در ادامه به چند نکته کلیدی میپردازیم.
کارنی با حضور علنی در اتاق بیضی برای ملاقات با ترامپ، خطرات زیادی را به جان خرید؛ اما جدا از اظهارنظر تکراری ترامپ که کانادا را «پنجاهویکمین ایالت آمریکا» نامید، اتفاق جنجالی دیگری رخ نداد.
ترامپ کارنی را تحسین کرد و گفت که روابط دو کشور نسبت به دوران نخستوزیری جاستین ترودو، همتای پیشین کارنی، متوازنتر خواهد بود.
کارنی در کارزار انتخاباتی خود از تعرفههای ترامپ و قضیه «پنجاهویکمین ایالت آمریکا» انتقاد کرده و هشدار داده بود که کانادا با «بزرگترین بحرانِ دوران معاصر خود» روبهروست، اما در این دیدار از هرگونه انتقاد تند و بیپرده اجتناب کرد.
ترامپ در ابتدای دیدار روز ۶ مه در کاخ سفید ضمن تبریک به کارنی بابت پیروزی در انتخابات، گفت: «به نظرم کاناداییها فردی بسیار بااستعداد و کاربلد را انتخاب کردهاند.»
ترامپ پا را فراتر نهاد و پیروزی لیبرالها بهرغم «فاصله زیاد» در نظرسنجیها را «یکی از بزرگترین بازگشتهای تاریخ سیاست» دانست و افزود که «شاید حتی بزرگتر از بازگشت خودم باشد.»
این تعریف و تمجیدها چندان هم دور از ذهن نبودند، زیرا ترامپ پس از نخستین گفتوگوی تلفنی خود با کارنی در اواخر مارس، او را «مردی بسیار محترم» خوانده بود. ترامپ چند روز قبل از این گفتوگو و در آغاز کارزار انتخابات کانادا گفته بود ترجیح میدهد با یک نخستوزیر لیبرال سروکار داشته باشد تا یک نخستوزیر محافظهکار و پیشتر جاستین ترودو، نخستوزیر سابق کانادا، و اطرافیانِ او را «بدقلق» خوانده بود.
ترامپ درحالیکه کارنی را کنار خود داشت، یکبار دیگر از احساس خود نسبت به ترودو گفت. شماری از وزرای ارشد دولت پیشین ترودو، نخستوزیر کانادا را در این دیدار همراهی میکردند که از جمله میتوان به ملانی جولی، وزیر امور خارجه، دومینیک لبلان، وزیر تجارت بینالملل، و دیوید مکگینتی، وزیر امنیت عمومی، اشاره کرد.
ترامپ با اشاره به ترودو گفت: «درباره مارک چنین نظری ندارم، اما از همتای قبلی او خوشم نمیآمد.» ترامپ از روز دیدار با ترودو در فلوریدا در اواخر نوامبر ۲۰۲۴ به بعد دائماً او را «فرماندار» کانادا مینامید.
ترامپ اضافه کرد: «من از آن خانمی که در دولت بود خوشم نمیآمد. واقعاً آدم وحشتناکی بود و به توافق ما خدشه وارد کرد.» او ظاهراً به کریستیا فریلند، وزیر امور خارجه وقت کانادا، اشاره میکرد که در زمان بازنگری در قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی در نخستین دور ریاستجمهوری ترامپ در دولت کانادا حضور داشت.
هردو طرف در اتاق بیضی از یکدیگر تعریف و تمجید کردند. کارنی در کارزار انتخاباتی خود به شدت از ترامپ انتقاد میکرد و میگفت که روابط سنتی و دیرینه کانادا و آمریکا «به آخر خط رسیده است»، اما در دیدار اخیر خود با لحن دیگری صحبت کرد.
کارنی «قبل از هرچیز» از ترامپ بابت ایفای نقش رهبری تشکر کرد و او را «رئیسجمهوری تحولآفرین» خواند. کارنی گفت که ترامپ بر اقتصاد، دفاع از کارگران آمریکایی، تأمین امنیت مرزها و مقابله با بلای فنتانیل تمرکز داشته و افزود که او نیز برای «متحول کردن کانادا با اهداف مشابه» انتخاب شده است.
