ترامپ که اکنون به‌عنوان چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا خدمت می‌کند، همان مسیر دوره نخست را در پیش گرفته و بر اشاعه اولویت‌های دوره نخست ریاست‌جمهوری خود تمرکز دارد.
دونالد ترامپ در بازگشت به کاخ سفید چند فرمان اجرایی صادر کرد و تغییرات گسترده‌ای در سیاست‌های خود ایجاد کرده است؛ اقدامی که ۱۰۰ روز نخست ریاست‌جمهوری او را به یکی از تأثیرگذارترین دوران تاریخ معاصر آمریکا بدل کرده است.
ترامپ که اکنون به‌عنوان چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا خدمت می‌کند، مسیر ناتمامِ دوره نخست ریاست‌جمهوری خود را از سر گرفته و یک‌بار دیگر به اولویت‌های کلیدی آن دوره رجوع کرده است؛ اولویت‌هایی که پیش‌تر به دلیل پرونده تبانی با روسیه به تعویق افتادند، به واسطه اعتراضات جنبش سراسری «جان سیاه‌پوستان مهم است» از مسیر خود منحرف شده و با شروع همه‌گیری کووید-۱۹ به حاشیه رانده شدند.
ترامپ با فشاری بی‌سابقه دوباره بر همان مسائلی تمرکز کرده که همواره ارکان اصلی دستور کار «عظمت را به آمریکا بازگردانیم» بوده‌اند: حفاظت از مرزها، مقابله با رویه‌های ناعادلانه تجاری چین و افزایش تولید انرژی در داخل.
رئیس‌جمهور آمریکا در هرسه جبهه دست به اقداماتی زده که از نظر خیلی‌ها غیرمنتظره بوده است؛ از جمله اقدامات او می‌توان به اجرای راهبرد تعرفه‌ای گسترده در قبال شرکای تجاری آمریکا در سراسر جهان و تأمین هزینه نگهداری از مهاجران غیرقانونی مرتبط با باندهای تبهکاری در السالوادور اشاره کرد.
ترامپ رکورد ۹۹ فرمان اجرایی فرانکلین دی. روزولت در ۱۰۰ روز نخست ریاست‌جمهوری را شکست و نام خود را به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین رؤسای‌جمهور آمریکا در سیرِ تغییر و تحولات واشینگتن جاودانه کرد.
طرفداران ترامپ، ۱۰۰ روز نخست او در کاخ سفید را به منزله احیای ارزش‌ها و قدرت آمریکا می‌دانند، اما مخالفان اقدامات او را افراطی و عاملِ هرج‌و‌مرج دانسته و محکوم‌شان می‌کنند.
ترامپ برای پیشبرد اهداف خود در هردو جبهه داخلی و خارجی شتاب‌زده عمل می‌کند. او می‌داند که اگر در آینده نزدیک هیچ پیشرفتی نداشته باشد، فرصت پیشبردِ اهداف مهم دستور کار خود را از دست خواهد داد.
هم‌زمان با گذشت ۱۰۰ روز از دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، اقدامات عمده او تا امروز را مرور می‌کنیم.
مرز و مهاجرت
یکی از اقدامات برجسته ترامپ، برخورد فوری با مهاجران غیرقانونی بود. او فرایند اخراج‌های گسترده را کلید زد و موج مهاجران مرز جنوبی را به شکل قابل‌توجهی کاهش داد؛ اقدامی که با استقبال گسترده رأی‌دهندگان مواجه شد.
او با صدور ۱۰ فرمان اجرایی در همان روز نخست، مسیرِ خود را برای تمرکزِ بیشتر بر مهاجرت غیرقانونی، جرم و جنایت و فنتانیل هموار کرد.
این فرمان‌ها شامل اعلام وضعیت اضطراری ملی، اعزام نظامیان به مرز، احیای سیاست «ماندن در مکزیک»، لغو سیاست «بگیر و رها کن»، ازسرگیری ساخت دیوار مرزی، ثبت نام گروه‌های تبهکاری به‌عنوان سازمان‌های تروریستی خارجی و لغو حق تابعیت از طریق تولد می‌شوند.
