افراد بر اساس برداشتهای ذهنی خود، عملکرد دیگران را تفسیر میکنند و بر مبنای همین برداشتها، قضاوت میکنند.
افراد با دسته بندی وقایع بر اساس شباهتها و تمایزها، تجربه کسب میکنند. این قضاوتها بعضاً طبیعی نسیتند بلکه مجموعهای مشخص از تضادهای درونی فرد هستند.
ین تضادها مانند بلند و کوتاه، سرد و گرم، ساده و راه راه، سیاه و سفید، ایستا و پویا،… که برای درک حوادث به کار میروند، ساختارهای درون شخصی نام دارند.
نظام شناختی هر فرد شامل چنین تمایزهائی است و هر فرد با طبقهبندی تجربههای خود، در یک مقوله خاص، به آن مفهوم و معنا میبخشد و آن را تفسیر نموده، سپس قضاوت میکند.
فرهنگ، در تعیین معانی رویدادها و وقایع اهمیت زیادی دارد. فرهنگ میتواند بر نحوه تعریف اهداف ارتباطی، چگونگی دستیابی به اهداف و همچنین ابداع ساختهای ذهنی در طرحهای شناختی، تأثیر بگذارد. اگرچه تعامل اجتماعی و فرهنگ جامعه بر نظام شناختی افراد تأثیر گذار است، اما با تفاوتهای فردی انسانها در ساخت ذهنی سر و کار دارد.
افرادی که دارای طرحهای تفسیری توسعه یافته هستند، نسبت به افرادی که جهان را ساده میبینند و آن را ساده میانگارند، متفاوت هستند. زیرا انسانهای گروه اول نا برابریها و تفاوتها را بهتر تشخیص میدهند.
انسانها از نظر نظام شناختی، بسیار با همدیگر متفاوت هستند. حتی قسمتهای مختلف نظام شناختی یک نفر هم میتواند از نظر پیچیدگی، متفاوت باشد. بطوری که ممکن است فردی درباره موسیقی و شعر افکاری برجسته و پیچیده داشته و در مورد روابط بین الملل و یا مسائل سیاسی، نظرات بسیار ساده و پیش پا افتادهای داشته باشد.
آقای «دلیا» و همکارانش معتقدند که پیامها اهداف مختلفی را دنبال میکنند، ولی پیامهای پیچیدهتر، اهداف را از یکدیگر جدا میکنند و به نوبت به هر یک از آنها میپردازند.
تحقق هدف، اغلب به تمایلات شخصی فرد در مراودات روزانه، بستگی دارد. پیامهای ترغیبی، ساده لوحانه، بدون توجه به نیازهای دیگران، فقط سعی در تحقق یافتن تمایلات شخصی دارد. در حالیکه پیامهای ترغیبی پیچیده و سازگار برای برآورده شدن نیازهای شخصی خود و دیگران طراحی میشود.
ساختهای افراد اهمیت زیادی دارند، چرا که به ما میآموزند تا چگونه دیگران را درک کنیم و به دور از تفسیرهای نابجا، واقعیتهای پیام را در یابیم.
در مقالات دیگر از دکتر مجید مجدنیا به بحث ارتباطات بیشتر خواهیم پرداخت.
وبسایت ایشان: www.majdnia.ir
اپکتایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر میشود.
