رویترز در گزارشی به نقل از پنج منبع آگاه که نامشان را فاش نکرده، نوشته است که رهبر جمهوری اسلامی با برنامه‌ریزی برای یک انتخابات «کاملاً مهندسی‌شده»، زمینه را برای مسعود پزشکیان، کاندیدای اصلاح‌طلب کمتر شناخته‌شده اما مورد اعتماد خود، فراهم کرد تا در رقابت با جناح اصول‌گرا، به ریاست‌جمهوری برسد.
به نوشته این رسانه، مقامات اطلاعاتی جمهوری اسلامی قبل از انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری به علی خامنه‌ای گزارش داده بودند که به دلیل مشکلات اقتصادی و سرکوب آزادی‌های اجتماعی، اکثر ایرانیان انتخابات را تحریم می‌کنند و مشارکت تنها حدود ۱۳درصد خواهد بود.
رویترز این پنج نفر را یک مقام ارشد امنیتی و دو نفر از افراد نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی و دو «منبع تندرو» معرفی کرده است و به نقل از این افراد افزوده است که در اواخر ماه می، علی خامنه‌ای تعداد انگشت‌شماری از معتمدترین مشاوران خود را جمع کرد تا طی حداقل سه جلسه در محل اقامت خود در تهران درباره طرح خود بحث کنند.
یکی از این افراد که در جریان جلسات قرار داشت، گفت که علی خامنه‌ای نگران بود که حضور کم مردم به اعتبار نظام لطمه بزند و به حاضران دستور داد راهی برای هدایت انتخابات بیابند.
حاضران در جلسات شامل گروه کوچکی از مقامات ارشد و دستیاران امنیتی، علی اکبر ولایتی متحد نزدیک و مشاور علی خامنه‌ای و همچنین دو تن از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود.
اپک‌تایمز به طور مستقل قادر به تایید یا رد این اظهارات در گزارش رویترز نیست.
نگرانی علی خامنه‌ای درباره حفظ نظام
براساس تحلیل نویسنده رویترز، این انتخابات پس از آن برگزار شد که ابراهیم رئیسی در یک سانحه سقوط هلیکوپتر در ماه می جان باخت. مرگ او برنامه‌های بسیاری از هم‌پیمانان او را که از رئیسی می‌خواستند، جانشین علی خامنه‌ای ۸۵ ساله شود، برهم زد و باعث ایجاد رقابت بین تندروها برای تاثیرگذاری بر انتخاب رهبر بعدی شد.
به گفته پنج منبع آگاه که به تفصیل در جریان جلسات قرار داشتند، هدف علی خامنه‌ای حفظ جمهوری اسلامی در میان مخالفت‌های داخلی و تشدید تنش‌ها با غرب و اسرائیل بر سر غزه بود.
یکی از افراد نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی گفت که خامنه‌ای معتقد است ایران به رئیس‌جمهوری نیاز دارد که بتواند برای لایه‌های مختلف جامعه جذابیت داشته باشد، اما حکومت دینی شیعه حاکم را به چالش نکشد.
طبق گزارش رویترز، در جلسه دوم چند نام مطرح شد. دو منبع گفتند که خامنه‌ای پزشکیان را به‌عنوان فردی پیشنهاد کرد که می‌تواند وحدت میان صاحبان قدرت را تقویت کند، شکاف بین نظام روحانیت و مردم را پر کند و روند انتخاب آسان رهبر بعدی را تضمین کند.
سعید لیلاز، تحلیلگر طرفدار جریان اصلاحات و ساکن تهران در این‌باره گفته است که «این یک طرح بی‌عیب و نقص از سوی مقام معظم رهبری بود… که بقای جمهوری اسلامی را تضمین کرد.»
لیلاز افزود: «پزشکیان از هر بحرانی در داخل کشور، چه با ملت و چه با حاکمیت اجتناب خواهد کرد. این به رهبران ارشد این امکان را می‌دهد که در مورد جانشینی تصمیم بگیرند و آن را در یک فضای آرام برنامه‌ریزی کنند.»
انتخاب پزشکیان تغییری در برنامه هسته‌ای و سیاست خارجی ایران نمی‌دهد
رویترز نوشته است: انتظار نمی‌رود رئیس‌جمهور جدید تغییر عمده‌ای در سیاست هسته‌ای یا خارجی ایران، یا حمایت این کشور از شبه‌نظامیان در منطقه ایجاد کند، اما او از نزدیک در انتخاب جانشین خامنه‌ای که مهم‌ترین مسائل دولتی است، مشارکت خواهد داشت.
