طبق گزارشی از «سازمان تحقیقات محیطزیستی (EIA)»، قاچاق چوب از جنگلهای باستانی موزامبیک به چین باعث تقویت شورشهای اسلامگرایانه و جرایم سازمانیافته در این کشور جنوب آفریقا شده است.
طبق تحقیقات چهارسالهای که در ماه مه توسط سازمان غیرانتفاعی تحقیقات محیطزیستی (EIA) مستقر در واشنگتن منتشر شد، تجارت غیرقانونی چوبهای سخت نایاب که شامل صادرات چند میلیون دلاری به چین است، برخلاف ممنوعیت صادرات الوار خود چین بوده و در عین حال منابع مالی جهادیها در استان کابو دلگادو را تأمین میکند.
شورشیان مرتبط با شبکه جهانی گروه تروریستی داعش، بیش از یک دهه است که در شمال موزامبیک کمپینی خشونتآمیز به راه انداختهاند که به کشته شدن هزاران نفر و آواره شدن حدود یک میلیون نفر منجر شده است.
گروه «انصار السنه،» که با نام داعش موزامبیک نیز شناخته میشود و ایالات متحده آن را بهعنوان یک گروه تروریستی جهانی شناخته است، قصد دارد استان کابو دلگادو را به خلافتی اسلامی تبدیل کند. این گروه ادعا میکند که برای حقوق مردم فقیر محلی مبارزه میکند و دولت رئیسجمهور فیلیپ نیوسی را متهم میکند که علیرغم منابع غنی این استان، از توسعه آن غافل شده است.
منابع ثروت کابو دلگادو شامل نفت، گاز طبیعی، یاقوت و یاقوت کبود است.
شرکت انرژی فرانسوی توتال یک کارخانه گاز مایع به ارزش ۲۰ میلیارد دلار در سواحل کابو دلگادو ساخته است.
گروه جمفیلدز، مالک برند جواهرات فابرژه، ۷۵ درصد از معدن یاقوت مونتپوئز در این استان را در اختیار دارد. درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۳ به ۱۶۷ میلیون دلار رسید.
از سال ۲۰۱۷، تروریستهای انصار السنه شهرها و روستاها را هدف حملات خود قرار دادهاند و اقدام به کشتار، سر بریدن، تجاوز و آدمربایی کردهاند. خانهها و سکونتگاهها نیز با راکت و آتشسوزی تخریب شدهاند.
رافائل ادو، مدیر برنامه آفریقا در «سازمان تحقیقات محیطزیستی» به اپک تایمز گفت که کابو دلگادو «محل ایدهآلی» برای رشد جرایم سازمانیافته است.
او گفت: «این منطقه دارای حداقل نظارت قانونی، فقر شدید، مسیرهای قاچاق تثبیتشده، عاملان دولتی فاسد و اکنون تروریستها است.»
نیروهای کشورهای جامعه توسعه آفریقای جنوبی (SADC) به همراه رواندا در حال مبارزه با تروریستهای انصار هستند.
به تازگی دولت موزامبیک گزارشی منتشر کرده که مؤید تحقیقات سازمان تحقیقات محیطزیستی است، مبنی بر اینکه تروریستها از تجارت غیرقانونی چوب برای «تأمین سوخت و منابع مالی برای اقدامات خشونتآمیز» بهرهبرداری کردهاند.
این گزارش بیان میکند که تروریستها مجموعهای از «منابع جنگلی و حیاتوحش» از جمله چوب را، عمدتاً به چین قاچاق میکنند که به «بخش اعظم جمعآوری منابع مالی» برای گروه انصار منجر شده است.
فیلیماو سوازه، سخنگوی دولت موزامبیک، به اپک تایمز گفت که این گروه تروریستی حداقل ۲ میلیون دلار در ماه از صادرات غیرقانونی چوب رز به چین درآمد کسب میکند.
به گفته سازمان تحقیقات محیطزیستی، چوب رز اصطلاحی کلی برای چندین گونه از درختان سختچوب گرمسیری است که چوبی به رنگ قرمز تیره تولید میکنند. در چین، این چوب با نام «هونگمو» شناخته میشود و برای ساخت محصولات گرانقیمت مبلمان دوران سلسله مینگ استفاده میشود.
«کنوانسیون تجارت بینالمللی گونههای در معرض خطر حیاتوحش و گیاهان (CITES)،» قاچاق چوب رز را بهعنوان محصولی توصیف میکند که دارای بیشترین میزان قاچاق محصول حیاتوحش در جهان است و بیش از یکسوم از کل گونههای قاچاقشده را تشکیل میدهد.
