کشف اسکلت کامل یک گونه باستانی از کانگوروهای غول‌پیکر محققان را به کشف سه گونه جدید و نادر سوق داد که وزن یکی از آن‌ها دوبرابر یک کانگوروی قرمز نر امروزی است.
مطالعه‌ای که به همت دیرینه‌شناسان دانشگاه فلیندرز انجام شد، روی بررسی گونه‌های منقرض‌شده پروتمنودون تمرکز داشت. این مطالعه توضیح می‌دهد که این حیوانات، به‌رغم تمام تشابهات، نسبت به کانگوروهای امروزی شکل پریدن متفاوتی داشتند.
پروتمنودون گونه‌ای از کیسه‌داران منقرض‌شده است که در دوران پلیستوسن (حدود ۲.۵ میلیون تا ۱۱هزار و ۷۰۰ سال پیش) در استرالیا زندگی می‌کرد. آن‌ها بخشی از کیسه‌دارانی هستند که تحت عنوان دیپروتودنتیدها- شامل کانگوروها و والابی‌های غول‌پیکر- شناخته می‌شوند.
فسیل‌های عمدتاً دست‌نخورده پروتمنودون که در سال‌های ۲۰۱۳، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ از حوالی دریاچه کالابونا در سرزمین‌های بی‌آب و علف استرالیای جنوبی جمع‌آوری شده‌اند، مبنای تحقیقاتی هستند که دیرینه‌شناس دانشگاه فلیندرز، ایزاک کر، انجام داده است.
تحقیقات فلیندرز به این نتیجه رسید که این‌دو جانور باستانی شبیه کانگوروهای خاکستری امروزی بودند و وزنی در حدود ۵۰ کیلوگرم داشتند اما از ظاهری خمیده‌تر و عضلانی‌تر برخوردار بودند.
اما پروتمنودون ویاتور که در گینه نو پیدا شد، حیوانی است که گفته می‌شود وزن آن به ۱۷۰ کیلوگرم می‌رسد. این حیوان بزرگ‌ترین کانگورویی است که تاکنون کشف شده و دوبرابر بزرگ‌تر از کانگوروی قرمز امروزی است.
براساس گزارش فلیندرز، ویاتور- در لاتین به معنی «مسافر» یا «رهگذر» است- کانگورویی بلندقامت بود که می‌توانست با سرعت و کارایی بالا بپرد.
گونه‌های پروتمنودون بزرگ و گیاهخوار بودند و اندازه برخی از آن‌ها با کرگدن‌های امروزی برابری می‌کرد.
این جانوران کیسه‌دار با محیط‌های مختلف اعم از جنگل‌ها و مراتع سازگار بودند و بقایای آن‌ها در نقاط مختلف استرالیا یافت شده است.
پروتمنودون‌ها جمجمه‌های قوی و آرواره‌های قدرتمندی داشتند که از رژیم گیاهخواری سفت و سخت آن‌ها حکایت دارد. ساختار دندان‌های آن‌ها نشان می‌دهد که قادر به جویدن و خرد کردن گیاهان سفت و سخت بودند.
یکی از معروف‌ترین گونه‌های پروتمنودون، «پروتمنودون آناک» است که به‌عنوان «والابی غول‌پیکر» هم شناخته می‌شود. پروتمنودون آناک یکی از بزرگ‌ترین دیپروتودنتیدها بود و برآورد می‌شود که وزن آن به ۱۳۰ کیلوگرم (۲۸۶ پوند) می‌رسید.
محققان بر این باورند که گونه‌های پروتمنودون آناک پنج میلیون سال پیش روی زمین زندگی می‌کردند. این درحالی است که آخرین پروتمنودون‌ها حدود ۴۰هزار سال پیش ناپدید شدند.
انقراض پروتمنودون و دیگر کیسه‌داران بزرگ استرالیایی به مجموعه‌ای از عوامل از جمله تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی مانند شکار و تخریب زیستگاه نسبت داده می‌شود.
سایر گونه‌ها ویژگی‌های متفاوتی داشتند
داده‌های این مطالعه از موزه‌های چهار کشور گردآوری شده است. آقای کر ضمن تشریح جزئیات این کار پرزحمت گفت: «من تقریباً هرچیزی را که از پروتمنودون‌ها باقی مانده مطالعه کرده‌ام.»
آقای کر گفت: «ما از بیش از ۸۰۰ نمونه جمع‌آوری‌شده از استرالیا و گینه نو عکس گرفتیم و اسکن سه‌بعدی تهیه کردیم و سپس به اندازه‌گیری، مقایسه و تشریح آن‌ها پرداختیم.»
«این‌که نتیجه پنج سال تحقیق، ۲۶۱ مقاله و بیش از ۱۰۰هزار کلمه را منتشر کردیم، حس خیلی خوبی دارد. واقعاً امیدوارم مطالعات بیشتری درباره پروتمنودون انجام بگیرد تا به اطلاعات بیشتری درباره زندگی این کانگوروها دست پیدا کنیم.»
«کانگوروهای امروزی هم حیوانات شگفت‌انگیزی هستند. به همین‌خاطر، این‌که بفهمیم این کانگوروهای غول‌پیکر عجیب و غریب در قدیم چه می‌کردند، خیلی هیجان‌انگیز است.»
سخت‌کوشی به نتیجه رسید و محققان فلیندرز به دو گونه دیگر دست یافتند: پروتمنودون مامکورا و پروتمنودون داوسونای.
ریچارد اوون، دیرینه‌شناس قرن نوزدهم، شش گونه پروتمنودون را فقط با تحقیق روی دندان و بدون در اختیار داشتن اسکلت کامل حیوانات شناسایی کرد.
تحقیقات دانشمندان در ۱۵۰ سال بعدی به شناخت فیزیولوژی پروتمنودون کمک کرد. مردم تا مدت‌ها پروتمنودون را حیوانی چهارپا می‌دانستند (حیوانی که از هر چهار پای خود برای راه رفتن و دویدن استفاده می‌کند).
اما آقای کر گفت که مطالعه اسکلت‌های استرالیای جنوبی با این نظریه در تضاد است.
«مطالعه ما نشان می‌دهد که این نظریه فقط در مورد سه یا چهار گونه از پروتمنودون‌ها که مثل کوئوکا یا کانگوروی خرگوشی حرکت می‌کردند صدق می‌کند. این حیوانات گاهی روی هر چهار پا و گاهی روی دو پا حرکت می‌کنند.»
«پروتمنودون مامکورا احتمالاً یکی از این موارد است. مامکورا کانگورویی بزرگ با استخوان‌های درشت و قوی اما نسبتاً کند و بی‌عرضه بود. این حیوان بندرت و شاید صرفاً در لحظاتی که دچار وحشت می‌شد، می‌پرید.»
در این مطالعه آمده که سومین گونه جدید، پروتمنودون داوسونای، که آقای کر گفت چیز زیادی درباره آن نمی‌دانیم، به احتمال زیاد «جهنده‌ای با سرعت متوسط» بود که می‌توان آن را با والابی مرداب مقایسه کرد.
آقای کر تأکید کرد که رشد این کانگوروهای مشابه در محیط‌های کاملاً متفاوت بسیار غیرعادی است و افزود که گونه‌های مختلف پروتمنودون در طیف وسیعی از زیستگاه‌های مختلف اعم از سرزمین‌های بی‌آب و علف استرالیای مرکزی، مناطق پربارش و جنگلی، کوه‌های تاسمانی و گینه نو زندگی می‌کردند.
