اختلافات سیاسی میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، که مدتی در پس‌زمینه جریان داشت، در تاریخ ۵ ژوئن به درگیری علنی تبدیل شد؛ آن‌هم پس از آن‌که ترامپ از دفتر بیضی کاخ سفید به انتقاد از متحد سابق خود پرداخت.
پس از آن‌که ماسک انتقادهایش از لایحه سیاست داخلی کلیدی ترامپ را تشدید کرد، ترامپ در جمع خبرنگاران گفت که از رفتار ماسک ناامید شده و مدعی شد دلیل این حملات، لغو مشوق‌های مالیاتی انرژی پاک در این لایحه است.
ماسک نیز فوراً در پلتفرم خود، ایکس، واکنش نشان داد و با انتشار مجموعه‌ای از پست‌ها، حتی احتمال خروج کامل از حزب جمهوری‌خواه و تأسیس یک حزب سوم را مطرح کرد. ترامپ نیز در پاسخ، در شبکه «تروث سوشال» تهدید کرد که ممکن است قراردادهای دولتی با شرکت‌های ماسک را لغو کند.
این درگیری خیلی زود به سطح اینترنت کشیده شد و هر دو طرف انتقادهای تند و صریحی به یکدیگر وارد کردند.
شکاف علنی میان آن‌ها تنها چند روز پس از آن اتفاق می‌افتد که ماسک از سمت مشاور ویژه وزارت «بهره‌وری دولت» (دوج) استعفا داد؛ سمتی که در مراسمی رسمی در دفتر بیضی با حضور ترامپ و تحسین متقابل، به پایان رسید.
روابط نزدیک این دو که از سال ۲۰۲۴ و پس از جان به‌در بردن ترامپ از یک سوءقصد در باتلر، پنسیلوانیا آغاز شده بود، ظاهراً طی هفته‌های اخیر با اختلافات بر سر لایحه بودجه تصویب‌شده در مجلس نمایندگان موسوم به «قانون یک لایحه بزرگ و زیبا» دچار تنش شده است.
این لایحه جمهوری‌خواهان که قرار است برنامه‌های ترامپ را تأمین مالی و اجرایی کند، با انتقاد ایلان ماسک و شماری از جمهوری‌خواهان دیگر مواجه شده است؛ منتقدان نگرانند که این طرح باعث افزایش کسری بودجه فدرال شود.
جدایی علنی
پس از چند روز تلاش برای حفظ ظاهر در بهبوهه شدت‌گرفتن اختلافات بر سر لایحه بودجه، دونالد ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران از دفتر بیضی، نارضایتی فزاینده خود از ایلان ماسک را ابراز کرد و از انتقادهای او نسبت به لایحه کلیدی دولتش ابراز تأسف کرد.
ترامپ گفت: «من و ایلان رابطه فوق‌العاده‌ای داشتیم؛ نمی‌دانم آیا هنوز هم چنین رابطه‌ای داریم یا نه.»
ماسک بلافاصله در پلتفرم ایکس واکنش نشان داد و مدعی شد که تلاش‌های انتخاباتی‌اش برای ترامپ باعث پیروزی او در ایالت کلیدی پنسیلوانیا شده است.
او نوشت: «بدون من، ترامپ انتخابات را می‌باخت، دموکرات‌ها کنترل مجلس نمایندگان را در دست می‌گرفتند و جمهوری‌خواهان فقط ۵۱–۴۹ کرسی در سنا داشتند. عجب ناسپاسی‌ای.»
ماسک در انتخابات ۲۰۲۴، مبلغ ۳۰۰ میلیون دلار برای حمایت از ترامپ هزینه کرده بود.
ترامپ در پاسخ گفت که از مخالفت ماسک با لایحه جمهوری‌خواهان غافلگیر شده، چراکه به گفته او: «ایلان بهتر از هر کسی که این‌جا نشسته، از جزئیات درونی لایحه خبر داشت.»
ترامپ در اظهاراتی دلیل مخالفت ایلان ماسک با لایحه جمهوری‌خواهان را تا حدی مرتبط با لغو مشوق‌های مالیاتی خودروهای برقی دانست؛ مشوق‌هایی که پیش‌تر در قانون «کاهش تورم» سال ۲۰۲۲ تصویب شده بودند.
ترامپ گفت: «او زمانی مشکل پیدا کرد که فهمید قرار است مشوق‌های خودروهای برقی را حذف کنیم.»
براساس این لایحه که در مجلس نمایندگان به تصویب رسیده، اعتبار مالیاتی ۷۵۰۰ دلاری برای خودروهای برقی از دسامبر ۲۰۲۶ به‌تدریج حذف خواهد شد. همچنین حذف سایر مشوق‌های انرژی پاک که در قانون کاهش تورم آمده بود، سرعت خواهد گرفت.
ماسک اما این ادعا را رد کرد و در پستی نوشت: «کاهش مشوق‌های خودروهای برقی و انرژی خورشیدی را در لایحه نگه دارید، حتی اگر به یارانه‌های نفت و گاز دست نمی‌زنید (که خیلی ناعادلانه است!!)؛ اما آن کوه از هزینه‌های تهوع‌آور و بی‌ربط را از لایحه حذف کنید.»
