شی جینپینگ، رئیسجمهور چین، روز ۱۸ اردیبهشت با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در مسکو دیدار کرد؛ دیداری که بر تقویت همکاریهای دوجانبه در مواجهه با چالشهای خارجی تأکید داشت.
بر اساس بیانیه وزارت خارجه چین، شی در این دیدار که در کاخ کرملین برگزار شد، خواستار پایبندی دو کشور به همکاری و «رفع مداخلات خارجی» شد. این سفر یازدهمین سفر شی به روسیه از زمان رویکار آمدنش در بیش از یک دهه پیش است و از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و چهار روز به طول خواهد انجامید.
این دیدار در شرایطی صورت میگیرد که حزب کمونیست چین با فشارهای فزایندهای از سوی ایالات متحده روبهرو است؛ از جمله در زمینه تولید پیشمادههای فنتانیل و رفتارهای تجاری ناسازگار با قواعد بازار. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، این موارد را از جمله دلایل افزایش اخیر تعرفههای گمرکی بر کالاهای چینی عنوان کرده است. همزمان، روسیه نیز تحت فشارهای واشینگتن در مذاکرات مربوط به پایان جنگ اوکراین قرار دارد.
در نمایشی از همبستگی، شی و پوتین بیانیهای مشترک و مفصل صادر کردند که در آن بار دیگر بر تعمیق شراکت میان دو کشور همسایه تأکید شد. همچنین، مقامهای چینی و روسی بیش از ۲۰ سند همکاری در زمینههایی چون اقتصاد دیجیتال و تولیدات سینمایی امضا کردند.
به گفته کرمیلین، پس از پایان مذاکرات، ولادیمیر پوتین در یک نشست خبری مشترک اعلام کرد که این توافقها با هدف افزایش چشمگیر تجارت و سرمایهگذاری میان دو کشور تا سال ۲۰۳۰ طراحی شدهاند.
بهگفته وزارت خارجه چین، شی جینپینگ در نشست خبری اعلام کرد که چین و روسیه باید شراکت خود را برای نسلهای آینده ادامه دهند و «به دوستان واقعی فولادینی تبدیل شوند که صد آزمایش در آتش را پشت سر گذاشتهاند.»
رهبران دو کشور بارها بر «شراکت بدون محدودیت» که نخستینبار در فوریه ۲۰۲۲، کمتر از سه هفته پیش از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین اعلام شد، تأکید کردهاند.
در جریان جنگ، حزب کمونیست چین به یکی از شریانهای حیاتی اقتصاد روسیه تبدیل شده است. دادههای گمرک چین نشان میدهد که تجارت دوجانبه میان دو کشور در سال ۲۰۲۴ به رکورد تازهای معادل ۲۴۴.۸ میلیارد دلار رسیده است.
ایالات متحده و متحدانش مدتهاست که حزب کمونیست چین را متهم میکنند که با ارسال ابزارهای صنعتی، تراشهها و سایر اقلام دارای کاربرد دوگانه، به بازسازی بخش دفاعی روسیه کمک میکند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در ماه آوریل اعلام کرد که نهادهای اطلاعاتی آن کشور بیش از ۱۵۰ تبعه چینی را شناسایی کردهاند که در کنار نیروهای روسی میجنگند؛ این خبر پس از بازداشت دو سرباز چینی منتشر شد.
تبلیغات حکومتی
سفر دولتی شی جینپینگ به روسیه همزمان شده با بزرگداشت هشتادمین سالگرد پیروزی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم؛ رویدادی که روسها از آن بهعنوان «جنگ میهنی بزرگ» یاد میکنند.
شی پیش از ورود به مسکو، در مقالهای در یکی از روزنامههای رسمی روسیه، خواستار «مقاومت قاطع در برابر هرگونه سلطهجویی و سیاست قدرت» شد. او این پیام را در بیانیهای مکتوب که شامگاه ۱۷ اردیبهشت هنگام فرود در مسکو منتشر کرد، تکرار کرد.
تحلیلگران میگویند که رهبری حزب کمونیست چین از این سفر بهعنوان ابزاری تبلیغاتی استفاده میکند؛ ابزاری که نهتنها مردم چین در پشت «دیوار آتشین» اینترنتی را هدف قرار میدهد، بلکه مخاطبانی فراتر در سطح جهان را نیز نشانه گرفته است.
سو تزو-یون، پژوهشگر مؤسسه مطالعات دفاع ملی و امنیتی در تایپه که توسط دولت تایوان تأمین مالی میشود، به اپک تایمز گفت: «پکن تلویحاً دولت ترامپ را به عنوان یک هژمون شبیه به هیتلر معرفی میکند و چین و روسیه را متحدانی جلوه میدهد که در برابر چنین سلطهجویی ایستادهاند.»
او افزود: «آنها با برگزاری رژه نظامی موسوم به روز پیروزی در جنگ جهانی دوم، پیام نادرستی به جهان میفرستند.»
قرار است نیروهای ارتش چین در رژه نظامی روز ۱۹ اردیبهشت در میدان سرخ مسکو شرکت کنند؛ رژهای که نقطه اوج این مراسم محسوب میشود. وزارت خارجه اوکراین در روز ۱۷ اردیبهشت از کشورها خواست که نیروهای نظامی خود را به این مراسم نفرستند؛ زیرا چنین اقدامی برخلاف مواضع بیطرفی اعلامشده برخی کشورها در جنگ اوکراین خواهد بود.