بر اساس گزارش محرمانه‌ای که روز دوشنبه انتشار یافت، ناظر هسته‌ای سازمان ملل اعلام کرد که ایران ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به سطح نزدیک به درجه تسلیحاتی افزایش داده است.
در این گزارش که توسط خبرگزاری آسوشیتدپرس مشاهده شد، آمده است که ایران تا یازدهم ماه ۱۴۲.۱ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد دارد که نسبت به آخرین گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ به میزان ۲۰.۶ کیلوگرم افزایش داشته است. در حالی که اورانیوم غنی شده با خلوص ۶۰ درصد تنها یک قدم کوتاه و فنی با سطح ۹۰ درصدی برای تولید تسلیحات فاصله دارد.
وبسایت بلومبرگ با پرداختن به این گزارش محرمانه نوشت که ایران ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به سطح نزدیک به درجه تسلیحاتی افزایش داده است، اقدامی که می‌تواند تنش‌ها را در سراسر خاورمیانه شعله‌ور کند، در حالی که تهران برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ماه آینده آماده می‌شود.
بنابر گزارش نُه صفحه‌ای که بین دیپلمات‌ها منتشر شده و بلومبرگ نیز آن را مشاهده کرده است، بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه تأیید کردند که ذخایر اورانیوم بسیار غنی شده ایران در سه ماه گذشته ۱۷ درصد افزایش یافته است. اگر ایران تصمیمی سیاسی برای ساخت تسلیحات بگیرد، این اورانیوم برای سوخت چندین کلاهک کافی است.
این نخستین ارزیابی پادمان‌های هسته‌ای از زمانی است که رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در سانحه هلیکوپتر جان خود را از دست دادند، تنها چند روز پس از آن که مقامات ارشد ناظر اتمی سازمان ملل متحد به این کشور سفر کردند تا از همکاری بیشتر ایران در تلاش‌های نظارتی خود اطمینان حاصل کنند.
نگرانی‌ها از تغییر دکترین هسته‌ای ایران
به نوشته بلومبرگ، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این گزارش گفته است که اظهارات حکومت ایران در مورد توانایی‌های فنی این کشور برای تولید تسلیحات هسته‌ای و تغییرات احتمالی در دکترین هسته‌ای ایران نگرانی‌ها در مورد صحت و کامل بودن اعلامیه‌های پادمانی ایران را افزایش می‌دهد.
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی می‌گویند که برنامه هسته‌ای فقط برای مقاصد صلح‌آمیزاستفاده می‌شود، اما رافائل گروسی پیشتر هشدار داده بود که تهران به اندازه کافی اورانیوم غنی‌شده تا سطوح نزدیک به درجه تسلیحاتی دارد تا در صورت تمایل، «چندین» بمب هسته‌ای بسازد.
او اذعان کرده است که آژانس سازمان ملل نمی‌تواند تضمین کند که هیچ یک از سانتریفیوژهای ایران برای غنی‌سازی مخفی استفاده نشده باشد.
آسوشیتدپرس بر اساس این گزارش نوشته است که گروسی از تصمیم حکومت ایران برای ممنوعیت بازرسی «عمیقاً متأسف است» – و لغو این تصمیم «برای اینکه آژانس بتواند به طور کامل فعالیت‌های راستی آزمایی خود را در ایران به طور مؤثر انجام دهد، ضروری است.»
طبق این گزارش، جمهوری اسلامی هنوز به سوالات چندین ساله آژانس در مورد منشاء ذرات اورانیوم یافت شده در دو نقطه در ایران پاسخ نداده است.
تهران همچنان پاسخی به سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پیدا شدن ذرات اورانیوم در ورامین و تورقوزآباد ارائه نکرده است.
در گزارش تاکید شده است که درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید محقق شود، در غیر این صورت آژانس «نمی‌تواند صحت اظهارات ایران را تأیید کند.»