ترامپ در تروث سوشال نوشت که ماسک در حال «از بین بردن صبر» او بوده و گفته بود که از او خواسته تا پستش را در وزارت بهره‌وری دولت ترک کند. ماسک این ادعا را نیز رد کرد.
ترامپ قراردادهای ماسک را تهدید به لغو کرد
دونالد ترامپ روز پنج‌شنبه هشدار داد که ممکن است قراردادهای دولتی ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌ایکس، را لغو کند؛ اقدامی که به گفته او می‌تواند به سرعت میلیاردها دلار از بودجه دولت را صرفه‌جویی کند.
او در پستی در تروث سوشال نوشت: «ساده‌ترین راه برای صرفه‌جویی در بودجه‌مان، میلیاردها و میلیاردها دلار، این است که یارانه‌ها و قراردادهای دولتی ایلان را قطع کنیم.»
ماسک نیز در واکنش، در پستی نوشت که «اسپیس‌ایکس بلافاصله روند از رده خارج‌سازی فضاپیمای دراگون را آغاز خواهد کرد.»
فضاپیمایی که ماسک به آن اشاره کرده، «دراگون ۲» است؛ یکی از پرکاربردترین فضاپیماهایی که وظیفه انتقال خدمه و محموله‌های ایالات متحده به ایستگاه فضایی بین‌المللی را بر عهده دارد و دولت آمریکا برای این خدمات به اسپیس‌ایکس پرداخت می‌کند.
اسپیس‌ایکس، یکی از نخستین شرکت‌های خصوصی فضایی، تاکنون ده‌ها میلیارد دلار از قراردادهای خود با ناسا و پنتاگون دریافت کرده است.
بحث بر سر تأثیر لایحه ترامپ بر کسری بودجه
درگیری میان دونالد ترامپ و ایلان ماسک، ریشه در اختلاف نظر آن‌ها درباره تأثیر لایحه سیاستی ترامپ بر کسری بودجه فدرال دارد.
دفتر بودجه کنگره آمریکا در تاریخ ۴ ژوئن پیش‌بینی کرد که این لایحه طی یک دهه، ۲.۴ تریلیون دلار به کسری بودجه خواهد افزود. اما ترامپ و رهبران جمهوری‌خواه می‌گویند این عدد تصویر کاملی ارائه نمی‌دهد.
آنان استدلال می‌کنند که این لایحه باعث جهش رشد اقتصادی خواهد شد و در نهایت، طی ۱۰ سال به کاهش خالص کسری بودجه منجر می‌شود. راس ووت، مدیر دفتر مدیریت و بودجه کاخ سفید، در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد که مبنای محاسبات دفتر بودجه کنگره آمریکا «اساساً دچار انحراف» است. مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان و حامی اصلی لایحه، نیز این دفتر را متهم کرده که نرخ رشد اقتصادی را «غیرواقع‌بینانه پایین» فرض کرده است.
کاخ سفید همچنین به پیش‌بینی دیگری از همین نهاد اشاره کرده که می‌گوید تعرفه‌های پیشنهادی ترامپ طی ۱۰ سال، ۲.۸ تریلیون دلار از کسری بودجه خواهد کاست. الکس فایفر، معاون ارتباطات کاخ سفید، در پلتفرم ایکس نوشت: «وقتی این دو مورد را ترکیب کنیم، کسری بودجه در مجموع ۵۰۰ میلیارد دلار کاهش می‌یابد.»
ترامپ در پستی در تروث سوشال در تاریخ ۵ ژوئن، بار دیگر از این لایحه دفاع کرد و آن را «یکی از بزرگ‌ترین لوایحی که تاکنون به کنگره ارائه شده» توصیف کرد.
او نوشت: «این یک رکورد در کاهش هزینه‌ها است، ۱.۶ تریلیون دلار، و همچنین بزرگ‌ترین کاهش مالیاتی تاریخ محسوب می‌شود.»
ایلان ماسک این لایحه را «هیولای تهوع‌آور» توصیف کرده و نسبت به ترکیب شعار «بزرگ و زیبا» برای یک لایحه ابراز تردید کرده است. او از هواداران خود خواسته است تا از نمایندگانشان بخواهند که «این لایحه را از بین ببرند.»
در حالی که این لایحه در مسیر بررسی در سنا قرار دارد، هنوز مشخص نیست اختلافات فزاینده میان ترامپ و ماسک چه تأثیری بر سرنوشت آن خواهد داشت. رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار است که این طرح تا اوایل ماه ژوئیه به تصویب برسد.
چندین سناتور جمهوری‌خواه از جمله رند پال (از کنتاکی)، ران جانسون (از ویسکانسین) و مایک لی (از یوتا) نیز نگرانی‌هایی مشابه درباره تأثیر این لایحه بر بودجه فدرال ابراز کرده‌اند.
پیش‌بینی می‌شود که در مجلس سنا اصلاحات قابل‌توجهی بر لایحه اعمال شود؛ جایی که ترامپ برای تصویب نهایی، تنها می‌تواند حداکثر سه رأی مخالف از هم‌حزبی‌هایش را تحمل کند.