بعضی از این فرمان‌ها از آن زمان تاکنون با چالش‌های حقوقی در دادگاه روبه‌رو شده‌اند.
از این گذشته، ترامپ در ماه فوریه در واکنش به مهاجرت غیرقانونی و قاچاق فنتانیل از طریق مکزیک، کانادا و چین به آمریکا، برای این کشورها تعرفه در نظر گرفت.
سیاست‌های ترامپ باعث شدند که تعداد برخوردها با مهاجران غیرقانونی در مرزهای سراسر کشور به شکل قابل‌توجهی کاهش پیدا کند. داده‌های گشت مرزی آمریکا نشان می‌دهند که با ورود حدود ۷ هزار و ۱۸۰ مهاجر غیرقانونی به کشور در ماه مارس، «پایین‌ترین میزان ورود مهاجران غیرقانونی از مرز جنوب غربی» به ثبت رسیده است.
اقتصاد و تجارت
نرخ تورم در ماه مارس به دلیل کاهش قیمت سوخت تا حدودی کاهش پیدا کرد. با این‌حال، نگرانی‌ها درباره وضعیت اقتصادی به‌ویژه در حوزه سیاست‌های تجاری افزایش یافته و اعتماد مصرف‌کنندگان خدشه‌دار شده است.
ترامپ تقریباً برای تمام شرکای تجاری آمریکا تعرفه در نظر گرفته و اعلام کرده که این کشورها در چند دهه اخیر از آمریکا سوءاستفاده کرده‌اند.
این تصمیم نوسانات شدیدی در بازار سهام ایجاد کرد و هزاران میلیارد دلار از ارزش بازار را به باد داد و باعث نگرانی میلیون‌ها نفری شد که شاهد از بین رفتن پس‌انداز بازنشستگی خود بودند.
ترامپ از مردم آمریکا خواست که صبوری کنند و گفت که دستیابی به منافع بلندمدت مستلزم تحمل سختی‌های اقتصادی کوتاه‌مدت است.
واقعیت نگران‌کننده‌ای در قلب سیاست‌های تجاری سخت‌گیرانه ترامپ به چشم می‌خورد: آمریکا در سال ۲۰۲۴ با کسری تجاری ۱.۲ تریلیون دلاری مواجه شد که سنگین‌ترین کسری تجاری جهان به شمار می‌آید.
دنیل لاکاله، اقتصاددان اسپانیایی، به اپک تایمز گفت که کسری تجاری هنگفت و بدهی ملی فزاینده آمریکا دال بر این است که ایالات متحده از مدت‌ها قبل از رویه‌های ناعادلانه تجاری خارجی از جمله موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای ضرر می‌کرده است.
ترامپ تعرفه پایه ۱۰ درصدی را برای تمام شرکای تجاری آمریکا پابرجا نگه‌داشت، اما تعرفه‌های متقابل را برای تمام کشورها به استثناء چین به مدت ۹۰ روز به حالت تعلیق درآورد. آمریکا هم‌اکنون با ۹۰ کشور بر سر مسائل تجاری مذاکره می‌کند.
روابط چین و آمریکا
سیاست خارجی ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری او بر مقابله با رژیم کمونیستی چین متمرکز شده است.
رئیس‌جمهور آمریکا تعرفه‌های گسترده ۱۴۵ درصدی را در قبال کالاهای چینی اعمال کرده تا به رویه‌های ناعادلانه تجاری پکن خاتمه دهد.
به گفته کریستوفر بالدینگ، پژوهشگر ارشد اندیشکده بریتانیایی انجمن هنری جکسون، راهبرد تعرفه‌ای ترامپ درصددِ ساخت یک بلوک تجاری جهانی برای ایزوله کردن اقتصادی چین است.