«پنجاهویکمین ایالت»
با پایان تعارفات، خبرنگاری در اولین فرصت از ترامپ درباره تکرار ادعای تبدیل کانادا به پنجاهویکمین ایالت آمریکا سؤال کرد و ترامپ در پاسخ گفت: «بهعنوان کسی که در زمینه ساختوساز فعالیت دارد و از «ذائقه هنری» برخوردار است، معتقدم که اگر ایندو کشور بدون «مرزهای مصنوعی» درهم ادغام شوند، «ترکیب زیبایی» شکل خواهد گرفت.»
ترامپ از مزایایی گفت که کاناداییها درصورت الحاق به خاک آمریکا از آنها بهرهمند خواهند شد و برای نمونه به کاهش مالیات و حفاظت نظامی بیشتر اشاره کرد.
ترامپ گفت: «واقعاً ترکیب فوقالعادهای خواهد بود، زیرا ایندو کشور با هم سازگار هستند و همدیگر را خیلی دوست دارند.» سپس کارنی شروع به صحبت کرد.
کارنی گفت: «همانطور که میدانید، بعضی از مکانها در دنیای املاک فروشی نیستند.» ترامپ در پاسخ گفت: «درست است.» کارنی برای نمونه به کاخ سفید و کاخ باکینگهام اشاره کرد.
کارنی اضافه کرد که فرصت واقعی میان کانادا و آمریکا در «شراکت و دستاوردهای مشترک» نهفته است. نخستوزیر کانادا افزود که دولت او حضور پررنگتری در حوزه امنیت و دفاع خواهد داشت و کانادا نقش خود را در ائتلاف نظامی ناتو به درستی ایفا خواهد کرد.
ترامپ گفت که کانادا مشارکت نظامی خود را افزایش داده و این مسئله مهمی است، اما اضافه کرد که درباره الحاق کانادا به خاک آمریکا «هرگز نگویید هرگز.»
ایالات متحده از کانادا دفاع خواهد کرد
ترامپ گفت که اگر بعضی از کاناداییها در ماههای اخیر احساس کردهاند که ایالات متحده به آنها خیانت کرده و یا به قول رسانههای خبری نگرانِ حمله احتمالی آمریکا بودهاند، باید بدانند که آمریکا همچنان به حفاظت از کانادا ادامه خواهد داد.
ترامپ گفت که «ما از نظر نظامی از کانادا محافظت میکنیم و همیشه از این کشور محافظت خواهیم کرد» و همزمان به انتقاد از این موضوع پرداخت که آمریکا مجبور است «به کانادا یارانه بپردازد.»
آمریکا مدتهاست که کانادا را به کمکاری در حوزه دفاعی متهم میکند. ترامپ نیز پیشتر گفته بود که بعضی از کشورهای عضو ناتو به اندازه کافی برای ارتش خود هزینه نمیکنند و ما نباید از این کشورها حمایت کنیم.
ترامپ در ماه فوریه گفت که کانادا به ناتو «بدهکار» است، زیرا کمترین بودجه ممکن را در اختیار این ائتلاف میگذارد. او همچنین افزود که کانادا امکان دفاع مؤثر از خود را ندارد، زیرا کشتیهای روسی و چینی «در آبهای کانادا تردد دارند.»
کانادا در سال ۲۰۲۴ یکی از هشت کشور عضو ناتو بود که نتوانست بودجه دفاعی پیشنهادی، ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی، را تأمین کند، اما از نظر بودجه نظامی در رتبه آخر نیست. کارنی وعده داده که تا سال ۲۰۳۰ به بودجه هدف برسد و به سرمایهگذاری در تجهیزات جدید مانند زیردریاییها و اضافه کردن گارد ساحلی به بودجه دفاعی اشاره کرده است.
ترامپ در اوایل هفته جاری در گفتوگو با شبکه خبری انبیسی گفت که هیچ برنامهای برای استفاده از نیروی نظامی جهت حمله به خاک کانادا ندارد.
قرارداد تجاری
هدف اصلی کارنی از حضور در کاخ سفید که متعاقب پیروزی در انتخابات رخ داد، گفتوگو درباره مسائل امنیتی و دفاعی و مهمتر از همه تجارت بود.
