آنفلوانزا میتواند خفیف یا جدی باشد و زمانی که به میوکاردیت حاد منجر میشود، میتواند جان شما را به خطر بیندازد.
میوکاردیت نوعی التهاب عضله قلب است که بر توانایی قلب در پمپاژ خون تأثیر میگذارد و ضربان قلب را نامنظم میکند.
شنگ یوآنیو، پزشک کلینیک شانگون تایوان، با حضور در برنامه «هلث ۱+۱» انتیدیتیوی برمبنای دو مورد ابتلا به میوکاردیت فولمینانت که به دنبال آنفلوانزا رخ داد، به تشریح شیوع، عوامل خطر و پیشگیری از میوکاردیت حاد پرداخت. میوکاردیت فولمینانت نوعی میوکاردیت حاد و بسیار پیشرونده است که ناگهان و بسرعت باعث نارسایی حاد قلبی میشود.
بزرگسالان آمریکایی بهطور میانگین دو یا سه مرتبه در سال و کودکان بهمراتب بیشتر سرما میخورند. خیلیها بویژه پس از همهگیری کووید-۱۹ دیگر آنفلوانزا را مثل گذشته جدی نمیگیرند.
با اینحال، دو مورد ابتلا به میوکاردیت فولمینانت در تایوان که به دنبال بیماری آنفلوانزا رخ داد، باعث شد که ارتباط آنفلوانزا و میوکاردیت دوباره مورد توجه قرار بگیرد.
مورد اول به یک مرد ۵۵ ساله مربوط میشد که دیابت و اضافهوزن داشت. او یک هفته پس از بهبودی از آنفلوانزا ناگهان دچار گرفتگی قفسه سینه و تپش قلب شد. او در محل کار از هوش رفت و فوراً برای درمان به اورژانس منتقل شد. بعداً معلوم شد که به میوکاردیت مبتلا شده است.
مورد دوم به دختر ۱۲ سالهای مربوط میشد که یک تا دو هفته پس از سرماخوردگی بهطور ناگهانی دچار گرفتگی قفسه سینه و ضربان قلب نامنظم شد. او در مسیر بیمارستان حالت تشنج داشت و بعداً معلوم شد که به آنفلوانزای نوع آ و میوکاردیت فولمینانت مبتلا شده است. پزشک اکسیژنرسانی غشایی برونپیکری انجام داد و برای او پمپ قلب کار گذاشت. این دختر پس از دو ماه درمان و انجام توانبخشی مرخص شد.
یک خانم ۴۱ ساله اهل پیتسبرگ که در مه ۲۰۲۴ با علائم سرماخوردگی به مراکز درمانی مراجعه کرده بود، به دلیل میوکاردیت دچار ایست قلبی ناگهانی شد. خوشبختانه بهموقع تحت درمان قرار گرفت و خطر چند روز بعد برطرف شد. شش ماه طول کشید تا کاملاً بهبود پیدا کند.
به آسانی نادیده گرفته میشود یا به اشتباه تشخیص داده میشود
میوکاردیت فولمینانت ویژگیهای زیر را دارد:
به آسانی اشتباه تشخیص داده میشود. علائم اولیه ممکن است مشابه آنفلوانزا باشند. از اینرو، میوکاردیت ممکن است نادیده گرفته شود و یا با تأخیر یا به اشتباه تشخیص داده شود.
شیوع ناگهانی. علائم در یک بازه زمانی کوتاه بسرعت رو به وخامت میروند و احتمالاً در عرض چند ساعت یا چند روز باعث مرگ میشوند.
علائم حاد. نارسایی شدید قلبی و آریتمی در مراحل اولیه رخ میدهند.
نرخ مرگومیر بالا. اگر بهموقع تحت درمان قرار نگیرد، نرخ مرگومیر بالایی خواهد داشت.
دلایل میوکاردیت ناشی از سرماخوردگی
سرماخوردگی نوعی عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است که معمولاً به واسطه یک ویروس ایجاد میشود (تاکنون بیش از ۲۰۰ گونه شناسایی شده است). میوکاردیت بسیار نادر است.
