رئیس اتاق بازرگانی خراسان جنوبی گفته است که افغانستان، نیروی انسانی ارزان و زمین‌های بکری دارد و از موقعیت جذابی برای کشت فراسرزمینی محصولات مورد نیاز بازار ایران برخوردار است.
علیرضا خامه‌رز در گفتگو با ایلنا ضمن بیان این مطلب افزوده است: «در اوضاعی که کشور با بحران آب رو‌به‌رو است، تسهیل واردات محصولات کشاورزی از افغانستان می‌تواند در مدیریت این بحران موثر واقع شود.»
ممنوعیت واردات محصولات افغانستان به ایران
این مقام اتاق بازرگانی در ادامه با اشاره ممنوعیت واردات محصولات کشاورزی افغانستان به ایران گفته است: «زمانی ایران شریک اول تجاری افغانستان بود، اما اکنون جایگاه آن به پنجم نزول کرده و یکی از دلایلی که به این اتفاق انجامیده است، نبود توازن تجارت دو کشور و گله‌مندی افغانستان از این موضوع است که ایرانی‌ها خریدار کالای افغانستانی نیستند.»
او ادامه داد: «قوانین سختگیرانه سازمان حفظ نباتات مانع اصلی واردات کشاورزی از افغانستان است، براساس قوانین ایران، افغانستان در گروه کشورهای پرریسک قرار دارد، اما این کشور می‌تواند تامین‌کننده بسیاری از نیازهای ایران به کالاهای کشاورزی باشد. به طور مثال در حال حاضر ایران نیاز به پنبه دارد در این شرایط ازبکستان دیگر به ایران پنبه نمی‌فروشد و ترکیه نیز خودش به واردکننده پنبه تبدیل شده است، بنابراین افغانستان می‌تواند مبدا مناسبی برای تامین این کالا باشد.»
به گفته خامه‌رز، «اخیرا سیب‌زمینی در ایران کمیاب و گران شد، دولت با واردات این کالا از افغانستان موافقت نکرد و پاکستان را ترجیح داد در حالی‌که اکنون انواع آجیل و خشکبار افغانستانی به بازارهای اروپایی با تعرفه صفر صادر می‌شود. همچنین افغانستان با هند تجارت ترجیحی دارد و زعفران ایرانی به واسطه افغانستان به هند می‌رسد.»
نورالدین عزیزی، وزیر صنعت و تجارت طالبان در میزان (مهر ماه) سال گذشته گفته بود افغانستان هر سال حدود دو میلیارد دلار کالا از ایران وارد می‌کند، اما مقامات جمهوری اسلامی بازاری برای تولیدات افغانستان فراهم نمی‌کنند.
زمین‌های کشاورزی فراه و تاسیس کنسولگری
رئیس اتاق بازرگانی خراسان جنوبی همچنین با اشاره به ظرفیت‌های کشاورزی در ولایت (استان) فراه افغانستان اظهار داشت: «ولایت فراه در افغانستان با استان خراسان جنوبی همجوار است، کشاورزی در فراه به طور گسترده انجام می‌شود و این منطقه می‌تواند محل کشت فراسرزمینی ذرت، جو، سویا، دانه‌های روغنی و پنبه موردنیاز ایران باشد. تنها در استان خراسان جنوبی، سالانه ۲۰۰ هزار تا ۲۵۰ هزار تن روغن مصرف می‌شود و این ذرت در حال حاضر از مبادی دوردستی مانند روسیه، برزیل و کشورهای آفریقایی تامین می‌شود.»
او خاطرنشان کرد: «اگر سازمان حفظ نباتات از شدت سختگیری‌ها بکاهد و پیشنهادات بخش خصوصی را در کشت فراسرزمینی در افغانستان با نظارت ایرانی‌ها جدی بگیرد، از خروج ارز قابل‌توجهی از کشور جلوگیری می‌شود.»
به گفته خامه‌رز، «در حال حاضر واردات مواد معدنی از افغانستان به آسانی صورت می‌گیرد، چون این مواد با قوانین سازمان حفظ نباتات سروکار ندارد و سرب، روی، زغال سنگ و تالک از جمله مواد معدنی هستند که از افغانستان به ایران وارد می‌شوند.»
در هفته گذشته رسانه‌های داخلی ایران گزارش دادند که براساس «دستور مسعود پزشکیان و تجویز اختیارات ویژه مرزی برای تقویت پیوندهای اقتصادی با کشورهای همسایه»، قرار است کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در ولایت فراه افغانستان و همچنین کنسولگری طالبان در شهر بیرجند در خراسان جنوبی تاسیس شود.
محمدرضا هاشمی، استاندار خراسان جنوبی درباره اهمیت ایجاد این کنسولگری‌ها گفت که «حدود ۹۵ درصد صادرات استان به مقصد افغانستان انجام می‌شود که این مرز را به یکی از مزیت‌های کلیدی اقتصادی تبدیل کرده است.»
بعد از به قدرت رسیدن طالبان، جمهوری اسلامی تلاش کرده است تا روابط اقتصادی نزدیکتری با طالبان برقرار کند. همچنین با افزایش تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، ایران بیش از گذشته به همکاری‌های اقتصادی با همسایگان روی آورده است.