بالدینگ در گفت‌و‌گو با اپک تایمز افزود که رئیس‌جمهور آمریکا از منابع نظامی خود در اروپا و خاورمیانه دست کشیده تا تمرکز خود را روی مقابله با بلندپروازی‌های ژئوپولیتیکی پکن بگذارد.
کمتر از یک ماه از آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ می‌گذشت که پاناما تحت فشار واشینگتن، به‌عنوان اولین کشور آمریکای لاتین، از طرح «کمربند و جاده» چین خارج شد. گروهی نیز به رهبری ایالات متحده از طرح خرید بنادر کانال پاناما از یک شرکت هنگ‌کنگی رونمایی کرده که خود یک دستاورد راهبردی دیگر است. این اقدام همچنان در دست بررسی قرار دارد.
دولت ترامپ به متحدان خود نیز فشار آورده تا روابط اقتصادی خود با چین را به حداقل برسانند، جلوی ترانشیپ (تغییر مسیر صادرات از طریق کشورهای ثالث) را بگیرند و به چین اجازه سرمایه‌گذاری ندهند.
ترامپ نسبت به دستیابی به توافق تجاری با پکن خوش‌بین است، اما بالدینگ معتقد است که تلاش واشینگتن برای تضعیف نفوذ جهانی چین فارغ از نتیجه مذاکرات ادامه خواهد یافت.
انرژی
ترامپ با تمام قوا برای بازسازی بخش انرژی آمریکا وارد عمل شده است. او تنها در روز تحلیف خود شش فرمان اجرایی برای «آزادسازی ظرفیت انرژی آمریکا» صادر کرد که اعلام وضعیت اضطراری ملی در زمینه انرژی نیز یکی از آن‌ها بود. ترامپ از آن روز تاکنون با همان سرعت به کار خود ادامه داده است.
ترامپ از توافق اقلیمی پاریس خارج شده، دستور تولید اجباری خودروهای برقی را لغو کرده، بخش وسیعی از آلاسکا را برای استخراج سوخت‌های فسیلی در نظر گرفته، محدودیت‌های صنعت زغال‌سنگ را کاهش داده، مقررات آژانس حفاظت از محیط‌زیست را به‌طور عمده لغو کرده و حتی اشاره به مقوله تغییرات اقلیمی را از وب‌سایت‌های دولت حذف کرده است.
او همچنین از آن‌چه که دولت آن را «افراطی‌گری در مقررات ایالتی و محلی» می‌نامد فاصله گرفته است، صدها کارمند فدرال را اخراج یا تعدیل کرده، استانداردهای مربوط به بهره‌وری انرژی لوازم خانگی را کنار گذاشته و توقف صادرات گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) را که پیش‌تر منقضی شده بود، رسماً لغو کرده است.
این موارد خلاصه‌ای مختصر از یک فهرست عریض و طویل هستند. هدف رئیس‌جمهور این است که «رویکرد فراگیر دولت» را در حوزه سیاست‌های انرژی و محیط‌زیست ۱۸۰ درجه تغییر دهد. ترامپ بر کاهش مقررات و اجتناب از رویکرد کربن‌زدایی دولت بایدن تمرکز دارد.
نتیجه این اقدامات به سرعتِ تصویب اصلاحات لازم در روند صدور مجوزها از سوی کنگره و اوضاع بازارهای جهانی نفت و گاز بستگی دارد.
سیاست خارجی
ترامپ در جریان تلاش‌های دیپلماتیک خود برای پایان دادن به جنگ اوکراین و غزه وارد مذاکره شد و پیش از آغاز گفت‌وگوها از موضع سخت‌گیرانه خود در قبال بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران گفت.
ترامپ مذاکره مستقیم با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، را که چهار سال متوقف شده بود، از سر گرفت.
ترامپ در سخنرانی مراسم تحلیف خود در روز ۲۰ ژانویه گفت: «بزرگ‌ترین میراث من برقراری صلح و یکپارچگی خواهد بود. می‌خواهم مرا این‌گونه بشناسند.»