میوکاردیت عمدتاً به دنبال انواع عفونت- عمدتاً ویروسی- از جمله آنفلوانزا، کووید-۱۹، تبخال، ویروس کرونا، و آدنوویروس و غیره رخ میدهد. دلایل دیگر از جمله داروها، عفونتهای باکتریایی و بیماریهای خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک نیز در این زمینه دخیل هستند.
میوکاردیت نه به دلیل آسیب مستقیمِ ویروس به قلب، که به دلیل واکنش افراطی سیستم ایمنی به عفونت ویروسی رخ میدهد که با ایجاد «طوفان سیتوکین» به آسیب قلبی عروقی و آریتمی شدید منجر میشود.
مراقب علائم اولیه باشید
علائم اولیه میوکاردیت مشابه علائم آنفلوانزای معمولی هستند که شامل تب، سرفه و غیره میشود، اما علائم خطر از جمله درد قفسه سینه، مشکل تنفسی، تپش قلب و ضربان نامنظم ممکن است دیرتر بروز پیدا کنند.
به گفته شنگ، اگر این علائم بهطور ناگهانی در جریان آنفلوانزا یا بعد از آن ظاهر شوند و بویژه اگر درد قفسه سینه بیش از ۱۵ دقیقه ادامه پیدا کند، باید در اسرع وقت به مراکز درمانی مراجعه کنید.
شنگ گفت که بیشتر دادههای مربوط به مطالعات اولیه میوکاردیت فولمینانت از طریق کالبدشکافی به دست آمدهاند، زیرا بیماران اغلب زمانی به بیمارستان مراجعه میکنند که دیگر کار از کار گذشته است.
کووید-۱۹ باعث شد که کادر درمان و عموم مردم بیشتر به فکر این بیماری (و بویژه میوکاردیت ویروسی) باشند. اکنون بیماران بهموقع تحت درمان قرار میگیرند و نرخ مرگومیر از ۵۰ به ۵ درصد کاهش یافته است.
شنگ افزود که حفظ ایمنی طبیعی رمز موفقیت است. این امر با رعایت عادتهای خوب در زندگی مانند رژیم غذایی متعادل، کنار گذاشتن سیگار، عدم مصرف الکل و انجام ورزشهای ملایم تحقق مییابد.
گروههای در معرض خطر بالا
- افراد مبتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالا در برابر عوارض پس از عفونت آسیبپذیرتر هستند.
- افراد مبتلا به بیماریهای خودایمنی مانند لوپوس یا روماتیسم.
- افرادی که به دلیل سرطان تحت درمان هستند. برخی از داروها مانند داروهای شیمیدرمانی خطر ابتلا به میوکاردیت را افزایش میدهند.
- افراد مبتلا به کووید-۱۹ یا افرادی که واکسنهای امآرانای دریافت کردهاند. مطالعه انتشاریافته در مجله جاما نشان داد که تعداد موارد ابتلا به میوکاردیت/پریکاردیت به واسطه کووید-۱۹ در مقایسه با دوران قبل از همهگیری- صرفنظر از ابتلا به ویروس یا دریافت واکسن- دستکم ۱۵ برابر افزایش یافته است. این مسئله بویژه در مورد کسانی که دوز دوم را دریافت کردهاند، صدق میکند.
مطالعات نشان میدهند که کووید-۱۹ در اکثر افراد بیش از واکسن به میوکاردیت منجر میشود. مطالعه دانشگاه کالیفرنیا نیز نشان میدهد که عفونت کووید-۱۹ بیش از عفونتهای ویروسی تنفسی مانند آنفلوانزا و ویروس سینسیشیال تنفسی به بروز عوارض قلبی عروقی میانجامد.
شنگ گفت که میوکاردیت حاد بیماری نادری است اما اگر مبتلا شوید، ممکن است کشنده باشد. در حال حاضر دورهای را سپری میکنیم که همه مستعد ابتلا به آنفلوانزا و ویروسهای مختلف هستیم و باید مراقب برخی از عوارض حاد باشیم و درصورت مشاهده علائم در اولین فرصت به مراکز درمانی مراجعه کنیم.