انتخابات مهندسی‌شده ریاست‌جمهوری ایران
رویترز در بخشی از گزارش به نقل از یک منبع منطقه‌ای نزدیک به محافل قدرت جمهوری اسلامی نوشته است که انتخابات با هدف کاهش تنش‌های پس از اعتراضات مردمی به قتل حکومتی مهسا امینی در سال ۲۰۲۲ و محدودیت آزادی‌های اجتماعی، «مهندسی» شده بود.
دو منبع گفتند که مرحله اولیه طرح خامنه‌ای زمانی آغاز شد که پزشکیان توسط مقامات اصولگرای سابق که با دفتر رهبر مرتبط بودند، تشویق شد تا برای نامزدی در انتخابات ثبت‌نام کند.
منابع می‌گویند که پزشکیان از تصمیمات پشت صحنه بی‌اطلاع است. یکی از منابع نزدیک به او گفت که وی حتی انتظار نداشت توسط شورای نگهبان تایید شود. در حالی‌که این هیات متشکل از شش آخوند و شش حقوقدان همسو با خامنه‌ای در گذشته بسیاری از نامزدهای برجسته و محافظه‌کار را ردصلاحیت کرده بود.
طرح علی خامنه‌ای باید منصفانه و دموکراتیک به نظر می‌رسید
پنج منبع مطلع گفته‌اند که طرح علی خامنه‌ای به گونه‌ای طراحی شده بود که منصفانه و دموکراتیک به نظر برسد، بنابراین دو نامزد سرشناس اصول‌گرا یعنی سعید جلیلی، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، توسط شورای نگهبان تایید شدند.
این بدان معناست که آرای اصول‌گرایان احتمالاً بین آن‌ها تقسیم می‌شد و راهیابی هر دو به دور دوم را دشوارتر می‌کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا پیشتر گفته بود: «ما نمی‌توانیم درباره تئوری‌های خاصی درباره آنچه که ممکن است در پشت صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر ایران رخ داده است، حدس بزنیم. آنچه می‌توانیم با قطعیت بگوییم این است که انتخابات در ایران نه آزاد است و نه عادلانه.»
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز گفته بود که واشنگتن انتظار ندارد که انتخابات در ایران منجر به تغییر اساسی در مسیر کشور یا احترام بیشتر به حقوق بشر شهروندانش شود.
طرح علی خامنه‌ای به ثمر رسید
به نوشته رویترز در نهایت طرح خامنه‌ای به نتیجه مطلوب رسید و پزشکیان، جراح قلب ۶۹ ساله با حمایت اصلاح‌طلبان با کسب ۵۴ درصد آرا پیروز شد.
این آماری بود که در رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی منتشر شد.
پزشکیان در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران گفت: «از مقام معظم رهبری تشکر می‌کنم. اگر ایشان نبودند، فکر نمی‌کنم نام من به راحتی از صندوق‌های رای بیرون می‌آمد.»
پزشکیان به حکومت تئوکراتیک ایران وفادار است
به نوشته رویترز، پزشکیان وفادار به حکومت تئوکراتیک ایران، متعهد شده است که سیاست خارجی واقع‌گرایانه را دنبال کند، تنش‌ها را بر سر مذاکرات متوقف شده برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های بزرگ کاهش دهد و چشم‌انداز آزادی‌های اجتماعی را بهبود بخشد.
او از حقوق زنان و اقلیت‌های قومی سخن گفته و از نحوه برخورد حکومت با قتل مهسا امینی انتقاد کرده است.
پزشکیان در سال ۲۰۲۲ گفته بود: «دختری را دستگیر می‌کنند؛ زیرا چند تار موی او نمایان است… و جسد او را به خانواده‌اش تحویل می‌دهند.» این رفتار غیرقابل قبول است.
با این حال، بسیاری از تحلیلگران در مورد اینکه آیا پزشکیان می‌تواند به همه وعده‌های انتخاباتی خود عمل کند یا خیر، تردید دارند زیرا علناً اعلام کرده است که قصد رویارویی با روحانیون قدرتمند و مقامات امنیتی جمهوری اسلامی را ندارد.
