مقامات امنیتی غربی اعلام کردند که حکومت ایران در تلاش است تا با دو شرکت چینی که در ساخت ماهواره‌های کوچک با دوربین‌های پیشرفته تخصص دارند، همکاری کند. این اقدام نگرانی‌هایی را در مورد کاربردهای نظامی احتمالی آن به وجود آورده است.
بر اساس گزارش واشنگتن پست، در ماه‌های اخیر، هیات‌هایی از سپاه پاسداران با شرکت‌های چینی دیدارهایی داشته‌اند که هر دو شرکت در زمینه ساخت و بهره‌برداری از ماهواره‌های سنجش از دور با دوربین‌های پیشرفته فعالیت می‌کنند.
دو شرکت چینی مذکور ماهواره‌هایی با تجهیزات نوری تولید می‌کنند که حداقل دو برابر حساس‌تر از پیشرفته‌ترین ماهواره‌های ایران هستند.
طبق این گزارش، جمهوری اسلامی به دنبال توسعه توانایی‌های تجسس از راه دور و جمع‌آوری اطلاعات خود، از جمله تصاویر با وضوح بالا از اهداف نظامی در اسرائیل و سراسر خاورمیانه است.
این همکاری‌ها در حالی مورد توجه قرار گرفته‌اند که هرگونه توافقی می‌تواند به جمهوری اسلامی امکان دهد تا به طور قابل توجهی توانایی جاسوسی خود از تأسیسات نظامی ایالات متحده و اسرائیل و همچنین رقبای عربی خود در خلیج فارس را بهبود بخشد.
هشدار درباره توسعه شبکه ماهواره‌های تجسسی ایران
دیدار هیات‌های سپاه با شرکت‌های چینی در حالی انجام می‌شوند که روابط نزدیک پکن و تهران در پی امضای توافق همکاری سیاسی و اقتصادی ۲۵ ساله بین وزرای خارجه دو کشور از سه سال پیش، تقویت شده است.
ایران پیشتر نیز از روسیه برای توسعه شبکه ماهواره‌های تجسسی تحت کنترل خود کمک خواسته بود، که این کمک‌ها با افزایش وابستگی روسیه به ایران به عنوان تامین‌کننده پهپادهای تهاجمی برای جنگ اوکراین گسترش یافته است.
واشنگتن پست با انتشار نتایج یک ارزیابی محرمانه هشدار می‌دهد که توافق با چین می‌تواند به حکومت ایران قابلیت هدف‌گیری پیشرفته‌تری برای زرادخانه موشک‌های بالستیک خود و همچنین سیستم‌های هشدار زودهنگام برای تشخیص حملات قریب‌الوقوع بدهد.
جمهوری اسلامی همچنین ممکن است بتواند اطلاعات ماهواره‌ای را به متحدانی مانند حوثی‌های یمن، که حملات موشکی به کشتیرانی تجاری در دریای سرخ انجام می‌دهند، یا گروه‌های شبه‌نظامی سوریه و عراق که مسئول حملات پهپادی و موشکی به پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در منطقه هستند، ارائه دهد.
در گذشته، جمهوری اسلامی به چنین گروه‌هایی تصاویر ماهواره‌ای خریداری‌شده از چین را ارائه کرده است.
شرکت‌های چینی طرف مذاکره سپاه پاسداران
در حالی که هنوز گزارشی از توافق رسمی منتشر نشده، ارزیابی واشنگتن پست نشان‌دهنده روابط رو به رشد بین تهران و یکی از این شرکت‌ها، یعنی شرکت «چانگ گوانگ» است.
این شرکت که در چانگچون استان جیلین در شمال شرقی چین مستقر است، ماهواره‌های کوچک و کم‌هزینه‌ای تولید می‌کند که با وجود کوچک بودن، قادر به تهیه تصاویر با وضوح بالا و دقت نمایش در حدود ۳۰ سانتی‌متر هستند، قابلیتی که با پیشرفته‌ترین شرکت‌های ماهواره‌ای تجاری در ایالات متحده و اروپا قابل مقایسه است. ماهواره خیام ایران قادر به تهیه تصاویری با دقت نمایش در حدود یک متر است.
سپاه پاسداران همچنین به دنبال همکاری با شرکت دیگر به نام «مینوسپیس» مستقر در پکن هستند که ماهواره‌های سنجش از دور سری «تای‌جینگ» را تولید می‌کند.
هیچ‌یک از این شرکت‌های چینی تحت تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده یا بین‌المللی قرار ندارند. اما نیروی قدس سپاه پاسداران با تحریم‌های متعددی از سوی ایالات متحده به دلیل حمایت از تروریسم روبرو است.
