متحدان ناتو روز چهارشنبه در بیانیه‌ای مشترک از چین انتقاد کرده و این رژیم کمونیستی را «عامل سرنوشت‌سازِ» جنگ روسیه علیه اوکراین خواندند.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، گفت: «فکر می‌کنم پیام ارسالیِ ناتو از این نشست بسیار قاطع و شفاف است و ما به وضوح به مسئولیت چین در تداوم تجاوز جنگی روسیه به اوکراین اشاره کرده‌ایم.»
این بیانیه مشترک، که توسط ۳۲ کشور عضو امضا شده، نشان می‌دهد که چین به کانون توجه پیمان آتلانتیک شمالی تبدیل شده است؛ پیمانی که در راستای تلاش برای مقابله با گسترش ایدئولوژی کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی شکل گرفت.
جمهوری خلق چین از طریق شراکتِ به اصطلاح «نامحدود» و حمایت گسترده از پایگاه دفاعی روسیه به عاملی سرنوشت‌ساز در جنگ روسیه علیه اوکراین تبدیل شده است. در بیانیه مشترک کشورهای عضو ناتو که متعاقب نشست سران در واشینگتن به امضا رسید، با اشاره به جمهوری خلق چین آمده است: «این شراکت به افزایش تهدید روسیه در قبال همسایگان و امنیت منطقه یورو آتلانتیک دامن می‌زند.»
شی جین پینگ، رهبر حزب کمونیست چین، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، درست چند هفته قبل از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۱ روابط خود را به سطح شراکت «نامحدود» ارتقا دادند. براساس آمار رسمی گمرک چین، تجارت دوجانبه دو کشور در سال ۲۰۲۳ به رکورد جدید ۲۴۰.۱ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد رشد داشته است.
در این بیانیه آمده است: «ما از جمهوری خلق چین به‌عنوان عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد که موظف به رعایت اهداف و اصول منشور سازمان ملل است، می‌خواهیم که از هرگونه حمایت مادی و سیاسی از اقدامات جنگی روسیه دست بردارد.»
«این حمایت شامل ارسال تجهیزات دارای کاربرد دوگانه از جمله قطعات سلاح، تجهیزات و مواد خام می‌شود که در بخش دفاعی روسیه به کار گرفته می‌شوند.»
این بیانیه به‌طور ضمنی حزب کمونیست چین را تهدید می‌کند و می‌گوید که مقامات پکن «نمی‌توانند بدون آسیب رساندن به منافع و نام و آوازه خود باعث شکل‌گیری بزرگ‌ترین جنگ اروپا در تاریخ معاصر شوند.»
سخنگوی هیأت چین در اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای گفت که بیانیه مشترک ناتو «براساس ذهنیت جنگ سرد» نوشته شده و افزود که نگرانی‌های ناتو درخصوص چین «سرشار از دروغ و تهمت و همچنین تحریک‌آمیز است.»
نگرانی کشورهای عضو ناتو درخصوص گسترش زرادخانه هسته‌ای حزب کمونیست چین، رفتارهای فضایی و رفتارهای مخرب سایبری این کشور در این بیانیه منعکس شده است.
در این بیانیه آمده است: «ما شاهد اقدامات خرابکارانه سایبری و فعالیت‌های مبتنی بر دروغ‌پراکنی از جانب جمهوری خلق چین بوده‌ایم. از جمهوری خلق چین می‌خواهیم که به تعهد خود در قبال رفتار مسئولانه در فضای سایبری پایبند باشد.»
اولین تجربه ناتو
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، در کنفرانس مطبوعاتی خود که پس از نشست روز چهارشنبه برگزار شد گفت: «این اولین‌بار است که همه کشورهای ناتو در بیانیه‌ای مشترک به صراحت علیه چین موضع می‌گیرند.»
آقای استولتنبرگ گفت: «چین تجهیزات دومنظوره، قطعات میکروالکترونیک و بسیاری از تجهیزات دیگر را در اختیار روسیه می‌گذارد تا با آن‌ها بمب و موشک و هواپیما بسازد و به اوکراین حمله کند. این‌که این مسئله به وضوح بیان شده و همه کشورهای عضو ناتو در این زمینه هم‌نظر هستند، حامل پیام مهمی برای چین است.»
