دو موسسه آمریکایی که درباره جنگ و حوزه‌های دفاعی تحقیق و تحلیل می‌کنند، در آخرین به‌روزرسانی خود گزارش مفصلی درباره فعالیت‌های جمهوری اسلامی و شبه‌نظامیان وابسته به آن که ثبات منطقه را تضعیف می‌کنند، ارائه داده‌اند.
نهاد امریکن اینترپرایز (AEI) و موسسه مطالعات جنگ (ISW) که این به‌روزرسانی‌ها را به طور منظم بر اساس رویدادهای منطقه‌ای انجام می‌دهند، در این گزارش به رویدادهایی مانند برنامه هسته‌ای ایران، انتخابات ریاست‌جمهوری، تحرکات شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران و تعلیق توافقنامه همکاری میان روسیه و ایران پرداخته‌اند.
در این گزارش با اشاره به اقدام جمهوری اسلامی برای نصب سانتریفیوژهای جدید و گسترش برنامه هسته‌ای، آمده است که تهران در ماه‌های اخیر به دنبال دریافت مواد برای برنامه هسته‌ای خود از نیجریه بوده است. ایران و نیجریه در اواخر سال ۲۰۲۳ مذاکراتی را برای مبادله پهپادها و موشک‌های زمین به هوای ایران در ازای ۳۰۰ تن کیک زرد اورانیوم از نیجریه آغاز کردند.
«موسسه مطالعات جنگ» با اشاره به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تاکید بر نشانه‌های پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران، خاطرنشان کرد که مقامات ارشد ایران، از جمله مشاور ارشد سیاست خارجی رهبر جمهوری اسلامی، در ماه‌های اخیر بارها تهدید کرده‌اند که به دنبال سلاح هسته‌ای هستند.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حکومت ایران ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده را از ماه فوریه تا می ۲۰۲۴ بیش از ۱۵ درصد افزایش داده و این ذخایر را به حدود ۶۲۰۱ کیلوگرم رسانده است.
در روزهای گذشته پنج دیپلمات به رویترز گفته بودند که ایران در حال نصب سانتریفیوژهای جدید در تأسیسات هسته‌ای خود در نطنز و فردو است که این ظرفیت ایران برای غنی‌سازی اورانیوم را افزایش می‌دهد.
دیپلمات‌ها گفتند که این پاسخ ایران به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) بود که پیشتر از ایران به دلیل عدم همکاری کافی با آژانس انتقاد کرده بودند.
انتخابات ایران: تندورها در حال مذاکره برای متحد کردن جناح خود هستند
در بخشی از این گزارش با پرداختن به چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران آمده است که تندروهای ایرانی در حال مناظره و مذاکره برای متحد کردن جناح خود در پشت یک نامزد واحد در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران هستند.
به نوشته گزارش، این جناح نگران است که پنج کاندیدای تندرو سهوا با خطر تقسیم آرا و به نفع تنها کاندیدای اصلاح‌طلب، مسعود پزشکیان، روبرو شوند.
اصولگرایان و رسانه‌های آنان ابراز نگرانی می‌کنند که این جناح برای پیروزی در رقابت بیش از حد تقسیم شده است. برخی از تندروها از محمدباقر قالیباف یا سعید جلیلی می‌خواهند که در حمایت از دیگران کناره‌گیری کنند.
علیرضا زاکانی در سیزدهم ماه ژوئن اعلام کرد که نامزدهایی که در انتخابات عقب افتاده‌اند باید به نفع رقبای محبوب‌تر انصراف دهند.
تعلیق توافقنامه همکاری میان ایران و روسیه
به نوشته این گزارش، رسانه‌های دولتی روسیه اخیراً در یازدهم ماه ژوئن گزارش دادند که ایران و روسیه به‌دلیل مسائل نامشخصی که ایران مطرح کرده بود، به صورت موقت کار بر روی توافقنامه همکاری میان دو کشور را تعلیق کردند.
