Search
Asset 2

فساد سازمان‌یافته و حکومتی و ثروت یک کشور غنی که از دست می‏‌رود

مسعود پزشکیان در آخرین هفته آذرماه طی یک سخنرانی در سازمان برنامه و بودجه از گم شدن روزانه ۲۰ میلیون لیتر سوخت پرده برداشت و هم‌زمان اضافه کرد همین موضوع در سایر حوزه‌ها مانند آب و برق هم اتفاق می‌افتد.
(AFP via Getty Images)

مسعود پزشکیان، در آخرین هفته آذرماه، طی سخنرانی‌ در سازمان برنامه و بودجه، از گم شدن روزانه ۲۰ میلیون لیتر سوخت خبر داد. او همچنین افزود که این موضوع در حوزه‌های دیگر مانند آب و برق نیز به چشم می‌خورد.

آنچه رخ داده را نمی‌توان فقط «گم شدن» نامید، بلکه این گوشه‌ای از فساد سازمان‌یافته‌ای است که سال‌ها است کشور را در تمام حوزه‌ها در برگرفته و همۀ سیستم‌های نظارتی و کنترلی علیرغم آگاهی از همه این گم شدن‌های نجومی سکوت می‌کنند، چراکه این به اصطلاح گم شدن‌ها در راستای منافع گروه‌های متعدد و پیچیده مافیایی متصل به بالاترین سطوح قدرت و حاکمیت رخ می‌دهند.

درست یک سال قبل از افشاگری پزشکیان درباره گم شدن روزانه ۲۰ میلیون لیتر سوخت، حشمت‌الله فلاحت پیشه از نمایندگان سابق مجلس گفت «مجموع دزدی‌ها در پرونده‌های بزرگ اختلاس در ایران بیش از ۵۷ میلیارد دلار ارزیابی شده است. این رقم برابر با کل وامی است که کره جنوبی از صندوق بین المللی پول گرفت و ضمن نجات اقتصاد ورشکسته خود، در جمع ده اقتصاد برتر دنیا قرار گرفت.»

اشاره این نماینده سابق مجلس به مجموعه‌ دزدی‌ها و اختلاس‌های کلان در کشور در پی افشای فساد چای دبش بود که طی آن سه میلیارد و چهارصد میلیون دلار (حدود ۲۵۵ هزار میلیارد تومان با نرخ دلار امروز) از ثروت ملی مردم به تاراج رفت. رقم این فساد معادل بودجه ده‌ها طرح ملی و بزرگ عمرانی و زیرساختی در کشور است.

فساد چای دبش به طور سازمان یافته‌ای با هماهنگی مجموعه‌ای متشکل از بانک مرکزی، وزارت صمت، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان استاندارد، گمرک، وزارتخانه‌ جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو رخ داد که طی آن مبلغی که معادل چهارده سال مصرف چای کل کشور بوده جهت واردات چای درجه یک هندی در اختیار مالک چای دبش و خانواده‌اش قرار گرفت که پس از بهره‌برداری شخصی از مبلغ، چای درجه چندم آلوده از کنیا وارد کردند که ظاهراً مبدا اصلی‌ آن چای آلوده هم ایران بوده است.

فساد فولاد مبارکه به مبلغ ۹۲ هزار میلیارد تومان فساد سازمان یافته دیگری بود که یک سال قبل از ماجرای چای دبش افشا شد که شامل تخلفات گسترده‌ای از رانت و فساد گرفته تا پرداخت هدیه و پول بی‌رویه به نهادهای حکومتی، سپاه پاسداران، ائمه جمعه و رسانه‌ها می‌شد و همچنین اتلاف سرمایه و عقد قراردادی با بیش از رقم واقعی با یک شرکت چینی غیرمتخصص بود.

فساد دو مجموعه بزرگ قطعه‌سازی کروز و عظام خودرو به مبلغ ۵۰ هزار میلیارد تومان با جرایمی همچون زدوبند، پرداخت رشوه، سوء‌استفاده از تحریم‌ها و بهره بردن از رانت اطلاعاتی، سهم دیگری از فساد سازمان‌یافته را به عهده داشتند. فساد در مجموعه پتروشیمی به مبلغ ۹۰ هزار میلیارد تومان با اتهاماتی نظیر اخلال کلان اقتصادی در حوزه پتروشیمی و توزیع ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی رسانه‌ای شد.

پرونده‌هایی دیگری نظیر دکل‌های نفتی گم شده، بانک سرمایه، بیمه ایران، بنیاد شهید، پدیده شاندیز، بابک زنجانی و محمودرضا خاوری هرکدام ابعاد هولناک دیگری از فساد سازمان‌یافته در ایران را افشا می‌کند که هیچ کدام بدون وجود یک ساختار فاسد حکومتی و بدون کمک افرادی در بالاترین سطوح حاکمیت امکان‌پذیر نمی‌بود.

از نظر علمی فساد سیستماتیک یا فساد سازمان‌یافته حالتی است که بقای نظام‌ها، به وجود فساد بستگی پیدا می‌کند و در این حالت، در سازمان‌ها، مقررات و هنجارهای رفتاری، با فساد تطبیق پیدا می‌کند. در نتیجه روند توسعه کشور به طور چشمگیری با چالش مواجه شده و موجب شکل‌‏گیری مشکلات و بحران‌‏های اساسی در سراسر جامعه می‌شود.

دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.

اخبار بیشتر

عضویت در خبرنامه اپک تایمز فارسی