درحالی که در آخرین ساعات شامگاه پنجم نوامبر بر روی صفحات نمایشگر، ایالت‌های مختلف آمریکا یکی پس از دیگری به نشانه بازگشت دونالد ترامپ به رنگ قرمز در می‌آمد در سوی دیگر دنیا ایرانیان در حالتی از بیم و امید تحولات در رهبری بزرگترین قدرت اقتصادی و سیاسی دنیا را دنبال می‌کردند و درخصوص تاثیرات عمیق نتیجه انتخابات روی وضعیت اقتصادی و سیاسی بحران زده کشور خود نگران بودند.
هر چند که بسیاری از مردم ایران معتقدند بازگشت ترامپ می‌تواند روی مهار رفتارهای مخرب جمهوری اسلامی در حوزه حقوق بشر موثر باشد، هم‌زمان برخی میگویند که سیاست‌های ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری خود از طریق اعمال رویکرد فشار حداکثری با اعمال تحریم‌های شدید اقتصادی و همینطور خروج از توافق‌نامه موسوم به برجام بر روی وضعیت معیشتی آنان تاثیر منفی داشت.
بازگشت ترامپ به کاخ سفید می‌تواند به معنای اجرای مجدد و سخت‌تر تحریم‌های نفتی علیه جمهوری اسلامی ایران باشد. صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۲۴ به بالاترین سطح خود پس از انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و خروج ترامپ از کاخ سفید رسیده است، که این صادرات نتیجه دور زدن تحریم‌ها توسط جمهوری اسلامی از طریق فروش زیر قیمت نفت شرکایی نظیر چین بود است. اما ترامپ و تیم سیاست‌خارجی او به خوبی با این ترفند جمهوری اسلامی آشنا هستند و تلاش دارند با استفاده از امتیاز تجارت سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد دلاری خود با چین موازنه را به ضرر جمهوری اسلامی تغییر دهند.
اما این رویکرد برای آمریکا بدون هزینه نیست. ریچارد نفیو، استاد دانشگاه کلمبیا و معاون سابق فرستاده ویژه ایالات متحده در امور ایران می‌گوید سوال این است که چقدر می‌خواهید فشار مالی قابل توجهی بر موسسات مالی چین وارد کنید. به گفته او چین می‌تواند با تقویت فعالیت خود در اتحاد بریکس که متشکل از اقتصادهایی نظیر برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی و دیگر اعضا است، با کاهش اتکا به دلار در معاملات نفتی و سایر کالاها از آمریکا انتقام بگیرد.
به گفته رویترز، ترامپ در ماه سپتامبر در باشگاه اقتصادی نیویورک در مورد خطراتی که تحریم‌ها می‌تواند برای تسلط دلار به همراه داشته باشد صحبت کرد. چین و ایران با استفاده از یوآن به جای دلار و به کاربردن شبکه‌ای از واسطه‌ها، از قرار گرفتن در معرض نظارت‌های ایالات متحده اجتناب می‌کنند و همین امر اجرای تحریم‌ها را سخت می‌کند.
ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی خود گفته است قصد دارد تاثیر سوء اعمال تحریم‌ها بر اقتصاد آمریکا را از طریق اعمال تعرفه‌های سنگین بر کالاهای وارداتی به ایالات متحده از جمله عوارض ۶۰ درصدی بر هر کالای چینی، کمرنگ کند. رویترز معتقد است که احتمالاً کاهش تحریم‌های اعمال شده بر روسیه در حوزه انرژی نیز یکی از راهکارهای ترامپ در این خصوص است.
ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی خود گفت که سیاست جو بایدن مبنی بر عدم اجرای دقیق تحریم‌های نفتی، واشنگتن را تضعیف کرده و تهران را جسورتر کرده است و اینگونه به جمهوری اسلامی اجازه داده نفت بفروشد، پول جمع کند و فعالیت‌های هسته‌ای و نفوذ خود را از طریق شبه‌نظامیان مسلح گسترش دهد.
رویترز به نقل از موسسه انرژی اسپکت می‌گوید که بازگشت دولت ترامپ به فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی می‌تواند منجر به کاهش یک میلیون بشکه‌ای در روز در صادرات نفت ایران شود. او گفت «این کار می‌تواند به‌سرعت بدون قوانین اضافی، و فقط با اعمال تحریم‌هایی که در حال حاضر وجود دارد، انجام شود.»