دولت بایدن در ماه ژوئن از وضع تحریم‌های جدید علیه بیش از ۳۰۰ فرد و شرکت مستقر در چین، امارات متحده عربی و ترکیه خبر داد و آن‌ها را به دامن زدن به جنگ روسیه متهم کرد.
یکی از نهادهای چینی تحت تحریم، شرکت دولتی پالی تکنالوجیز اینکورپوریتد چین است. به گزارش وزارت امور خارجه آمریکا، پالی تکنالوجیز از فوریه ۲۰۲۲ مشغولِ تأمین تجهیزات دومنظوره و مرتبط با سامانه‌های دفاعی برای نهادهای مرتبط با صنعت دفاعی روسیه بوده است.
آقای استولتنبرگ در نشست عمومی ناتو در روز چهارشنبه گفت: «اگر چین به حمایت خود از روسیه ادامه دهد، حزب کمونیست چین نمی‌تواند با متحدان ناتو روابط عادی داشته باشد.»
آقای استولتنبرگ همچنین از نیازِ ناتو به تعامل نزدیک با شرکای منطقه هند-آرام، یعنی استرالیا، ژاپن، نیوزیلند و کره جنوبی گفت که نگران موضع تهاجمی حزب کمونیست چین در همسایگی خود هستند.
او گفت: «تهدیدها و چالش‌هایی که چین برای امنیت ما ایجاد می‌کند، جهانی هستند و جنگ اوکراین بارزترین نمونه آن است. به قول نخست‌وزیر ژاپن، روندی که امروز در اوکراین جریان دارد، فردا گریبان‌گیرِ آسیا خواهد شد.»
فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن، یون سوک یول، رئیس‌جمهور کره جنوبی، کریستوفر لوکسون، نخست‌وزیر نیوزیلند، و ریچارد مارلز، معاون نخست‌وزیر و وزیر دفاع استرالیا، در نشست امسال ناتو حضور دارند.
آقای کیشیدا قبل از نشست ناتو به رویترز گفت: «امنیت اروپا، منطقه آتلانتیک و هند-آرام به یکدیگر گره خورده است.»
میلیون‌ها دلار صادرات دومنظوره
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، مدت‌هاست که علیه کمک‌های چین به صنعت دفاعی روسیه صحبت می‌کند. او در ماه آوریل گفت که مسکو بدون حمایت چین برای ادامه حملات خود به «مشکل» خواهد خورد.
آقای بلینکن در نشست ناتو آمار حمایت چین از اقدامات جنگی روسیه را ارائه کرد.
آقای بلینکن گفت: «۷۰ درصد از ماشین‌افزارهای وارداتی روسیه از چین می‌آید. ۹۰ درصد از قطعات میکروالکترونیکی وارداتی روسیه از جانب چین تأمین می‌شود. این موارد به روسیه کمک کرده که به تجاوز خود علیه اوکراین ادامه دهد.»
براساس گزارش بنیاد جیمزتاون که با استناد به آمار رسمی گمرک چین تنظیم شده، ارزش صادرات ماشین‌افزارهای ریخته‌گری چین در سال ۲۰۲۳ به ۹۴۳.۵ میلیون دلار رسید که نسبت به صادرات ۳۶۱.۸ میلیون دلاری سال ۲۰۲۲ و صادرات ۱۶۵.۱ میلیون دلاری سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است.
لوکا ایگناک، معاون ابتکار امنیت ترانس آتلانتیک، گفت: «این‌که ناتو تصمیم گرفته تا عمق شراکت راهبردی روسیه و چین را مورد توجه قرار دهد، بسیار حائز اهمیت است.»
آقای ایگناک در بیانیه‌ای گفت: «این تصمیم از اجماع و آگاهی ناتو در قبال دورنمای ژئوپلیتیک آتی حکایت دارد. ناتو با تأیید اقدامات دوجانبه روسیه و جمهوری خلق چین در راستای تضعیف و تغییر شکل نظام بین‌الملل، زمینه تنظیم راهبردهای مقابله با این پیوند رو به رشد را فراهم کرده است.»
«این بیانیه از تعهد جمعی کشورهای عضو به امر نظارت و همچنین شناسایی و اجرای تدابیر لازم برای کاهش تأثیر این شراکت حکایت دارد.»
