آکسیوس به نقل از منابع آگاه از تمایل جمهوری اسلامی برای بررسی توافقی موقت با آمریکا پیش از رسیدن به توافقی جامع خبر داده است.
این رسانه در روز جمعه ۱۱ آوریل گزارش داده است که یک دیپلمات اروپایی و یک منبع مطلع از موضوع اعلام کردهاند که جمهوری اسلامی در گفتوگوهای پیشرو با ایالات متحده قصد دارد پیشنهاد توافق موقت هستهای را مطرح کند؛ هدف از این توافق، فراهم کردن زمان بیشتر برای گفتوگوهای فنی و پیچیده درباره برنامه هستهای ایران و جلوگیری از تشدید احتمالی تنشهاست.
براساس این گزارش، دولت ترامپ با افزایش حضور نظامی در خاورمیانه، دو گزینه دیپلماسی در بازهای محدود یا گزینه نظامی را در برابر جمهوری اسلامی قرار داده است.
به گفته منابع آگاه، جمهوری اسلامی معتقد است که دستیابی به توافقی جامع و فنی در بازهی دو ماهه، غیرواقعبینانه است و تهران در پی ایجاد فضای تنفسی بیشتر برای دیپلماسی است.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران به آکسیوس گفته است که «ایرانیها بر این باورند که رسیدن به یک توافق پایدار در بازه زمانی مدنظر ترامپ دشوار است؛ بنابراین توافق موقت میتواند ایستگاهی میانراهی برای دستیابی به توافق نهایی باشد.»
براساس گمانهزنیها، توافق موقت میتواند شامل تعلیق بخشی از فعالیتهای غنیسازی اورانیوم ایران، رقیقسازی ذخایر اورانیوم غنیشده تا سطح ۶۰ درصد و دسترسی بیشتر بازرسان سازمان ملل به تأسیسات هستهای باشد.
آکسیوس در ادامه نوشته است که هرچند این اقدامات بهطور محدود زمان لازم برای ساخت سلاح هستهای را افزایش میدهند، اما میتوانند به ایجاد اعتماد اولیه برای پیشبرد مذاکرات جامع کمک کنند. یکی دیگر از مفاد احتمالی این توافق، تمدید سازوکار «بازگشت خودکار تحریمها» یا مکانیسم ماشه خواهد بود که در توافق هستهای ۲۰۱۵ گنجانده شده بود. این سازوکار در صورت نقض توافق از سوی جمهوری اسلامی، تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل را بهطور خودکار بازمیگرداند. مهلت فعال سازی مکانیسم ماشه قرار است در ۱۸ اکتبر سال آینده پایان یابد.
به گفته آکسیوس، با وجود این پیشنهاد، جمهوری اسلامی به احتمال زیاد خواستار تعلیق کارزار «فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه اقتصاد خود خواهد شد؛ اما هنوز مشخص نیست آیا ترامپ حاضر به چنین عقبنشینیای خواهد بود یا خیر.
در هفته جاری، دولت ترامپ دو دور جدید از تحریمها علیه شرکتها و اشخاص مرتبط با برنامه هستهای و صنعت نفت جمهوری اسلامی اعمال کرده است.
برخی مقامات آمریکایی نگران هستند که این پیشنهاد صرفاً تلاشی برای خرید زمان بدون تغییر واقعی در برنامه هستهای جمهوری اسلامی باشد.
قرار است استیو ویتکاف، نماینده ویژه کاخ سفید، روز شنبه، ۱۲ آوریل در عمان با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی دیدار کند. آمریکا گفته است این گفتوگوها بهصورت مستقیم خواهد بود، اما مقامات ارشد جمهوری اسلامی اعلام کردهاند گفتوگوها از طریق میانجیگری عمان و به طور غیرمستقیم، انجام خواهد شد.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه تاکید کرد که مهمترین خط قرمز آمریکا، دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای است. او همچنین گفت که «اگر لازم باشد از گزینه نظامی استفاده میکنیم. اسرائیل هم قطعاً در این عملیات نقش خواهد داشت؛ شاید حتی رهبری کند. اما کسی ما را رهبری نمیکند. ما کار خودمان را میکنیم.»
در همین راستا، علی شمخانی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی و دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، روز پنجشنبه ۱۰ آوریل، هشدار داد که تهدیدات نظامی مستمر میتواند جمهوری اسلامی را به اتخاذ اقدامات بازدارنده وادار کند. او همچنین از احتمال اخراج بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی، توقف همکاری با این نهاد و انتقال مواد غنیشده به مکانهای امن خارج از دسترس نظارت بینالمللی سخن گفت.