رئیس هیئت مدیره بندر چابهار گفت که جمهوری اسلامی ایران به دنبال افزایش روابط تجاری با افغانستان است و سهولت‌ها برای فعال کردن بندر چابهار فراهم شده است.
حمیرا ریگی در نمایشگاه ابوحنیفه در کابل با بیان این مطلب افزود که منطقه آزاد تجاری چابهار ظرفیت جابجایی ۵ میلیون تن کالای افغانستان به شرق آسیا را دارد.
تسنیم به نقل از مقامات حکومت طالبان گزارش داده است که آن‌ها خواهان گسترش روابط تجاری با کشورهای منطقه و از جمله ایران هستند.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان در این‌باره به ایسنا گفته است حکومت طالبان برای سرمایه‌گذاری در بندر چابهار درخواست کرده است. به همین دلیل دفتر بنادر و دریانوردی این استان پیشنهاد کرده است که پایانه چندمنظوره کالا و کانتینر برای سرمایه‌گذاری بلندمدت تاجران افغانستان ایجاد شود.
به گفته قاسم عسکری‌نسب، بندر چابهار به افغانستان این امکان را می‌دهد که به آب‌های آزاد دسترسی پیدا کنند و باعث تقویت روابط اقتصادی و توسعه ترانزیتی دو کشور نیز می‌شود.
روزنامه جمهوری اسلامی با واکنش به این رویدادها در مقاله‌ای به نقل از «منابع آگاه» نوشته است: «متأسفانه در ماه‌های اخیر، تحرکاتی از ناحیه حکومت خودخوانده طالبان برای نفوذ در چابهار به بهانه اقدامات تجاری صورت گرفته که افرادی از بخش سیاست خارجی کشور بدون اینکه این موضوع ربطی به آن‌ها داشته باشد، در آن دخالت داشتند و راه را برای بیگانگان هموار کردند.»
این روزنامه داخلی ایران در ادامه مدعی شده است که زمین‌های چابهار به «اتباع افغانی» داده می‌شود.
این روزنامه داخلی در پایان افزوده است: «تسهیل نمودن امور برای حکومت خودخوانده طالبان جهت نفوذ در کشورمان از جمله چابهار، ترتیب دادن سفرهای سیاسی و تجاری هیأت‌هایی از کشورمان به افغانستان از اقداماتی است که بدون مجوز دولت چهاردهم در حال انجام هستند. رئیس‌جمهور پزشکیان باید هرچه زودتر با این قبیل دخالت‌ها برخورد کند و با گماشتن افراد مورد اعتماد برای انجام امور مربوط به افغانستان و ایجاد تغییر و تحول در سفارت ایران در کابل، راه را بر سوء‌استفاده‌ها ببندد.»
اهمیت چابهار در اتصال کشورهای محصور به خشکی
بهرام امیر احمدیان، استادیار مطالعات روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز درباره اهمیت چابهار در وب‌سایت دیپلماسی ایرانی نوشته است: «بندر چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است که در جنوب شرقی کشور در ساحل دریای عمان در دهانه اقیانوس هند واقع شده است. اهمیت این بندر در امکان اتصال کشورهای محصور در خشکی افغانستان و آسیای مرکزی به آب‌های آزاد است.»
هاشم رسولی، معاون سابق اتاق تجارت افغانستان در این‌باره به اپک‌تایمز گفت که در دوره دولت جمهوری در افغانستان نیز ایران به دنبال جستجوی سرمایه‌گذار خارجی برای چابهار بود و اکنون نیز همین هدف را دنبال می‌کند و می‌خواهد چابهار را به سطح رونق بندرعباس برساند، اما چنین امکانی وجود ندارد، چون ایران با چالش‌های متعددی و بویژه تحریم‌های بین‌المللی مواجه است.
به گفته او، تحریم‌ها و نبود امکان انتقال پول از بانک‌های بین‌المللی باعث شده که سرمایه‌گذاران خارجی علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در ایران نداشته باشند. در سال‌های گذشته چه در زمان استقرار دولت جمهوری و چه در زمان حکومت طالبان، افغانستان تنها کشوری بوده است که بدون توجه به تحریم‌های بین‌المللی با ایران مراوده اقتصادی داشته است. تاجران افغانستان از طریق سیستم حواله و اقتصاد غیررسمی با ایران روابط تجاری داشته‌اند.
هاشم رسولی با استناد به آمارهای رسمی گفت که افغانستانی‌ها بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی را در ایران انجام داده‌اند. به هر صورت حکومت ایران چراغ سبزی برای سرمایه‌گذاری به افغانستانی‌ها نشان داده است.
محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و افغانستان در تیرماه امسال اعلام کرد که بیش از ۵۰ درصد شرکت‌های خارجی ثبت شده در ایران متعلق به افغانستانی‌هاست و تاجران افغانستان حدود ۳ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
هاشم رسولی در ادامه درباره ادعای خرید زمین توسط تاجران افغانستانی گفت: «موضوع خرید زمین در ایران یک بحث بسیار جنجالی است. من یادم است که در اتاق تجارت هیاتی از ایران آمده بود و من در کنفرانس توسعه تجارتی، بحث مشکل خرید زمین را با آن‌ها مطرح کردم. واقعیت این است که سرمایه‌گذار خارجی از نظر قانون ایران، قادر به خرید زمین نیست و باید به نام یک شهروند ایرانی زمین بخرد و زمانی که این کار را کند، فرد ایرانی به راحتی می‌تواند زمین را از دست سرمایه‌گذار بگیرد و فرد خارجی نمی‌تواند از حمایت قانونی در ایران برخوردار شود. در کشورهای عربی، سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند زمین بخرند و یک شهروند عرب را به عنوان کفیل بگیرند و فرد کفیل هم اجازه ندارد که ملک سرمایه‌گذار را تصرف کند و این یک سیستم کاملا قانونی است. اینکه گفته شود که زمین‌های چابهار به اتباع افغانستان داده شود، از نظر قانون ایران غیرممکن است، مگر اینکه بخشی از چابهار به عنوان مرکز آزاد تجاری اعلام شود، آنگاه خارجی‌ها می‌توانند زمین بخرند، در غیراین صورت امکان ندارد.»
افغانستان یکی از کشورهای محصور به خشکی است که برای فعالیت‌های تجاری نیاز به مسیر تجاری از طریق آب‌های آزاد دارد. در زمان ریاست‌جمهوری کرزی و اشرف غنی، تاجران افغانستان بارها به دولت افغانستان درباره مانع تراشی‌های دولت پاکستان برای انتقال کالاهای افغانستان از بندر گوادر شکایت کردند.
در همان زمان ایران اعلام کرد که می‌تواند از طریق بندر چابهار زمینه انتقال کالاهای افغانستان به کشورهای دیگر را فراهم کند.
اکنون با تیره شدن روابط حکومت طالبان و پاکستان، تاجران افغانستان بار دیگر در روابط تجاری با پاکستان با مشکلات متعددی روبرو شده‌اند. حکومت طالبان نیز در تلاش است تا با استفاده از مسیر تجاری ایران، وابستگی تجاری خود را به پاکستان کاهش دهد.
