در شماره گذشته به چند خصلت از ویژگیهای ارتباطات میان فردی اشاره شد و به اختصار مباحثی مانند معجزه کلمات، بیثباتی، انتظارات طرفین از همدیگر مطرح شد. در این شماره به فریبکاری میان فردی میپردازیم.
برخی از انسانها در موقعیتهای خاص یا تعاملی، میتوانند ضعیف، فریبکار، دروغگو و غیر قابل اعتماد بشمار آیند.
قطعا رفتارهای مبتنی بر فریبکاری، منجر به اضافه بار شناختی گردیده و اصطلاحا روش افراد دروغگو و غیر قابل اعتماد «لو» میرود و یا به تعبیر سادهتر، بالاخره «دستش رو میشود». چندتن از اندیشمندان علم ارتباطات (بولر، بورگن،…) معتقدند که این شرایط در زمانی پدیدار میشود که طرف ارتباط به خاطر جهتگیری کاملا قوی و محکم فرد مقابل، به علائم فریب کاری دقت لازم را مبذول نمیکنند و به همین سبب به شکست میافتند.
یعنی فریبکاران میتوانند نحوه معرفی خود را برای کاستن از سوء ظنها کم کنند و از خود گشودگی (خودافشایی) و ارائه اطلاعات بیشتر در مورد خود به دیگران خودداری کنند و با اطلاعات نادرستی را مطرح سازند.
زمینه این رویکرد به کشمکشهای میان فردی منجر میشود که ممکن است با سرزنش، قهر و حتی گسست ارتباط همراه شود.
به نظر آقای «سیلارس» سه راه کار در خصوص چگونگی حل و فصل کشمکشها در روابط میان فردی وجود دارد:
این سه راه کار به منظور اجتناب از کشمکش یا به حداقل رساند آن طراحی شدهاند.
به نظر وی «رفتارهای اجتنابی»، «رفتارهای رقابتی» و «رفتارهای همکاری» سه راه حلی است که تا حدودی درگیریهای میان فردی را کاهش میدهد.
در رفتارهای اجتناب آمیز، فرد از هیچ نوع ارتباطی بهره نمیگیرد یا ممکن است از ارتباطات غیر مستقیم استفاده کند. رفتارهای رقابتی، شامل پیامهای صنفی میشوند و رفتارهای همکاری، مستلزم ارتباطات گشودهتر و مثبتتر هستند.
در رفتارهای اجتناب آمیز باید این نکات را مراعات کنیم:
۱- فرد وجود تعارض را انکار میکند و در آن اصرار میورزد.
۲- فرد به طور جدی گفتههای خود را منکر میشود، اما جنبه صراحت ندارد.
۳- طرفین از انکار یا تصدیق مطالب و گفتههایشان طفره میروند.
۴- موضوع صحبت به گونه ای تغییر جهت داده میشود و پیرامون مطالبی که مورد علاقه طرفین باشد، هدایت میشود.
۵- از مباحثی که ممکن است تعارضات فی مابین را شدیدتر کند، پرهیز میشود.
۶- کلی گوئی صحبت در مورد سایر موضوعات، عدم اشاره به موضوعات واقعی میتواند تا حدودی موثر باشد.
۷- گفتهها محافظه کارانه میتواند تلخی و تندی بحثها را کمتر کند.
۸- پرسشهای محافظه کارانه نیز در تغییر مسیر صحبتها بی تاثیر نخواهد بود.
۹- لطیفه گویی و طرح موضوعات به صورت شوخ طبعی هم میتواند زمینه را مساعدتر گرداند.
ادامه دارد…
دکتر مجید مجدنیا دارای مدرک دکترای تخصصی ارتباطات، کارشناس علوم اجتماعی دانشگاه علامه طبابایی، مدرس، مترجم و پژوهشگر علوم ارتباطات هستند. وی ۲۰ سال تجربه مدیریت در حوزه آموزش و پژوهش در سیستم بانکی و ۱۵ سال تجربه تدریس در دانشگاههای ایران را داراست.
در مقالات دیگر از دکتر مجید مجدنیا به بحث ارتباطات بیشتر خواهیم پرداخت.
وبسایت ایشان: www.majdnia.ir
اپکتایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر میشود.