اتحادیه اروپا به‌طور رسمی برنامه‌ای تاریخی به ارزش ۱۷۰ میلیارد دلار برای تأمین مالی حوزه دفاعی تصویب کرده است. هدف از این برنامه، تسلیح دوباره قاره اروپا، تقویت صنایع دفاعی، و کاهش وابستگی به ایالات متحده است؛ آن هم در حالی‌که جنگ اوکراین همچنان ادامه دارد و نگرانی‌ها درباره نقش آینده آمریکا در امنیت اروپا، به‌ویژه با افزایش تهدیدات چین کمونیست در منطقه اقیانوس آرام، رو به افزایش است.
این ابزار جدید که با عنوان «اقدام امنیتی برای اروپا» شناخته می‌شود، تحت ریاست دوره‌ای لهستان بر شورای اتحادیه اروپا نهایی و در تاریخ ۶ خرداد (۲۷ مه) اعلام شد. این ابتکار، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری نظامی مشترک در تاریخ اتحادیه اروپا محسوب می‌شود و به کشورهای عضو این امکان را می‌دهد تا برای خرید تجهیزات دفاعی در حوزه‌هایی مانند توپخانه، پهپاد، دفاع سایبری و سامانه‌های موشکی، به وام‌های بلندمدت و با نرخ رقابتی دسترسی پیدا کنند.
آدام اشلاپکا، وزیر امور اتحادیه اروپا در لهستان، در بیانیه‌ای گفت: «این ابزاری بی‌سابقه است که توان دفاعی ما را افزایش داده و از صنایع دفاعی‌مان حمایت می‌کند. هرچه بیشتر در امنیت و دفاع سرمایه‌گذاری کنیم، بهتر می‌توانیم دشمنان‌مان را بازداریم.»
ابتکار جدید که از تاریخ ۲۹ مه اجرایی خواهد شد، به اتحادیه اروپا این امکان را می‌دهد تا حمایت نظامی خود از اوکراین را نیز تقویت کند؛ زیرا این کشور از همان آغاز در برنامه گنجانده شده است. به این ترتیب، صنایع دفاعی اوکراین می‌توانند در خریدهای مشترک با کشورهای اتحادیه اروپا و دیگر شرکا شرکت کنند؛ اقدامی که به کی‌یف برای تأمین تسلیحات مورد نیاز و نزدیکی بیشتر به بخش دفاعی اروپا در مبارزه با تهاجم روسیه کمک خواهد کرد.
علاوه بر اوکراین، برنامه «اقدام امنیتی برای اروپا» امکان مشارکت کشورهایی را که با اتحادیه اروپا توافق‌نامه‌های امنیتی دارند؛ از جمله بریتانیا؛ فراهم می‌کند. با این حال، مشارکت کامل این کشورها در برنامه منوط به امضای توافق‌نامه‌های تکمیلی است که شامل محدود کردن میزان محتوای غیراروپایی در قراردادهای دفاعی خواهد بود.
«اقدام امنیتی برای اروپا» نخستین بخش از برنامه گسترده‌تر «مسلح‌سازی مجدد اروپا» به‌شمار می‌رود که هدف آن آزادسازی بیش از ۸۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دفاعی است؛ این هدف از طریق وام‌های اتحادیه اروپا، تسهیل قوانین بودجه ملی، و جذب سرمایه‌گذاری خصوصی دنبال می‌شود.
اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در ماه مارس و هنگام اعلام این برنامه گفت: «ما در دوران تسلیح مجدد قرار داریم و اروپا آماده است تا هزینه‌های دفاعی خود را به‌طور گسترده افزایش دهد؛ هم برای پاسخ به فوریت‌های کوتاه‌مدت و حمایت از اوکراین، و هم برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در جهت بر عهده گرفتن مسئولیت بیشتر در قبال امنیت خودمان در اروپا.» او تأکید کرد که اکنون زمان آن رسیده که اروپا «گامی فراتر بردارد.»
همراه با پیمان‌های دوجانبه اخیر، مانند پیمان دفاعی جدید میان فرانسه و لهستان، و اصلاحات ساختاری مانند شورای امنیت مشترک فرانسه و آلمان که در دست طراحی است، برنامه «اقدام امنیتی برای اروپا» نشان‌دهنده تلاش فزاینده اروپا برای ساختن یک نظام دفاعی قدرتمندتر و مستقل‌تر است.
دونالد ترامپ، از زمان بازگشتش به کاخ سفید در ماه ژانویه، از اروپا خواسته است تا هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهد و پس از دهه‌ها اتکا به حمایت نظامی ایالات متحده، مسئولیت بیشتری در قبال امنیت خود بر عهده بگیرد.
فوریت اجرای برنامه «اقدام امنیتی برای اروپا» همچنین بازتابی از نگرانی‌های فزاینده درباره اقدامات اخیر روسیه است. در تعطیلات آخر هفته، مسکو آن‌گونه که مقام‌های اوکراینی توصیف کردند، بزرگ‌ترین حمله هوایی از زمان آغاز جنگ را انجام داد و صدها پهپاد و موشک را به اهداف غیرنظامی در سراسر اوکراین شلیک کرد. این حمله تنها چند ساعت پیش از تبادل جدید زندانیان و در میانه تلاش‌های دولت ترامپ برای میانجی‌گری در جهت آتش‌بس صورت گرفت.
ترامپ که خود را به‌عنوان میانجی این درگیری معرفی کرده، از این تشدید تنش انتقاد کرد، اقدامات پوتین را «غیرقابل‌قبول» خواند و از احتمال اعمال تحریم‌های جدید علیه مسکو سخن گفت. او همچنین هشدار داد که رهبر روسیه در حال «بازی با آتش» است. ترامپ در تاریخ ۲۷ مه در پلتفرم تروث سوشال نوشت: «اگر رهبری من نبود، اتفاقات بسیار بدی تاکنون برای روسیه رخ داده بود.»
برخی از قانون‌گذاران آمریکایی از ترامپ خواسته‌اند تا در واکنش به تداوم تلفات غیرنظامیان در اوکراین، تحریم‌های جدیدی علیه روسیه اعمال کند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، نیز خواستار مجازات‌های بیشتر شده است. زلنسکی اخیراً در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «بدون فشار واقعی و قوی بر رهبری روسیه، این وحشی‌گری متوقف نخواهد شد.»
در مقابل، روسیه مدعی است که برای آتش‌بس و حل‌وفصل دیپلماتیک این درگیری طولانی‌مدت آمادگی دارد؛ اما تأکید دارد که باید به «ریشه‌های جنگ» پرداخته شود؛ عبارتی که از نظر اوکراین به‌معنای تسلیم شدن است.
