مدیر کل پایگاههای میراث ملی و جهانی ایران میگوید که در روزهای عید نوروز، پایگاه میراث جهانی تخت جمشید بالاترین موارد بازدید را با ۲۶۱ هزار و ۴۹ نفر ثبت کرده است، بعد از این اثر باستانی، میدان نقش جهان، باغ فین کاشان و پاسارگاد بالاترین آمار بازدیدکنندگان را نوروز امسال داشتهاند.
همچنین تصاویری از تخت جمشید در روزهای عید در بین کاربران ایرانی شبکههای اجتماعی همرسانی میشود.
وحید بهمن، یکی از کاربران در صفحه توییترش با انتشار ویدیویی از تخت جمشید نوشته است: «۲۵۰۰ سال پیش بسیاری از کتیبههای شاهنشاهان هخامنشی مانند داریوش بزرگ و خشایارشا با این جمله ساده، اما عمیق آغاز شده:
و خداوند،
که مردم را آفرید،
که شادی را برای مردم آفرید.
این جمله، چراغ آینده ایران ماست.»
بهمن انصاری نیز با انتشار تصویر از سنگ نگاره درخت سرو در تخت جمشید و عکسی از درخت سروی در اطراف این بنا نوشته است: «این سرو از خانواده همان سرورهایی است که هزاران سال است در این منطقه میرویند.»
همچنین تعدادی از کاربران نیز با انتشار تصاویری از دخترانی که در تخت جمشید روسریهایشان را از سر برداشته نوشتهاند که برای آزادی ایران تلاش میکنند.
ارتی دیانا نیز از دیگر کاربران با انتشار ویدیویی از رقص و شادی مردم در روز سیزده بدر در تخت جمشید نوشته است: «هرگز در زندگیمان تخت جمشید را در سیزده بدر اینگونه ندیده بودیم. این بیداری کلی و بازگشت یک ملت کهن به هویت ایرانی و ارزشهای ملی و.. است.»
افزایش آمار بازدیدها از تخت جمشید بعد از انتشار اخباری درباره تلاش دولت ایران برای حذف نمادهای تاریخ باستان ایران خبرساز میشود.
براساس اسناد تاریخی، تخت جمشید که به نام پارسه نیز یاد میشود، در سال ۵۱۸ پیش از میلاد مسیح به عنوان پایتخت هخامنشیان به دست «داریوش بزرگ» انتخاب شد.
از تخریب تا اسلامیسازی تمدن باستان
روایتهای تاریخ نشان میدهد که اولین تلاشها برای تخریب تخت جمشید به دوره حمله اسکندر مقدونی به ایران بازمیگردد. طبق برخی روایات تاریخی، اسکندر تخت جمشید را به آتش کشید.
تخریب مجموعه تخت جمشید و پاسارگاد که هر دو به دوره هخامنشیان برمیگردد، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران آغاز شد. یکسال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، صادق خلخالی از روحانیان تندروی انقلابی که حاکم شرع بود، تصمیم گرفت که با همکاری تعدادی از انقلابیها تخت جمشید را ویران کند، اما استاندار وقت فارس بلافاصله در نطقی رادیویی با این تصمیم مخالفت و اعلام کرد که اگر بخواهند تخت جمشید را ویران کنند، باید از روی جنازه او بگذرند.
بعد از انتشار این خبر، عدهای از مردم نیز برای مقابله با تخریبگران و حفاظت از تخت جمشید اعلام آمادگی کردند، آیتاله طالقانی نیز با ویران کردن این بنا مخالفت کرد. سرانجام خلخالی و همراهانش از تصمیمشان منصرف شدند. بیم تخریب این اثر باستانی باعث شد که یکی از باستانشناسان به نام شهریار عدل، تخت جمشید و چند مجموعه اثر مهمی تاریخی ایران را به عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت کند.
علیرضا منافزاده در یادداشتی برای رادیو فرانسه معتقد است که در دهه اول انقلاب اسلامی ایران، مطرح کردن نام کوروش و داریوش (مظاهر قدرت و تمدن باستان ایران) ناپسند شمرده میشد.
بعد از دهه دوم، سیاست انقلابیون تغییر کرد. علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در یکی از سخنرانیهایش درباره سنتهای باستانی گفته بود که «اسلام در مواجهه با برخی سنتهای قبل اسلام، کالبد را نگاه داشت، اما محتوا و روح آن سنت را عوض کرد.»
اکبر هاشمی رفسنجانی در دوره ریاستجمهوریاش در سفری به شیراز و بازدید از تخت جمشید و پاسارگاد با استناد به سخن «علامه امینی» گفت که ذوالقرنین در قرآن یکی از لقبهای کوروش هخامنشی است.
