احتمال شکست نخست وزیر ایتالیا، فرصتی مناسب برای قدرت گرفتن پوپولیستها است
«مارچلو توماسینی»، شهردار سابق کاستل ویسکاردو، شهری کوچک در مرکز ایتالیا، وقتی صحبت از تصمیمات نخستوزیر این کشور میشود، بی پرده پوشی سخن میگوید.
توماسینی میگوید: «وقتی او را در تلویزیون میبینم، کانال را عوض میکنم. مانند یک دیکتاتور کوچک است.»
اپک تایمز مینویسد، از دیدگاه توماسینی، شهرت «متئو رنتسی»، نخستوزیر این کشور و اصلاح طلب ۴۱ ساله ، زمانی لکه دار شد که در فوریه سال ۲۰۱۴، پس از استفاده از فشار مردم و سیاستهای حزبی، «انریکو لتا»، نخست سابق را از سر راه خود برداشت. رنتسی دولت لتا را بدون برنده شدن در انتخابات عمومی به چنگ آورد.
توماسینی گفت: «لتا امروز بود و روز بعد نبود. این نشان میدهد که رنتسی احترام کمی برای دیگران قائل است … پوپولیستها فرصت را با شکست احتمالی رنتسی مغتنم میبینند.»
نخست وزیر ایتالیا طرحی را برای اصلاح قانون اساسی به همه پرسی گذاشته است. وی که رهبر جوان جریان چپ میانه ایتالیا بهشمار میرود، درنظر دارد با این رفراندوم بسیاری از قدرتهای قانونی مجلس سنای این کشور را محدود کند. رفراندومی که قرار است روز یکشنبه آینده برابر با ۴ دسامبر ۲۰۱۶ برگزار شود.
در این رفراندوم مردم ایتالیا رای خود را به پیشنهاد کاهش تعداد سناتورها از ۳۱۵ نفر به ۱۰۰ نفر و تغییر روند انتخاب سناتورها از رأیگیری عمومی به انتصاب توسط دولت، به صندوق خواهند انداخت. رنتسی همچنین اعلام کرده، درصورت شکست طرحش در این رفراندوم، از مقام خود استعفا خواهد داد.
این استنباط وجود دارد که رنتسی همه تصمیمها را خود میگیرد، دیدگاهی که میتواند در این همه پرسی به موقعیت وی آسیب بزند.
نظرسنجیها درباره رفراندم حاکی از آن است که مخالفان طرح رنتسی ۱۰ درصد نسبت به موافقان پیشرو هستند و اظهار نظراتی نیز وجود دارد که میگوید این آرا نه تنها درمورد اصلاحات قانون اساسی است بلکه در مورد مردی است که در این تصمیم روی حاکمیت خود شرط بندی کرده است.
آخرین نظرسنجی که در تاریخ ۱۸ نوامبر منتشر شده، نشان میدهد که رنتسی به سمت شکست به پیش میرود. این نتیجه، ترسها را از بروز بلای بعدی در اتحادیه اروپا که پیشتر بریتانیا با طرح خروج از این اتحادیه با آن دست به گریبان بود، افزایش داده است. برخی پیشبینی کردهاند که در انتخابات بعدی حزب پوپولیست و جنبش «پنج ستاره» قدرت را به دست خواهند گرفت.
«جیووانی اُرسینا»، استاد علوم سیاسی دانشگاه لوییس میگوید: « معتقدم که رنتسی شکست خواهد خورد. اگر چنین شود، آن یک رای گیری ضد دولتی خواهد بود و عمدتا هم از سوی جوانان و مردم فقیریست که در جنوب زندگی میکنند.»
اصلاح قانون اساسی
هدف اصلاحات قانون اساسی رنتسی بازگرداندن ثبات به کشوریست که در آن ۶۳ دولت طی ۷۰ سال روی کار آمدهاند. چراکه این کشور سالهاست با دو سیستم قانونگذاری با قدرت برابر که اغلب برای تصویب قانون باهم بگومگو میکنند، اداره میشود و تصویب قوانین حتی گاه تا سالها بهطول میانجامد.
هدف همه پرسی، کاستن از قدرت مجلس سنا با کاهش تعداد سناتورها از ۳۱۵ نفر به ۱۰۰ نفر و انتصاب آنان توسط دولت به جای انتخابات عمومی است.
این تغییرات موجب کاهش نفوذ مجلس سنا و آسانتر ساختن تصویب قوانین برای پارلمان ایتالیا میشود؛ اما منتقدان میگویند که اصلاحات کنترل و توازن را از بین میبرد.
