در ماههای اخیر، قیمت دارو در ایران بهشدت افزایش یافته است و بسیاری از داروها، بهویژه داروهای خاص با قیمتهای بسیار بالا در دسترس قرار میگیرند و در مواردی نایاب شدهاند. این شرایط، زندگی بیماران را تحت فشار قرار داده و مشکلات جدی برای ادامه درمان آنها ایجاد کرده است.
افزایش شدید نرخ ارز و نزدیک شدن نرخ دلار آمریکا به مرز ۱۰۰ هزار تومان، و همینطور تصمیم دولت برای حذف ارز ترجیحی برای واردات دارو بیشترین تأثیر را در وضعیت نابسامان دارو داشته است.
بررسیها نشان میدهد که برخی از داروها بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد گران شدهاند. اطلاعیههای شرکتهای دارویی نیز حکایت از آن دارد که شرکتها مجوز افزایش عجیب ۴۱۵ درصدی را گرفتهاند که به معنای افزایش بیش از چهار برابری قیمتها است. شهرام غفاری، معاون درمان سازمان تامین اجتماعی، از افزایش قیمت بیش از ۴۰۰ قلم از داروهای تحت پوشش این سازمان خبر داده است.
شرایط فوق باعث شده برخی از داروهای حیاتی بیماران سرطانی که قبلاً با یارانه دولتی تأمین میشدند، اکنون با قیمت آزاد به فروش برسند. برای مثال، برخی از داروهای شیمیدرمانی که پیشتر با قیمتی در حدود چند میلیون تومان قابل تهیه بودند، اکنون به دهها میلیون تومان رسیدهاند و بیماران مجبورند به بازار سیاه روی بیاورند.
داروهای ایمونوتراپی که در درمان سرطانهای مختلف بهکار میروند، بسته به دوز مصرفی، هزینهای بین ۱۰ میلیون تا بیش از ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نوبت دارند. این وضعیت باعث افزایش استرس و اضطراب در بیماران سرطانی شده است. این در حالی است که متخصصان میگویند یکی از مهمترین عوامل موفقیت درمان سرطان، داشتن آرامش روانی و امید به بهبودی است.
وخامت وضعیت تا جایی است که گفته شده برخی از خانوادهها به دلیل مشکلات مالی مجبور میشوند از ادامه درمان فرزندشان منصرف شوند و برخی از خانوادهها نیز مجبور شدهاند اموال و داراییهای حیاتی خود را بفروشند. علیرضا وارسته، مدیرعامل موسسه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان استان خراسان رضوی در گفتگو با رسانهها میگوید «زمان در درمان سرطان کودکان بسیار حیاتی است و بسیاری از خانوادهها به دلیل مشکلات مالی از ادامه درمان فرزندشان منصرف میشوند».
در این شرایط بنا بر اعلام شرکتهای داروسازی، به دلیل وابستگی تولید داخلی به مواد اولیه وارداتی، تأمین برخی از داروهای مهم با مشکل مواجه شده است. تولیدات داخلی دارو در ایران نیز به دلیل تأمین نشدن سرمایه لازم برای تهیه مواد اولیه با بحران روبهرو است و به گفته رئیس انجمن داروسازان ایران بیش از ۶۰ درصد تولیدات دارویی داخلی بیکیفیت هستند.
بحران در تولید و عرضه دارو در شرایطی است که دادههای رسمی نشان میدهد مصرف دارو در ایران طی سالهای گذشته افزایش نگرانکنندهای داشته است. اطلاعات آمارنامه دارویی ایران که از سوی سازمان غذا و دارو منتشر شده، نشان میدهد مصرف سالانه دارو در ایران طی دو دهه اخیر حدود دو برابر افزایش داشته است. این منبع میگوید سرانه مصرف دارو به ازای هر ایرانی از ۳۶۵ عدد در سال ۱۳۸۵ به ۷۲۱ عدد در سال گذشته رسیده است. این آمار نگران کننده به خودی خود نشاندهنده افت قابل توجه سطح سلامت مردم کشور در دو دهه گذشته است.