رئیس‌جمهور آمریکا از مقامات کی‌یف و مسکو خواسته که برای برقراری آتش‌بس پای میز مذاکره بنشینند. این درحالی است که مذاکرات به‌طور کلی متوقف شده و طرفین تمایلی به کنار آمدن با خواسته‌های طرف مقابل نشان نمی‌دهند.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، به دستور ترامپ در مذاکره با تهران بر سر آینده برنامه هسته‌ای این کشور حضور یافته است. ترامپ اعلام کرده که اجازه نمی‌دهد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند و گفته که آمادگی دارد تا برای دستیابی به این هدف علیه رژیم ایران دست به اقدام نظامی بزند.
ترامپ همچنین پیشنهاد داده که آمریکا کنترل نوار غزه را به دست بگیرد، ساکنان آن را جابه‌جا کند و یک «ریویرای» جدید در خاورمیانه بسازد.
دستور کار تنوع، برابری و شمول و مقوله آموزش
ترامپ به‌سرعت وارد عمل شد تا به دستور کار تنوع، برابری و شمول خاتمه دهد و این تصمیم را به یکی از اهداف زودهنگام دور دوم ریاست‌جمهوری خود تبدیل کرد.
حامیان تنوع، برابری و شمول بر این باورند که این برنامه‌ها به رفع نابرابری‌های تاریخی علیه سیاه‌پوستان آمریکایی و دیگر اقلیت‌ها کمک می‌کنند، اما ترامپ و تیم او نظر دیگری دارند. آن‌ها معتقدند که دستور کار تنوع، برابری و شمول با ایجاد تبعیض نژادی، قوانین حقوق مدنی را زیر پا می‌گذارد.
ترامپ در نخستین روز کاری خود با صدور یک فرمان به اجرای دستور کار تنوع، برابری و شمول در دولت فدرال خاتمه داد. او دامنه این تصمیم را با فرمان‌های اجرایی بعدی خود افزایش داد و دستور کار تنوع، برابری و شمول را در رویه اعتبارسنجی دانشگاه‌ها و شیوه تنظیم قراردادهای فدرال هدف گرفت.
ترامپ همچنین دستور داد که اجرای برنامه‌های مبتنی بر تنوع، برابری و شمول در ۱۲ مقطع تحصیلی در مدارس و آموزش عالی خاتمه پیدا کند. وزارت آموزش آمریکا در روز ۳ آوریل با ارسال نامه‌ای به ایالت‌ها مهلت داد که تا روز ۲۴ آوریل از لغو این برنامه‌ها در مدارس اطمینان حاصل کنند. اما یک قاضی فدرال پیش از اتمام مهلت مقرر از اجرای آن جلوگیری کرد.
دولت سعی کرده که دانشگاه‌ها و مدارس دولتی را از طریق بودجه فدرال تحت فشار بگذارد.
کلمبیا نخستین دانشگاهی بود که از دولت اخطار گرفت تا جلوی یهودی‌ستیزی را بگیرد و اگرنه با بودجه فدرال خود خداحافظی کند. کلمبیا با درخواست دولت موافقت کرد.
دانشگاه هاروارد با درخواستی مشابه برای مقابله با یهودی‌ستیزی و لغو دستور کار تنوع، برابری و شمول مواجه شد، اما رویکرد متفاوتی در پیش گرفت. هاروارد با استناد به اصل آزادی آکادمیک با درخواست دولت محالفت کرد و بودجه فدرال ۲ میلیارد دلاری خود را از دست داد. این موضوع در دادگاه درحال پیگیری است.
ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی در ماه مارس، فرایند انحلال وزارت آموزش آمریکا را کلید زد؛ اقدامی که در کارزار انتخاباتی خود درباره آن صحبت کرده بود. او همچنین حدود نیمی از کارکنان این وزارتخانه را اخراج کرد.
جاناتان ویلیامز، رئیس و اقتصاددان ارشد شورای تبادل قانون‌گذاری آمریکا، به اپک تایمز گفت که این تصمیم تلاشی برای به سرانجام رساندن کارِ ناتمام رونالد ریگان در دهه ۱۹۸۰ است که قصد داشت وزارت آموزش را منحل کند.