به گزارش سی‌ان‌ان هم‌اکنون برایان هوک از جمله مقام‌های دولت قبلی ترامپ سرپرست تیم انتقالی در وزارت امور خارجه دولت جدید دونالد ترامپ است. انتصابی که می‌تواند به بازگشت به سیاست‌های سختگیرانه ترامپ در قبال تهران تعبیر شود. هوک در مرکز سیاست فشار حداکثری ترامپ بر جمهوری اسلامی و وضع تحریم‌های سختگیرانه قرار داشت. پولیتیکو نیز می‌گوید برایان هوک در حال حاضر بر طرح‌های ارائه شده برای وزارت خارجه نظارت می‌کند.
برایان هوک، نماینده سابق آمریکا در امور ایران، می‌گوید دونالد ترامپ می‌داند که جمهوری اسلامی «عامل اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه امروز» است. هوک افزود «با تکیه بر تجربه شخصی خودم می‌دانم زمانی که جلوی رژیم ایران بایستیم، کشورهای واقع در خط مقدم تجاوزگری حکومت ایران نیز هر کاری می‌کنند که بخشی از این سیاست بازدارندگی علیه جمهوری اسلامی ایران باشند.»
هوک به نقل از ترامپ گفت از طریق منزوی‌کردن دیپلماتیک و تضعیف اقتصادی جمهوری اسلامی، توانایی این حکومت برای تامین مالی حوثی‌ها، حماس، حزب‌الله، جهاد اسلامی، و تمام گروه‌های نیابتی آن در عراق و سوریه را که عامل بی‌ثباتی اسرائیل و شرکای آمریکا در منطقه خلیج فارس هستند، از میان خواهد رفت.
گرچه اکنون جمهوری اسلامی تلاش می‌کند در ظاهر خود را نسبت به بازگشت ترامپ بی‌تفاوت نشان دهد و دولت اعلام کرد انتخاب ترامپ ارتباط مشخصی با ایران ندارد، اما مقامات جمهوری اسلامی نمی‌توانند نگرانی‌ها در عمیق‌ترین لایه های حاکمیت را پنهان کنند.
دو مقام ایرانی که خواستند نامشان فاش نشود به رویترز گفتند که مواضع سخت ترامپ می‌تواند رهبر جمهوری اسلامی را که آخرین حرف را در سیاست خارجی و هسته‌ای این کشور می‌زند، مجبور کند که مذاکرات «مستقیم یا غیرمستقیم» با ایالات متحده را تأیید کند. سعید لیلاز، تحلیلگر سیاسی مقیم تهران می‌گوید ممکن است مذاکرات محرمانه بین تهران و واشنگتن انجام شود. اگر تهدیدات امنیتی علیه جمهوری اسلامی برطرف شود، هر چیزی ممکن است.
واشنگتن پست به نقل از احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی مقیم ایران هشدار داد «ترامپ از اهرم‌های سخت‌تری علیه ایران استفاده خواهد کرد. مقامات ایرانی همچنان او را طرد خواهند کرد و این می‌تواند فشار او را تشدید کند.»
به زودی با مستقر شدن دومین دولت ترامپ تقابل بین رهبر جمهوری اسلامی و رئیس‌جمهور آمریکا نیز وارد دومین دور خود خواهد شد. تقابلی که این بار ممکن است تاریخ‌ساز و سرنوشت ساز باشد. به نظر می‌رسد این بار جمهوری اسلامی ایران نسبت به دور قبل حضور ترامپ در موضع ضعف بیشتری است. وضعیت حاد منطقه پس از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و تنش شدید پیش آمده بین جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل که در ماه‌های اخیر وارد فاز نظامی و عملیاتی شد، باعث سایه جنگی تمام عیار شده است؛ جنگی با تمرکز بر نابودی توان هسته‌ای و موشکی ایران. به همه این مسائل باید سایه تحریم‌های سنگین را نیز اضافه کرد. در نتیجه ممکن است علی خامنه‌ای به آنچه که ایرانیان آن را «نوشیدن جام زهر» نامیده‌اند نزدیک‌تر از قبل باشد.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
