفاده میشود.
حتی پس از آزادی با وثیقه، هو مجبور شد فعالیتهای خود را به پلیس محلی گزارش دهد. پلیس هشدار داد که اقدام دیگری مانند این میتواند او را به جرم جدیتر «براندازی قدرت دولتی» متهم کند که حداکثر مجازات آن حبس ابد است.
خاطرات ممنوعه
درست یک سال پس از آن یورش، در آستانه سالگرد دیگری در ۴ ژوئن، هو در کالیفرنیا در تبعید از کشور تحت حاکمیت کمونیستی که ایمانش را به آن از دست داده زندگی میکند تا ماجرای خود را تعریف کند.
او از شبهای بیخوابی و کابوسهایی میگوید که ماموران پلیس چشمان او را مقابل بچههای گریانش میپوشانند و با خود میبرند. مجبور به استفاده از قرصهای خواب برای گذراندن شب شده است.
هو که از رژیم سرخورده شده بود و آیندهای برای خود در چین نمیدید، به همراه همسر و دو فرزندش سفری ۵۰ روزه را آغاز کردند تا از طریق آمریکای لاتین به ایالات متحده فرار کنند. فرار او از چین بیشباهت به آن چیزی نبود که بسیاری از معترضان تیانآنمن بیش از ۳۰ سال پیش زمانی که رژیم شروع به تعقیب افرادی کرد که در این جنبش دخیل بودند، از سر گذراندند.
او ضمن ابراز خوشبختی از اینکه موفق شده است به خوبی از این وضعیت خارج شود، خاطرنشان میکند که با نزدیک شدن به سالگرد کشتار میدان تیانآنمن، مقامات چینی تعدادی از مخالفان برجسته را در داخل کشور مورد آزار، تهدید یا بازداشت قرار دادهاند تا اطمینان حاصل کنند که هیچ اتفاقی برای این مناسبت رخ نخواهد داد.
هو به اپک تایمز گفت: «حزب کمونیست همیشه میخواست این قسمت از تاریخ را پاک کند تا بتواند مردم را فریب دهد. به همین دلیل است که بهخاطر سپردن و یادآوری آن اهمیت بیشتری دارد.»
به گفته تحلیلگران، قتلعام تیانآنمن در کنار موارد دیگری مانند آزار و شکنجه تمرین معنوی فالون گونگ از موضوعاتی است که توسط رژیم چین به شدت سانسور میشود.
فالون دافا یا فالون گونگ، تمرینی معنوی و مدیتیشن باستانی برای پاکسازی جسم و ذهن است که از سال ۱۹۹۹ میلادی تاکنون توسط حزب کمونیست چین مورد آزار و شکنجه قرار گرفته است.
هو میگوید: «شما نمیتوانید در سرزمین اصلی چین در مورد این حادثه چیزی ببینید، حتی یک کلمه.»
یک روح سرکش زنده
اما اگر رژیم بخواهد مردم این موضوع را فراموش کنند، جوامعی وجود دارند که تصمیم گرفتهاند به راه خود ادامه دهند و اجازه ندهند حکومت به هدف خود برسد.
در ۲ ژوئن، نمایشگاه یادبود چهارم ژوئن در شهر نیویورک افتتاح شد. پس از آن که موزهای مشابه در هنگکنگ تحت فشار مقامات بسته شد این موزه در منهتن تنها نمایشگاه دائمی جهان است که به تظاهرات تیانآنمن اختصاص دارد.
دیوید یو، مدیر اجرایی نمایشگاه، گفت: «این نمادی از سرپیچی است.»
او به اپک تایمز گفت: «بسیاری از آمریکاییها بلافاصله مردم چین را با حزب کمونیست مرتبط میکنند. اما با برگزاری نمایشگاه یادبود چهارم ژوئن در اینجا، ممکن است در مورد آن بپرسند و متوجه شوند که این درست نیست. اینها مردم چین هستند، اما با تمامیتخواهی کمونیستی مخالفند. آنها مبارزان آزادی هستند.»
این نمایشگاه شامل بسیاری از اشیا حفظ شده از آن زمان است، از جمله عکسها، یک پیراهن خونینی از یک خبرنگار چینی که توسط پلیس مسلح مورد ضرب و شتم قرار گرفته است در حالی که سعی در گزارش از سرکوب داشت، و یک چادر اهدایی از هنگکنگ که محل اقامت روزهای آخر دانشجویان آزادیطلب در میدان تیانآنمن بود.