اقتصاد ایندو کشور درهم گره خورده و قرارداد تجارت آزاد از اوایل دهه ۱۹۹۰ تاکنون بین ایندو کشور برقرار بوده است.
از زمان انتشار خبر اعمال تعرفههای ترامپ پس از پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری در نوامبر ۲۰۲۴، کانادا در بحران به سر میبرد. ترامپ از زمان آغاز به کار خود سه مرتبه علیه کانادا تعرفه وضع کرده و در هفته جاری از وضع تعرفه برای فیلمهای خارجی صحبت کرده است.
ترامپ گفت که کارنی با هیچ وعدهای نمیتواند او را از اعمال تعرفه علیه کانادا منصرف کند. با اینحال، او افزود که «دوست دارد» اولین قرارداد تجاری را با کانادا به امضا برساند. بعد از آنکه ترامپ در روز ۲ آوریل از وضع تعرفههای «متقابل» خبر داد، بسیاری از کشورها به تکاپو افتادند که با آمریکا به توافق برسند.
کانادا قرارداد تجارت آزاد را با آمریکا و مکزیک منعقد کرده که در دور نخست ریاستجمهوری ترامپ به تصویب رسید. رئیسجمهور آمریکا گفت که این توافق منقضی نشده و هنوز «کارایی» دارد، اما «همه باید از آن تبعیت کنند.»
ترامپ گفت که قرارداد تجارت آزاد یک «گام انتقالی» بود که نسبت به قرارداد قبلی، نفتا، شکل بهتری پیدا کرد. او نفتا را «بدترین توافق تجاری تاریخ کشور» خواند.
کارنی در این دیدار گفت که قرارداد تجارت آزاد مبنای «مذاکرات فراگیر» خواهد بود و بعضی از ابعاد آن نیاز به تغییر دارند. او افزود: «در بعضی از تعرفهها از مسائل مربوط به قرارداد تجارت آزاد استفاده شده که باید تغییر کند.»
ترامپ پیشتر گفته بود که در سال ۲۰۲۶ در قرارداد تجارت آزاد بازنگری خواهد کرد، اما در روز ۶ مه نشان داد که تمایل چندانی به انجام این کار ندارد.
او گفت: «شاید درصورت لزوم در آن بازنگری کنیم. فکر نمیکنم در حال حاضر نیازی به این کار داشته باشیم، اما این قرارداد نتیجه خوبی داشته و مهمترین نتیجهاش این بوده که توانستیم آن را جایگزین نفتا کنیم.»
کارنی بعد از این دیدار در کنفرانس مطبوعاتی خود در سفارت کانادا گفت که طرفین حتماً درباره مسائل تجاری مذاکره خواهند کرد و فرایند مذاکره از قبل آغاز شده است.
ترامپ بیشتر صحبت کرد
ترامپ در دیدار با کارنی در اتاق بیضی بیشتر صحبت کرد. کارنی در این دیدار ۲۷ دقیقهای حدود ۳ دقیقه صحبت کرد.
کارنی درمجموع چهار مرتبه صحبت کرد؛ یک مرتبه بهعنوان صحبت آغازین، دو مرتبه برای پاسخ دادن به ادعای «ایالت پنجاهویکم» و یک مرتبه هم برای آنکه دیدگاه خود را در رابطه با مذاکرات تجاری مطرح کند.
ترامپ به تفصیل درباره کانادا و موضوعات مختلف صحبت کرد. او برای نمونه گفت که تروریستهای حوثی یمن تصمیم گرفتهاند که تسلیم شوند. این گروه چندی پیش به سمت کشتیهای دریای سرخ موشکپراکنی کرد و فرودگاه اصلی اسرائیل را در هفته جاری مورد حمله قرار داد. اسرائیل نیز فرودگاه اصلی یمن را با حملات هوایی بهطور کامل نابود کرد.
ترامپ گفت: «آنها دیگر نمیخواهند بجنگند. آنها دیگر نمیخواهند درگیر شوند. و ما به این تصمیم احترام میگذاریم. ما دست از بمباران برمیداریم و آنها تسلیم میشوند.»