بنابر این گزارش، تاکنون هیچ پیشرفتی در نصب مجدد تجهیزات نظارتی بیشتر از جمله دوربین‌هایی که در ژوئن ۲۰۲۲ حذف شده‌اند، صورت نگرفته است و جمهوری اسلامی برای آژانس بین المللی انرژی اتمی دسترسی به این داده‌ها را فراهم نکرده است.
مرگ ابراهیم رئیسی و تاثیر آن بر مذاکرات هسته‌ای
به نوشته آسوشیتدپرس، مرگ ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان باعث توقف مذاکرات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تهران بر سر بهبود همکاری‌ها شده است.
پیش از سقوط هلیکوپتر حامل رئیسی و همراهانش در تاریخ نوزدهم ماه می، ایران موافقت کرده بود که مذاکرات فنی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیستم ماه می، پس از بازدید گروسی در اوایل ماه جاری، انجام گیرد، اما آن جلسات در پی سقوط هلیکوپتر حامل رئیسی برگزار نشد.
در این گزارش آمده است که جمهوری اسلامی در بیست‌ویکم ماه می نامه‌ای ارسال کرد و گفت که تیم هسته‌ای این کشور می‌خواهد گفتگوها را در تهران «در تاریخ مناسبی که مورد توافق دوجانبه قرار خواهد گرفت» ادامه دهد.
گسترش تنش‌ها در خاورمیانه و مذاکرات هسته‌ای
آسوشیتدپرس نوشت که گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شرایطی انتشار یافته است که تنش‌ها در خاورمیانه بر سر جنگ جاری اسرائیل و حماس افزایش یافته است. اسرائیل و ایران ماه گذشته برای اولین بار حملات مستقیمی را به خاک یکدیگر انجام دادند.
به نوشته این خبرگزاری، جمهوری اسلامی به دنبال لغو تحریم‌های اقتصادی ناشی از برنامه هسته‌ای بحث‌برانگیز این کشور در ازای کاهش سرعت این برنامه است. این برنامه – مانند همه مسائل دولتی در ایران – تحت هدایت رهبر جمهوری اسلامی است و احتمالاً پس از سقوط هلیکوپتر که منجر به کشته شدن رئیس جمهور و وزیر امور خارجه ایران شد، این برنامه تغییر نخواهد کرد.
تنش ها بین جمهوری اسلامی و آژانس بین المللی انرژی اتمی از سال ۲۰۱۸، زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا به طور یکجانبه ایالات متحده را از توافق هسته‌ای تهران با قدرت‌های جهانی خارج کرد، افزایش یافته است.
از آن زمان، جمهوری اسلامی تمام محدودیت‌هایی را که توافق برای برنامه‌اش وضع کرده بود کنار گذاشته و سرعت غنی‌سازی را افزایش داده است.
بر اساس توافق هسته‌ای اولیه که در سال ۲۰۱۵ منعقد شد، ایران مجاز به غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۳.۶۷ درصد، حفظ ذخایر حدود ۳۰۰ کیلوگرم و استفاده از سانتریفیوژهای بسیار ابتدایی IR-1 بود.
توافق سال ۲۰۱۵ باعث شد که تهران موافقت کند در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی، غنی‌سازی اورانیوم را به سطوح لازم برای تولید انرژی هسته‌ای محدود کند.
اظهارات اخیر مقامات فعلی و سابق ایران مبنی بر اینکه این کشور می‌تواند دکترین هسته‌ای خود را بازنگری کند – و به طور بالقوه سلاح بسازد – گروسی را بر آن داشت تا از طریق دیدار اوایل ماه جاری تلاش‌های دیپلماسی خود را تجدید کند.
اوایل ماه می، کمال خرازی در مصاحبه‌ای با بیان اینکه «ایران ظرفیت تولید بمب هسته‌ای دارد»، در بخشی از سخنان خود تاکید کرده بود که «اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم.»
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا درباره تهدیدهای مقامات جمهوری اسلامی مبنی بر احتمال تغییر دکترین هسته‌ای حکومت ایران گفته بود که «ایالات متحده تضمین می‌کند که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای نخواهد رسید.»