دولت تمام مؤسسات آموزشی را ملزم کرده که فقط دو جنسیت را به رسمیت بشناسند و به اجرای سیاست‌های مبتنی بر ایدئولوژی تراجنسیتی خاتمه دهند. دولت همچنین حضور مردان بیولوژیک در مسابقات ورزشی زنان را ممنوع کرده است؛ دستوری که اتحادیه ملی ورزش دانشگاهی به‌سرعت آن را به اجرا درآورد.
دوج (وزارت کارآمدی دولت)
به‌عنوان بخشی از بازسازی گسترده دولت، ترامپ «وزارت کارآمدی دولت» یا به‌اختصار دوج را ایجاد کرد و ایلان ماسک را به‌عنوان مشاور ویژه برای هدایت این تلاش منصوب کرد.
با وجود نام آن، دوج یک وزارتخانه سنتی در سطح کابینه نیست؛ بلکه نهادی موقتی است که قرار است در ۴ ژوئیه ۲۰۲۶ منحل شود.
تیم دوج که شامل میلیاردرهای فناوری و مهندسان نرم‌افزار است، مأموریت دارد که با کاهش کارکنان، مدرن‌سازی نرم‌افزارها و شناسایی راه‌های دیگر صرفه‌جویی، کارایی آژانس‌های فدرال را افزایش دهد. این نهاد در تلاش است تا «اتلاف منابع، فساد و سوءاستفاده» را که بخشی کلیدی از دستورکار ترامپ است، ریشه‌کن کند.
تا کنون دوج اعلام کرده که ۱۶۰ میلیارد دلار از طریق فروش دارایی‌ها، فسخ قراردادها و اقدامات دیگر صرفه‌جویی شده است؛ عددی که هنوز بسیار کمتر از هدف جسورانه یک تریلیون دلاری برای سال اول فعالیت این نهاد است.
سرعت و رویکرد تهاجمی ماسک، انتقادات شدیدی از سوی دموکرات‌ها و رسانه‌ها برانگیخته و دوج را به یکی از جنجالی‌ترین بخش‌های صد روز نخست دولت ترامپ تبدیل کرده است. بنا بر گزارش‌ها، بیش از ۱۲۰ هزار کارمند فدرال در ۳۰ نهاد مختلف از زمان آغاز ریاست جمهوری ترامپ اخراج شده‌اند.
اتحادیه‌های کارگری و بسیاری از گروه‌های دیگر از دوج شکایت کرده‌اند؛ به‌ویژه درباره دسترسی این نهاد به داده‌های حساس فدرال. در اوایل آوریل، دادگاه استیناف حوزه چهارم ایالات متحده به دوج اجازه دسترسی به داده‌های حساس سه نهاد را داد؛ اما حکم منع دسترسی به داده‌های سازمان تأمین اجتماعی را به قوت خود باقی گذاشت. در اواخر همان ماه، یک قاضی فدرال در ایالت مریلند این ممنوعیت را تمدید کرد.
پس از کاهش چشمگیر درآمد و سود تسلا در سه‌ماهه نخست سال، ماسک اعلام کرد که در ماه مه میزان مشارکت خود در دوج را کاهش خواهد داد.
نبردهای حقوقی
دستورکار ترامپ با بیش از ۱۰۰ دادخواست حقوقی روبه‌رو شده است؛ بسیاری از این شکایات، مرزهای میان اختیارات قوه قضاییه و قوه مجریه را به چالش کشیده‌اند.
ایالت‌ها و گروه‌های غیردولتی تلاش کرده‌اند تا اقدامات مهاجرتی ترامپ، نهاد دوج، اخراج‌های گسترده در شاخه اجرایی، و توقف‌های فراگیر هزینه‌ها را به چالش بکشند.
قضات دیوان عالی نیز در موارد متعددی از درخواست‌های اضطراری مرتبط با سیاست‌های ترامپ، تصمیم‌هایی بحث‌برانگیز گرفته‌اند.
