داگ فورد، نخستوزیر انتاریو، پیشنهاد اتحاد مواد معدنی حیاتی کانادا-آمریکا را برای جلوگیری از تهدید تعرفهای دولت آتی آمریکا و تقویت زنجیرههای تأمین برونمرزی مطرح کرده است.
فورد در کنفرانس مطبوعاتی ۱۳ ژانویه خود در تورنتو خواستار اتحاد زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی کانادا و آمریکا شد. این پیشنهاد بخشی از شراکت جامع «فورترس ام-کن» است که نخستوزیر انتاریو در واکنش به تهدید دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب آمریکا، مطرح کرده است. ترامپ گفته که اگر اتاوا تلاش بیشتری برای تقویت امنیت مرزی نکند، برای تمام کالاهای کانادایی تعرفه ۲۵ درصدی در نظر میگیرد.
فورد گفت: «فقط یک هفته تا روی کار آمدن دولت جدید در کاخ سفید و تهدید قریبالوقوع تعرفه ۲۵ درصدی در قبال واردات کانادا به آمریکا فاصله داریم. چیزی نیست که از کنار آن ساده بگذریم.»
راهبرد توسعه مواد معدنی حیاتی پیشنهادی فورد بر تسریع روند تصویب مقررات فدرال و استانی برای پروژههای مهم و اولویتبندی پروژههایی تمرکز دارد که وابستگی به زنجیره تأمین چین را به حداقل میرسانند. براساس این راهبرد، مناطق استراتژیک مانند حلقه آتش انتاریو- منطقهای سرشار از مواد معدنی در محدوده ۵۰۰ کیلومتری شمال شرقی تاندر بی- باید بهعنوان اولویت اصلیِ مصوبات فوری در نظر گرفته شوند.
چین صادرات مواد معدنی حیاتی «با کاربرد دوگانه» به آمریکا را در دسامبر گذشته ممنوع کرد که شامل آنتیموان، گالیم، ژرمانیم و ترکیبات «فوق سخت» میشود. رژیم چین از ضرورت «صیانت از امنیت و منافع ملی» میگوید، اما این اقدام بهطور کلی به منزله انتقام از آمریکا به دلیل محدود کردن دسترسی پکن به فناوری نیمهرساناهای پیشرفته آمریکایی تلقی میشود. وزارت کشور چین در روز ۲ ژانویه از تشدید محدودیتهای صادراتی در زمینه فناوری باتریها و مواد معدنی حیاتی خبر داد.
چین در عرضه مواد معدنی حیاتی سلطه جهانی دارد، اما فورد میگوید که ذخایر معدنی انتاریو به پر کردن شکاف عرضه مورد نیاز آمریکا کمک خواهد کرد؛ موضعی که گرگ ریکفورد، وزیر توسعه انتاریو، نیز با آن موافق است.
ریکفورد در کنفرانس مطبوعاتی خود گفت: «انتاریو بهطور مشخص آمادگی دارد که الزامات «شراکت ام-کن» در زمینه تولید مواد معدنی را برآورده کند. چین فرآوری ۹۵ درصد از عناصر خاکی کمیاب و ۶۵ از درصد مواد معدنی حیاتی را برعهده دارد، اما عملکرد این کشور بویژه در مقایسه با استانداردهای کار و محیطزیست انتاریو «مشکوک» است.
بحث انتقامجویی
فورد پیشتر در واکنش به هشدار تعرفهای ترامپ درباره کاهش عرضه نفت و گاز به آمریکا صحبت کرده بود؛ گزینهای که به گفته او همچنان روی میز است. فورد روز دوشنبه تأکید کرد که کانادا باید «از تمام ابزارهای موجود» برای مقابله با تهدیدات اقتصادی استفاده کند. انتاریو در سال ۲۰۲۳ برق ۱.۵ میلیون مشترک آمریکایی را تأمین کرده و صادرکننده اصلی برق به چند ایالت دیگر بوده است.
ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا، چندی پیش گفت که دولت فدرال گزینه توقف صادرات انرژی به آمریکا بهعنوان بخشی از پاسخ خود به تعرفهها را منتفی نمیداند.
دنیل اسمیت، نخستوزیر آلبرتا، از این پیشنهاد انتقاد کرد و در ۱۳ ژانویه گفت: «نفت و گاز به استانها و اساساً به آلبرتا تعلق دارد و ما از این اقدام حمایت نمیکنیم.» اسمیت که در آخر هفته با ترامپ ملاقات داشت، گفت که قصد دارد با تأکید بر اهمیت شراکت آمریکا و کانادا از اعمال تعرفهها جلوگیری کند.
اسمیت گفت: «به نظرم ما میتوانیم نهتنها راهحلِ انرژی بهصرفه آمریکا باشیم، بلکه به استیلای این کشور در حوزه انرژی نیز کمک کنیم… این توافقی است که میخواهم با آمریکا داشته باشم.»
فورد در پاسخ به اظهارات اسمیت گفت که هر نخستوزیری صرفاً از جانب استان خود صحبت میکند و افزود که «مذاکره باید از دریچه اقتدار انجام شود، نه ضعف.»
جاگمیت سینگ، رهبر حزب دموکراتیک جدید فدرال، در روز ۱۳ ژانویه خواستار آن شد که صادرات مواد معدنی حیاتی به آمریکا در پاسخ به تهدید تعرفهای ترامپ متوقف شود. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اگر ترامپ میخواهد با تعرفهگذاری به کارگران و کسبوکارهای کانادایی حمله کند، باید با توقف صادرات مواد معدنی حیاتی به آمریکا برای آنها مبارزه کنیم.»