طبق گزارشها، موزامبیک تأمینکننده اصلی چوب رز برای چین است.
سازمان تحقیقات محیطزیستی اعلام کرد که موزامبیک فقط در سال ۲۰۲۳، با وجود ممنوعیت طولانیمدت صادرات الوار، ۲۰ هزار تن از این چوب حفاظتشده بینالمللی را به چین صادر کرده است.
به این ترتیب، این کشور جنوب آفریقا از ماداگاسکار، نیجریه و سنگال پیشی گرفت و به منبع اصلی چوب رز برای چین تبدیل شد.
گابریل کلاسن، فعال محیطزیستی اهل آفریقای جنوبی، به اپک تایمز گفت: «شرکتهای چوببری چینی جنگلهای چوب رز را در سراسر آفریقا نابود کردهاند و موزامبیک هدف بعدی است.»
او افزود: «تحقیقات سازمان تحقیقات محیطزیستی نشان میدهد که چگونه چین با همکاری مقامهای فاسد در موزامبیک برای ارتکاب جرایم زیستمحیطی و کسب سود کلان همدست است و همچنین از شرایط آشوب در کابو دلگادو سوءاستفاده میکند.»
فیلیماو سوازه، سخنگوی دولت موزامبیک، دخالت مقامهای دولتی در برداشت و قاچاق غیرقانونی چوب رز را رد کرد.
طبق گزارشهای سازمان تحقیقات محیطزیستی، حداقل ۳۰ درصد از چوب رز موزامبیک در جنگلهایی رشد میکند که تحت کنترل تروریستها قرار دارند.
یک سازمان محیطزیستی دیگر به نام «گلوبال فورست واچ» محاسبه کرده است که طی ۲۰ سال گذشته برداشت غیرقانونی چوبهای سخت به از بین رفتن بیش از ۴ میلیون هکتار پوشش جنگلی در موزامبیک منجر شده است.
این سازمان اعلام کرد که این کشور روزانه معادل ۱۰۰۰ زمین فوتبال از پوشش جنگلی خود را از دست میدهد.
رافائل ادو، مدیر برنامه آفریقا در سازمان تحقیقات محیطزیستی گفت: «ممنوعیت صادرات الوار از سال ۲۰۱۷ در موزامبیک برقرار بوده است، اما چین همچنان حجم عظیمی از الوارها را وارد میکند، بهطوری که اکنون بیش از ۹۰ درصد از چوبهای در معرض خطر موزامبیک به چین صادر میشود.»
بازرسان سازمان تحقیقات محیطزیستی بین اکتبر ۲۰۲۳ تا مارس ۲۰۲۴ حدود ۳۰۰ کانتینر از نوعی چوب رز به نام «پائو پرتو» را از بندر بیرا به چین ردیابی کردند.
طبق گزارش آنها، این محمولهها در مجموع ۱۰ هزار تن چوب رز به ارزش بیش از ۱۸ میلیون دلار را شامل میشدند.
کلاسن گفت که بخش زیادی از این درآمد «مستقیماً به جیب تروریستهایی میرود که مرتکب جنایات وحشتناکی شدهاند… تروریستها به گروههای جرایم سازمانیافته اجازه دسترسی به جنگلها را میدهند تا درختان قطع شده و چوب به چین ارسال شود.»
او افزود: «در عوض، تروریستها سهمی از این درآمد را میگیرند. همه خوشحال هستند، به جز مردم کابو دلگادو که هر روز تحت وحشت و ترس زندگی میکنند.»
چین در سال ۱۹۹۸ برداشت چوب رز بومی خود را پس از تخریب منابع محلی ناشی از قطع بیرویه درختان ممنوع کرد.
در آن زمان، شرکتهای چوببری چینی به آفریقا روی آوردند، جایی که قوانین اغلب اجرا نمیشوند و مقامات رشوه را میپذیرند.
کلاسن گفت: «چینیها در سال ۲۰۰۱ از گامبیا شروع کردند و کمتر از یک دهه طول کشید تا چوب رز بومی این کشور منقرض اعلام شود.»
او افزود: «سپس توجه چینیها به کشورهایی مانند سنگال و دیگر مناطق معطوف شد، جایی که تخریب همچنان ادامه یافت.»
سازمان تحقیقات محیطزیستی اعلام کرد که تاجران چینی برای دور زدن ممنوعیتهای صادرات از تاکتیکهای مختلفی استفاده میکنند، از جمله مخلوط کردن چوب رز خریداریشده در کابو دلگادو با الوار قانونی در کانتینرهای حملونقل. آنها همچنین محتوای کانتینرها را اشتباه برچسبگذاری میکنند تا محمولههای چوب رز را پنهان کنند.