قرار است در ماه مه، جلسه‌ای برای بررسی سه حکم دادگاه‌های پایین‌تر برگزار شود که مانع از اجرای سیاست ترامپ درباره محدودسازی «تابعیت بر اساس تولد» شده بودند. این موضوع می‌تواند دیوان عالی را به روشن‌سازی متمم چهاردهم قانون اساسی وادار کند.
سلامت
در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، ترامپ بر سلامت کودکان، بیماری‌های مزمن و ایمنی مواد غذایی تمرکز کرده است. این اولویت‌ها تا حد زیادی تحت تأثیر انتخاب رابرت اف. کندی جونیور به‌عنوان وزیر بهداشت و خدمات انسانی قرار گرفته‌اند.
کندی تحولی گسترده در این وزارتخانه ایجاد کرده؛ ده‌ها هزار شغل را حذف کرده و جهت‌گیری این نهاد را بازتعریف کرده است. او خواستار ممنوعیت رنگ‌های مصنوعی در مواد غذایی شده است.
وزیر بهداشت همچنین وعده داده که علل افزایش چشمگیر اوتیسم در ایالات متحده را مورد بررسی قرار دهد. جی بهاتاچاریا، رئیس مؤسسه ملی سلامت آمریکا که پروژه تحقیقاتی اوتیسم را هدایت می‌کند، اعلام کرد که این مؤسسه تا سپتامبر فراخوانی برای ارائه طرح‌های پژوهشی منتشر خواهد کرد. سپس دانشمندان پیشنهادهای خود را ارائه داده و بودجه‌های پژوهشی تصویب خواهد شد.
بهاتاچاریا در تاریخ ۲۲ آوریل گفت: «می‌خواهم ظرف یک سال جدول زمانی داشته باشیم که نتایج اولیه تحقیقات منتشر شود.»
گام بعدی چیست؟
هم‌زمان با عبور از صدمین روز نخست ریاست‌جمهوری، ترامپ بر پیشبرد برنامه داخلی خود تمرکز کرده و کاهش مالیات‌ها را در اولویت قرار داده است.
در دوره نخست، ترامپ با مخالفت‌هایی از سوی برخی جمهوری‌خواهان و تنش‌هایی با رهبران حزب، از جمله پل رایان، رئیس وقت مجلس نمایندگان، و میچ مک‌کانل، رهبر وقت اکثریت سنا، روبه‌رو بود؛ اما به نظر می‌رسد اکنون همکاری روان‌تری با مایک جانسون، رئیس کنونی مجلس نمایندگان، و جان تون، رهبر اکثریت سنا، دارد.
در ماه آوریل، کنگره برنامه بودجه‌ای را تصویب کرد که راه را برای تدوین لایحه‌ای جامع از سوی رهبران جمهوری‌خواه هموار کرد؛ لایحه‌ای که شامل سیاست‌های دفاعی، انرژی، مهاجرت و کاهش مالیات‌های مدنظر ترامپ خواهد بود.
رهبران جمهوری‌خواه در هر دو مجلس باید برای بسته آشتی بودجه‌ای مذاکره کنند و پیش از تعطیلات ماه اوت، برنامه قانون‌گذاری ترامپ را به تصویب برسانند.
ترامپ ابراز امیدواری کرده که کاهش مالیات‌ها منجر به رونق اقتصادی و رشد بازار سهام شود و از فشار ناشی از تعرفه‌های تجاری بکاهد.
او به‌تازگی پیشنهاد کاهش مالیات بر درآمد برای افراد با درآمد کمتر از ۲۰۰ هزار دلار در سال را مطرح کرده است.
ترامپ در پست خود در شبکه اجتماعی تروث سوشال در تاریخ ۲۷ آوریل نوشت: «با اجرای تعرفه‌ها، مالیات بر درآمد بسیاری از افراد به‌طور قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت، شاید حتی به‌طور کامل حذف شود. تمرکز بر کسانی خواهد بود که کمتر از ۲۰۰ هزار دلار در سال درآمد دارند.»
