جهان در ۷۵ سال گذشته دستخوش تغییرات بسیاری شده است.
در این مدت، سه نسل جدید پا به عرصه حیات گذاشته و مجموعه ارزشهای جدیدی در جامعه گسترش یافته است.
اگر آدم بدبینی باشید، ممکن است خیلی چیزها به نظرتان خوب نیایند؛ اما اگر خوشبین باشید و بدانید که به چه چیزهایی میتوان بیشتر توجه کرد، چیزهای زیادی هست که میتواند هیجانزدهتان کند. مردم در گوشه و کنار جهان همچنان کارهایی را انجام میدهند که مختص انسانهاست: خندیدن، بازی کردن، نوآوری و ارتباط با یکدیگر.
آنچه که در مقطعی از دست رفته، لازم نیست برای همیشه از دست برود.
حتی اگر جامعه از موضوعات خاصی ارزشزدایی کند، به این معنی نیست که نمیتوانید آن ارزش را در محیط خانواده یا جامعهای که در آن زندگی میکنید احیا کنید. حباب کوچکِ ارزشهای قدیمی خود را بسازید و نمونه زنده کسی باشید که سعی میکند با تلفیق ارزشهای نوین با خرد جاودانه نسلهای پیشین در دنیای مدرن به بالندگی برسد.
فهرست زیر شاید الهامبخش شما باشد.
۱ – همسایههای خود را بشناسید
مردم در زمانهای قدیم همسایهها را جزو خانواده بزرگ خود میدانستند. اما با افزایش درآمدها و سرگرمیهای تلویزیونی، روابط همسایگی رو به افول رفت؛ بهطوری که بسیاری از مردم نام همسایههای خود را نمیدانند و بهندرت با آنها همکلام میشوند.
۲ – مشارکت جامعه
قبل از آنکه دنیا به دهکده جهانی بدل شود، روابط انسانی حول محور جوامع میچرخید؛ جوامعی که مردم در آن به زندگی، کار، عبادت و تفریح میپرداختند. جوامع حس تعلق را تقویت میکنند و منشأ حمایتی هستند که در دنیای فردگرای امروز از بین رفته است.
برای احیای این ارزش باید به گروههای اجتماعی بیشتری ملحق شوید و در رویدادهای محلی شهرتان شرکت کنید. البته این کار به اندازه تماشای فیلم مورد علاقهتان راحت نیست اما حس هدفمندی و برخورداری از ارتباط عمیقتر با دیگران را به شما پیشکش میکند.
۳ – احترام به بزرگترها
تغییر دیگری که در جامعه میبینم، عدم قدردانی از بزرگترهایی است که در بین ما زندگی میکنند. افزایش (و پرستش) ستارگان موسیقی، ورزشکاران و اینفلوئنسرهای آنلاین به این مسئله دامن زده است. وقتی سرگرمیهای آنلاین و میمها و ریلزهای پرطرفدار تا این حد ارزشمند میشوند، بدیهی است که خرد و شوخطبعیِ لطیف و ملایم بزرگترها رنگ میبازد.
چگونه میتوان در برابر این روند ناگوار ایستادگی کرد؟ مطمئناً هیچ چیزی اتفاقی رخ نمیدهد. ما باید زمان و فضای بیشتری به بزرگترها بدهیم تا مثل گذشته رویمان تأثیر بگذارند. شاید آنها علاقهای به ترندهای روز نداشته باشند اما تجربیات و دیدگاههای منحصربهفردشان به کلاس درس شباهت دارد و خاطرات جالبشان مایه سرگرمی است.
۴ – گفتگوهای رودررو
روشهای ارتباطی به مرور زمان تغییر کردهاند اما یک چیز دستنخورده باقی مانده است: عمیقترین و صمیمانهترین ارتباطات انسانی رودررو شکل میگیرند و گمان نمیکنم چیزی بتواند جای آن را بگیرد!
اینکه سلامت عاطفی نسلهای جوانتر به واسطه جایگزین کردن صدای صحبت و خنده با سرک کشیدن در موبایل تحلیل رفته است، جای تعجب ندارد. چنانکه در مقاله سال ۲۰۲۳ مجله علوم پزشکی کورئوس آمده است، شواهد در اینباره در حال افزایش است و وقت آن رسیده که ارزش کهن ملاقات با دوستان، وقت گذراندن برای صرف غذا و تفریحات غیردیجیتال را احیا کنیم.
۵ – مهارتهای دستی و کاردانی
نتیجه طبیعی افزایش درآمدها، تخصصیشدن امور و کاهش تعداد کارهای دستی است. امروزه خیلیها روی ماشینشان کار نمیکنند، چمنهای خانه را خودشان نمیزنند یا شخصاً کارهای تعمیراتی انجام نمیدهند. این روند از برخی جهات سازنده است، زیرا میتوانیم وقتمان را صرف فعالیتهای ارزشمندتر و کارهای خلاقانهتر کنیم. اما اگر تمام وقت آزادمان را صرف سرگرمی بیشتر کرده باشیم، چه؟
لذت بردن از وقت استراحت مطمئناً بد نیست و نمیخواهم بگویم به خودتان ریاضت دهید. با اینحال، اینکه یاد بگیرید کارها را خودتان انجام دهید و روحیه کاردانیتان را ارتقا دهید، مزیتهایی دارد. حتی استفاده از یک یا دو مهارت عملی هم میتواند برای تقویت عزت نفس کافی باشد و شما را به عضوی مفیدتر برای خانواده و جامعه تبدیل کند.
۶ – فعالیت بدنی طبیعی
اینکه بخواهیم آگاهانه به هر شکلی ورزش کنیم، تا همین چند نسل احمقانه بود. زیرا حرکت دادن بدن جزئی از زندگی روزمره بود و کمتر کسی میتوانست کل شبانهروز را مثل الآن در حالت نشسته سپری کند.
برخی ترجیح میدهند افراد بهجای رفتن به باشگاه بیشتر به انجام حرکات طبیعی و پرانرژی بپردازند. این کار میتواند به منزله احیای هرگونه کار عملی، از باغبانی گرفته تا قدم زدن در شهر یا ملحق شدن به تیم ورزشی محل باشد. وقت آن است که از صفحات نمایش دیجیتال فاصله بگیریم و به یاد آوریم که ما انسانها موجوداتی جانداریم که در دنیای فیزیکی به بالندگی میرسیم.