در پی انتشار این اخبار از سوی رسانه‌های دولتی روسیه، محمد مخبر، سرپرست ریاست‌جمهوری اسلامی در تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در سیزدهم ژوئن، در مورد همکاری‌های انرژی و حمل‌و‌نقل گفتگو و بر تعهد خود به توافقنامه همکاری بلندمدت ایران و روسیه تاکید کردند.
ایران و «محور مقاومت»
نهاد امریکن اینترپرایز (AEI) و موسسه مطالعات جنگ (ISW)، «محور مقاومت» را به‌عنوان اتحاد غیرمتعارفی که ایران از زمان روی کار آمدن جمهوری اسلامی در سال ۱۹۷۹ در خاورمیانه ایجاد کرده است، تعریف می‌کنند.
این ائتلاف فراملی متشکل از بازیگران دولتی، نیمه‌دولتی و غیردولتی است که برای تامین منافع جمعی خود همکاری می‌کنند. جمهوری اسلامی خود را هم بخشی از ائتلاف و هم رهبر آن می‌داند.
به نوشته این گزارش، حکومت ایران در ازای درجاتی از نفوذ یا کنترل بر اقدامات آنها، سطوح مختلفی از حمایت مالی، نظامی و سیاسی را به این گروه‌ها ارائه می‌کند. برخی از آنها نمایندگان سنتی هستند که به‌شدت به جهت‌گیری ایران پاسخ می‌دهند، در حالی که برخی دیگر شرکایی هستند که ایران نفوذ محدودتری بر آنها اعمال می‌کند.
در گزارش آمده است که اعضای «محور مقاومت» در عراق، سوریه، لبنان، یمن و غزه با اهداف کلان استراتژیک خود متحد می‌شوند. این اهداف شامل فرسایش نیروهای ایالات متحده و در نهایت اخراج آمریکا از خاورمیانه و نابودی دولت اسرائیل است. پیگیری این اهداف و حمایت از محور مقاومت، سنگ بنای استراتژی منطقه‌ای حکومت ایران شده است.
در آخرین گزارش به‌روزرسانی درباره ایران به تحرکات اخیر گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی پرداخته شده است.
گروه حماس تحت حمایت جمهوری اسلامی، در یازدهم ژوئن یک دفتر سیاسی در عراق افتتاح کرد و اعضای گروه شبه‌نظامی عراقی «کتائب امام علی» مورد حمایت ایران از دفتر بازدید کردند و با یکی از اعضای دفتر روابط عربی و اسلامی حماس، محمد الحافی، ملاقات کردند.
«کتائب امام علی» یکی از شبه نظامیان عراقی مورد حمایت ایران است که جنبش اسلامی عراق را تشکیل می‌دهد. حافی و مقامات کتائب امام علی درباره لزوم هماهنگی تلاش‌های عربی و بین‌المللی برای توقف عملیات اسرائیل در نوار غزه و ارسال کمک‌های بشردوستانه به فلسطینی‌ها گفتگو کردند.
اکرم الکعبی، رهبر شبه‌نظامیان عراقی «جنبش نجباء» که مورد حمایت حکومت ایران است، در دوازدهم ماه ژوئن هشدار داد که اسرائیل برای کشتن طالب سامی عبدالله، فرمانده ارشد حزب‌الله لبنان بهای سنگینی خواهد پرداخت.
ارتش اسرائیل، این فرمانده ارشد حزب‌الله را در یک حمله هوایی در جنوب لبنان در دوازدهم ماه ژوئن کشت.
کعبی تاکید کرده است که «محور مقاومت» تا «آزادسازی بیت المقدس» از مبارزه با اسرائیل دست برنمی‌دارد.
«آزادسازی بیت المقدس» همان شعار ایدئولوژیک رهبران جمهوری اسلامی است که از زمان سرکار آمدن از سال ۱۹۷۹ تاکنون پایبندی خود به آن را با حمایت نظامی و مالی گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به خود نشان داده‌اند.