رنتسی متعهد شده است که پانصد میلیون یورویی که طی اصلاحات ذخیره خواهد شد را در جهت کمک به مردم فقیر صرف کند.
کسانی که از تغییرات اساسی حمایت میکنند، میگویند که این کار ایتالیا را پویاتر خواهد کرد و به جذب سرمایه گذاران منجر خواهد شد.
تأثیرات احتمالی
«پیر پائولو بارتا»، از معاونان وزارت اقتصاد ایتالیا، استدلال کرده که مبارزه با این طرح شکستی بزرگ خواهد بود. او در حالی که ایتالیاییها را تشویق به «استفاده از این فرصت برای تغییر» میکند، میگوید که مخالفان اصلاحات تنها به دنبال به دست آوردن دولت هستند.
دیگر حامیان رنتسی به دستاوردهای او تا به امروز اشاره میکنند، از جمله اصلاح قانون مشاغل، که بازار کار را تکانی شدید داد و نیز کاهش مالیات برای کارگران کم درآمد.
«پیترو ریچلین»، استاد اقتصاد دانشگاه لوییس میگوید: «او شجاع است. دیگر اصلاحات مهم اتفاق میافتد، اما این که اثرات آن احساس شود، زمان میبرد. این کار یک روزه اتفاق نمیافتد.»
اما رنتسی، شهردار سابق فلورانس که بر روی موجی از شهرت فرمانروایی سوار بود، حالا شهرتش سوسویی کم رمق میزند.
همتایانش در اتحادیه اروپا او را برای سرعتش در هدایت اصلاحات تحسین کردهاند، حرکتی که به برانگیختن اقتصاد راکد ایتالیا –اگرچه ضعیف- و نیز برگرداندن توجهات به سیاست این کشور، بعداز دوران خجالتآور «سیلویو برلوسکونی»، کمک کرده است. اما تحرکات او تاکنون نتوانسته زندگی توده مردم را به نحوی تحت تاثیر دهد که بهبودی اندک در استانداردهای زندگی آنان دیده شود.
نرخ بیکاری از ماه سپتامبر همچنان روی ۱۱.۷ درصد ایستاده که یکی از بالاترین نرخها در اروپا است، در حالی که بدهی عمومی ۱۳۳ درصد از مجموع تولید داخلی را تشکیل میدهد.
اعتبار رنتسی اواخر سال گذشته، هنگامی که هزاران نفر از مردم پس انداز زندگی خود را در سقوط چهار بانک دچار مشکل دولتی از دست دادند، رو به افول نهاد.
اولتیماتوم شکست خورده
هنگامی که رنتسی رفراندوم را موضوعی شخصی ساخت و در ماه آوریل گفت که درصورت شکست استعفا میدهد، آن به منازعه تبدیل شد.
پوپولیستها با همراهی «بپه گریلو»، کمدین و بنیانگذار جنبش پنج ستاره، از این فرصت برای بازگو کردن قولهایشان در مورد عضویت ایتالیا در ارز واحد اروپایی، یورو، استفاده کردند و مردم را به این که درهمه پرسی از به قدرت رسیدن آنان حمایت کنند، تشویق کردند.
در همین حال، حزب لیگ شمالی راست افراطی، با الهام از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیسجمهور ایالات متحده، به سوی جلب حمایت عموم و استفاده از نارضایتیهای آنان برای تقابل با رنتسی خیز برداشته است.
رنتسی مخالفانی هم از درون حزبش، حزب چپ میانه دموکراتیک، دارد.
یکی «میگوئل گوتور»، سناتوری که در مبارزات انتخاباتی، علیه او مشغول فعالیت بوده، است. او استدلال میکند که اصلاحات، قدرت بیش از حدی در دست نخست وزیر باقی میگذارد. او همچنین گفت، اولویتهای دولت باید ایجاد شغل و مقابله با بوروکراسی و فساد باشد.
گوتور افزوده: «ما نیازی به پیمودن این مسیر نداریم. این همه پرسی برای اصلاحات سبب تفرقه بسیاری شده است. ما نیاز به تلاش و اتحاد داریم. ایتالیاییها باید در اولویت باشند، نه رنزی یا حزب دموکرات.»
او همچنین این عقیده را که با شکست رنتسی فاجعهای جرقه خواهد زد، رد کرد. او استدلال کرد که : «برانگیحتن ترس اشتباه است و حمایت از رنتسی لزوما امثال گریلو را متوقف نمی کند.»
ریچلین هم گفت که رای دهندگان بایستی محاسن اصلاحات در نظر بگیرند، نه آنچه را که در مورد رنتسی فکر می کنند.
اما زمان خواهد گفت که آیا طلسم تغییرات بزرگ شکسته خواهد شد!