آیتاله خامنهای در دوره ریاستجمهوری و رهبری جمهوری اسلامی همیشه موضع مشخصی را بیان کرد. او در یکی از سخنرانیهایش گفت: «یک نفر هم پیدا میشود، سر اشتباه و ندانمکاری بجای مرقد امام رضا و امام بزرگوار و مرقد حضرت معصومه و مراسم معنوی، میآید تخت جمشید را زنده میکند. تخت جمشید فقط یک اثر معماری است، اثر معماری را انسان تحسین میکند؛ چون متعلق به ماست. ما به آن افتخار میکنیم، اما این غیر از این است که ما دلها و جانها را متوجه نقطه جایی کنیم که در آن از معنویت خبری نیست و نشانهای از طاغوتیگری است.»
دغدغه کشاورزی یا عبرت ستمگران
ابراهیم رئیسی نیز دو ماه بعد از گرفتن پست ریاست جمهوری به شیراز سفر کرد و در بازدید از تخت جمشید، هنر به کار رفته در تخت جمشید را تحسین کرد اما گفت که پیام دیگر بنای تخت جمشید، خطاب به ستمگران است که ببینند سرنوشت کسانی که به مردم ظلم میکنند، چیست. همراه با وی، عزتاله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی نیز گفت: «امروز مردم پاسارگاد بهدلیل مقبره کوروش نمیتوانند کشاورزی کنند، چاه بزنند، باید این مشکلات برطرف شود و قوانین حریمها مقداری انقباض پیدا کند.»
این سخنان با اعتراض فعالان میراث فرهنگی مواجه شد. روزنامه پیام ما در اینباره به نقل از فعالان میراث فرهنگی و محیط زیست ایران گزارش داد که «کشاورزی در دشت تشنه مرودشت و پاسارگاد ناممکن است. سفرههای آب زیرزمینی تمام شده و خطر فرونشست زمین از همیشه به منطقه نزدیکتر است. چرا متولی میراثفرهنگی و گردشگری کشور نسبت به بهبود وضع گردشگری، آن هم در یکی از مهمترین استانهای کشور نظری نداشته و به مسئله کشاورزی پرداخته است؟»
همچنین بهرام پارسایی، نماینده سابق شیراز در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از رئیسی گفت: «مستندات تاریخی گواه اقتدار تمدن پرافتخار ایران باستان، همراه با احترام به حقوق بشر و برابری اقوام و ادیان و زن و مرد است. اگر آقای رئیسی سندی درباره ظلم این تمدن کشف کردهاند، معرفی کنند و در غیر اینصورت از ایرانیانی که سخن اخیر ایشان را توهین به هویت ملی میدانند، عذرخواهی کنند.»
همزمان که رسانهها از خطر فرونشست زمین و تخریب بقایای تخت جمشید و پاسارگاد بخاطر برداشت بیرویه آب هشدار میدهند، کارخانههای صنعتی نیز در اطراف این بناهای تاریخی فعال هستند و خطرات تخریب این بناها بخاطر بارانهای اسیدی و خشکسالیها وجود دارد.
سال گذشته، سالی پر حادثه برای تخت جمشید و دیگر آثار تاریخی شیراز بود.
بعد از این سفر هیئت دولت به شیراز، استانداری فارس تصمیم گرفت که تعدادی از مکانهای تاریخی از جمله ۲۰۰ خانه تاریخی شیراز را تخریب کند. وزیر میراث فرهنگی، همچنین خانه های تاریخی شیراز را بافت فرسوده و ویران توصیف کرده بود. همزمان ۲۲۸ نفر از فعالان میراث فرهنگی و نویسندگان، نامهای خطاب به مقامهای جمهوری اسلامی نوشتند و از آنها خواستند که تخریب آثار فرهنگی را متوقف کنند.
همچنین رسانهها و فعالان میراث فرهنگی تصویری از خشک شدن درختان در تخت جمشید را منتشر کردند و در یک مورد نیز، آتشسوزی گسترده باعث شد تا ۳ تا ۴ هزار متر مربع درختان اطراف مجموعه تخت جمشید نابود شوند.
همچنین سال گذشته دولت ابراهیم رئیسی تصویر تخت جمشید را از اسکناسهای صدهزار تومانی حذف کرد که با اعتراض کنشگران ایران روبرو شد. چند هفته بعد از این تصمیم، در روز بزرگداشت کوروش، پادشاه و بنیانگذار سلسله هخامنشیان، دولت رئیسی، منع آمد و شد به مجموعه پاسارگاد و تخت جمشید را اعلام کرد.