کارشناسان میگویند که احداث سد تنگسرخ بر روی دریاچه مهارلو باعث افزایش فرونشست زمین در جنوب شرقی و نواحی مرکزی شهر شیراز و کاهش آب دریاچه خواهد شد.
عزتالله رئیسی، پدرعلم هیدروژئولوژی ایران در اینباره به ایلنا گفت: «منابع آب دریاچه مهارلو از آب آبخوانهای آبرفتی و کارستی مجاور دریاچه، روان آب رودخانه خشک شیراز و آبراههای اطراف دریاچه و بارندگی بر روی دریاچه تشکیل میشود. در چند سال گذشته حفر چاههای متعدد در اطراف دریاچه مانع ورود آب آبخوانهای اطراف به دریاچه شده است و حتی آب شورمهارلو وارد آبخوانهای اطراف میشود.»
او افزود که بخشهای وسیعی از سطح آب زیرزمینی در زیر بستر این دریاچه قرار دارد و خشک شدن دریاچه باعث انتقال زیرگردها به روستاهای مجاور میشود.
به گفته این پژوهشگر، «حیات دریاچه مهارلو به سیلابها وابسته است؛ چون سیلاب، بخش وسیعی از دریاچه را فرا میگیرد و از انتقال ریزگردها به روستاها جلوگیری میکند. حال اگر همین آب سیلابی در سد ذخیره و به مدت چند ماه وارد دریاچه شود، فقط بخش کوچکی از دریاچه را فرا میگیرد و بخش وسیعی از دریاچه پتانسیل تولید ریزگرد را خواهد داشت.»
سد تنگسرخ، نام پروژهای مشترک میان استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد است. براساس گزارش ایرنا، میزان آبی که در سال از این سد عبور میکند، حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب است و از این میزان ۲۴۰ میلیون مترمکعب از استان فارس سرچشمه میگیرد.
یدالله رحمانی، استاندار کهگیلویه و بویراحمد در ابتدای دی ماه امسال، تکمیل کردن سد تنگسرخ را اولویت کاری خود اعلام کرد و گفت که برای ساخت این سد تاکنون۶۵۰ میلیون تومان هزینه شده است. او همچنین از پیشرفت ۴۰ درصدی ساخت این سد خبر داد و پیشبینی کرد که با تامین شدن امکانات، ساخت این سد تا پایان سال ۱۴۰۴ به اتمام برسد.
مسئولان این استان، ساخت این سد را برای «تامین آب شرب» کهگیلویه و بویراحمد ضروری میدانند، با این حال فعالان محیط زیست میگویند که این استان ظرفیت آبی منحصربه فردی دارد و تامینکننده ۱۱ درصد آب شیرین در ایران است و برای تامین آب شرب مردم در این استان نیازی به سدسازی نیست.
همچنین کارزار آنلاین «درخواست توقف فوری ساخت سد تنگسرخ شیراز» در ۱۲ دی ماه امسال از سوی «عموم مردم فارس» آغاز شده است و تاکنون ادامه دارد. در این درخواست، شهروندان و فعالان محیط زیست درباره اینکه چرا نباید سد تنگسرخ ساخته شود، گفتهاند که احداث سد، باعث تبدیل شدن دریاچه مهارلو به کانون ریزگردها، افزایش آلودگی هوای شیراز، خطر وقوع زلزله، شکستن سد و سیلابهای مهیب و نابودی محیط زیست و منابع طبیعی میشود.
علی بیتاللهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با ایلنا درباره اثرات منفی احداث سد بر منابع آب شهر شیراز اظهار داشت که با احداث سد تنگسرخ، خطر لغزش زمین در محدوده دریاچه سد تنگسرخ و احتمال وقوع لرزهای با مقیاس بالا در محدوده سد تنگ سرخ وجود دارد.
به گفته او، ساخت سد باعث کاهش آب و خشک شدن دریاچه مهارلو میشود و یکی از پیامدهای سدسازی بر روی دریاچه این است که فرونشست زمین در جنوب شرقی شیراز و فرونشستها به سمت نواحی مرکزی شیراز گسترش مییابد.
در حال حاضر دو شهر تاریخی اصفهان و شیراز در پی خشکسالیها در سالهای اخیر با مشکلات فرونشست زمین و تخریب آثار مهم تاریخی مواجه هستند. براساس گزارشها، بقایای تخت جمشید و پاسارگارد نیز در خطر فرونشست زمین و تخریب قرار دارد.