سال گذشته، شرکت «چانگ گوانگ» پس از گزارش‌هایی مبنی بر ارائه خدمات و تصاویر ماهواره‌ای به گروه مزدور واگنر روسیه، درگیر یک جنجال شد.
در این گزارش‌ها شرکت مذکور به انعقاد توافق ۳۰ میلیون دلاری که توسط مقامات واگنر در نوامبر ۲۰۲۲ امضا شده بود، متهم شد. این قرارداد ۹ ماه پس از آغاز تهاجم نظامی تمام عیار روسیه به اوکراین امضا شد.
پوشش «غیرنظامی مشروع» چین برای کمک به برنامه فضایی ایران
تحلیلگران معتقدند که رژیم کمونیستی چین ممکن است از دید خود یک پوشش غیرنظامی مشروع برای کمک به برنامه فضایی ایران داشته باشد، زیرا ماهواره‌های تجسسی کاربردهای غیرنظامی متعددی مانند پایش محیط زیست و مدیریت بحران دارند.
گری سامور، مشاور ارشد سابق در امور کنترل تسلیحات در دولت‌های کلینتون و اوباما و مدیر مرکز خاورمیانه در دانشگاه برندایس، گفت: «به نظر می‌رسد که از دیدگاه چینی‌ها، همکاری شرکت‌های چینی با ایران در زمینه فناوری نظارتی، با ارائه تسلیحات تفاوت دارد.»
او افزود: «چینی‌ها سعی می‌کنند از مداخله در امور سیاسی دوری کنند. خاورمیانه منبع نفت و گاز است و آن‌ها نمی‌خواهند روابطشان با سعودی‌ها و اماراتی‌ها را به خطر بیندازند.»
حزب کمونیست به دنبال ارتقای اتحاد خود با جمهوری اسلامی است
رژیم کمونیستی چین که یکی از مهمترین شرکای نظامی جمهوری اسلامی در گذشته بوده است، بیشتر فروش تسلیحات خود به تهران را در حدود سال ۲۰۰۵ متوقف کرد، زیرا کشورهای غربی تحریم‌ها را علیه برنامه هسته‌ای در حال گسترش ایران تشدید کردند.
روابط با پکن در دهه گذشته به تدریج بهبود یافت و از سال ۲۰۱۵، رژیم چین توافقی برای تامین فناوری‌های ناوبری مبتنی بر ماهواره با جمهوری اسلامی امضا کرد که به تهران امکان داد دقت موشک‌ها و پهپادهای خود را بهبود بخشد.
بسیاری از قطعات الکترونیکی هواپیماهای ایرانی از چین منشأ می‌گیرند. طبق توافق سال ۲۰۲۱، دو کشور به تمرین‌های نظامی و توسعه مشترک هواپیماهای ثابت‌بال و هلیکوپترها متعهد شده‌اند.
چین اکنون بزرگترین مشتری محصولات نفتی ایران است و تجارت بین دو کشور در سال گذشته به ۳۲ میلیارد دلار رسید.
در حالی که پکن به دنبال ارتقاء اتحاد خود با تهران است، مقامات چینی همچنان درباره ارائه کمک‌های نظامی که ممکن است تنش‌ها را با همسایگان ایران افزایش دهد یا تحریم‌های بین‌المللی علیه شرکت‌های چینی را به همراه داشته باشد، محتاط هستند.
بر اساس گزارش یک موسسه چینی، کشته شدن اسماعیل هنیه در پی حمله منتسب به اسرائیل، موقعیت تهران را «تضعیف» کرده و ممکن است جمهوری اسلامی را مجبور به بازنگری در سیاست خارجی خود کند.
مسکو همچنان بزرگترین حامی برنامه فضایی نوپای ایران
به نوشته واشنگتن پست، مسکو همچنان بزرگترین حامی برنامه فضایی نوپای ایران باقی مانده است.
روسیه از سال ۲۰۲۲ تاکنون دست‌کم دو ماهواره تجسسی ایرانی را به مدار پرتاب کرده است، از جمله ماهواره سنجش از دور پارس-۱ که در فوریه با یک موشک سایوز-۲ روسی به فضا فرستاده شد.
جمهوری اسلامی ادعا کرده که در ژانویه با استفاده از موشک‌های خود، چهار ماهواره را با موفقیت پرتاب کرده است. سه عدد از آن‌ها ماهواره‌های ارتباطی و چهارمی یک ماهواره سنجش از دور بود که این پروژه‌ها توسط سپاه پاسداران اداره شده بود.
