در سومین روز از اعتراضات سراسری در پاکستان، دادگاه عالی این کشور، عمران خان نخست وزیر پیشین را به قید وثیقه آزاد کرد.
عمران خان بعد از صدور حکم دادگاه عالی به رسانه‌ها گفت که فرمانده ارتش پاکستان به دنبال بازداشت وی بوده است و اطمینان دارد که دوباره دستگیر خواهد شد. وی روز سه‌شنبه درحالی‌که در دادگاه برای دفاع از خود در برابر اتهامات حاضر شده بود، توسط تعدادی از نظامیان بازداشت شد. دادگاه عالی بازداشت عمران خان را عملی غیرقانونی و توهین به دادگاه دانست.
در دومین روز اعتراضات خیابانی در پاکستان، شهروندان از شلیک مستقیم ارتش پاکستان به معترضان خبر دادند و گفتند که سازمان استخبارات پاکستان (آی‌اس‌آی) با لباس‌های غیرنظامی در خودروهای ویژه ارتش به نقاط مختلف پاکستان اعزام شده‌اند تا در سرکوب معترضان به ارتش کمک کنند.
این اعتراضات بعد از بازداشت عمران خان، نخست وزیر سابق پاکستان در نهم مه آغاز شده است. عمران خان اولین مقام ارشد در پاکستان است که در چند ماه اخیر ارتش پاکستان را به چالش کشیده است. ارتشی که توسط سازمان استخبارات پاکستان هدایت می‌شود و تاکنون سه بار کودتای نظامی در این کشور انجام داده است و در سیاست داخلی و خارجی پاکستان نیز نقش اساسی دارد.
بحران سیاسی و کنترل ارتش
خبرگزاری فرانس ۲۴ به نقل از منابع پلیس و بیمارستان‌ها در پاکستان گزارش می‌دهد که دست‌کم ده نفر در این اعتراضات کشته شده‌اند، صدها پلیس زخمی شده‌اند و ۲ هزار نفر در اعتراضات سراسر پاکستان بازداشت شده‌اند. بسیاری از این بازداشتی‌ها در استان‌های پنجاب و خیبرپختونخواه هستند. کاربران پاکستان در شبکه‌های اجتماعی با انتشار کلیپ‌ها و تصاویری از شهروندان زخمی در خیابان‌ها می‌گویند که مأموران ارتش به طور مستقیم به تظاهرکنندگان شلیک کرده‌اند.
آن‌ها هم‌چنین ویدیویی را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌کنند که در آن صدایی منسوب به ژنرال فیصل نصیر، مقام ارشد سازمان اطلاعات/استخبارات پاکستان به وقار کهرل دستور می‌دهد تا برای ایجاد فضای رعب و وحشت، تظاهرکنندگان را به گلوله ببندند. کاربران می‌گویند که کهرل یک افسر پلیس در شهر لاهور است. پیش از این عمران خان، ژنرال نصیر را به توطئه برای ترورش متهم کرده بود.
کاربران پاکستانی می‌گویند که اکنون زمان کنترل و کشیدن افسار ارتش و آی‌اس‌آی فرا رسیده است.
سی‌ان‌ان گزارش می‌دهد که تصاویر بی‌سابقه‌ای بعد از دستگیری عمران خان از پاکستان منتشر شد که در آن معترضان خشمگین به اماکن نظامی می‌رفتند و خانه‌های نیروهای ارتش را به آتش کشیدند و این اولین باری بود که ارتش قدرتمند پاکستان به چالش کشیده شد.
دولت پاکستان هم‌زمان با اعتراضات تلاش کرده است تا با قطع اینترنت و محدودیت‌های اینترنتی، مانع دسترسی شهروندان پاکستان به شبکه‌های اجتماعی شوند.
سکوت رژیم چین و نقش آی‌اس‌آی
رسانه‌های هند، گزارش می‌دهند که رژیم کمونیستی چین با وجود روابط بسیار نزدیکی که با دولت پاکستان دارد، بعد از گذشت دو روز از اعتراضات مردمی در سراسر پاکستان به بازداشت عمران خان سکوت کرده بود و با سکوت خود از اقدامات ارتش پاکستان در سرکوب اعتراضات حمایت می‌کند.
دو هفته پیش از بازداشت عمران‌خان، سید عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش پاکستان به پکن رفت و علاوه بر دیدار با مقامات نظامی حزب کمونیست چین با دیپلمات‌های ارشد این رژیم دیدار کرد. رسانه هندو گزارش داده است که سه روز قبل از دستگیری خان، فرمانده ارتش این کشور با وزیر خارجه چین، چین‌گانگ که برای گفتگوهای سه جانبه با افغانستان به پاکستان سفر کرده بود، نیز گفتگو کرد.
وانگ‌یی، مدیر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب کمونیست چین، ارتش پاکستان را «مدافع سرسخت امنیت ملی پاکستان» و «مدافع دوستی آهنین چین و پاکستان» توصیف کرد.
رسانه تایمزآوایندیا نیز در مقاله‌ای تحت عنوان «چین از پاکستان به ریاست عمران خان ناراحت بود» نوشته است که عمران خان به عنوان نخست‌وزیر پاکستان به مانعی برای اجرای اهداف پشت پرده چین از پروژه کریدور اقتصادی چین و پاکستان تبدیل شده بود. مشاور سابق عمران خان نیز با انتقاد از منافع یک‌طرفه چین در کریدور اقتصادی گفت که نیاز بود که قراردادهای این کریدور بازنگری شود؛ چون شرکت‌های چینی از معافیت‌های بسیار زیادی از جمله معافیت مالیاتی و مزایای نامناسبی برخوردار بودند که به زیان شرکت‌های پاکستان منجر می‌شد.
موسسه مطالعات راهبردی شرق در تحلیلی نوشته است که عمران خان، رئیس حزب تحریک انصاف در سال ۲۰۱۸ به قدرت رسید، آن‌هم در زمانی‌که پاکستان در بحران بدهی‌های خارجی بخصوص بدهی به چین قرار داشت. در آن زمان بدهی دولت پاکستان به ۹۶ میلیارد دلار رسیده بود، درحالی‌که بخش عمده این بدهی‌ها مربوط به وام‌های حزب کمونیست چین برای اجرای طرح کمربند و جاده در پاکستان بود. عمران خان به مردم پاکستان وعده داد که با فساد مبارزه می‌کند و در قراردادهای کریدور اقتصادی چین و پاکستان موسوم به سی‌پی‌ای‌سی بازنگری خواهد کرد.
اکنون یکسال بعد از برکنار شدن عمران خان و به قدرت رسیدن شهباز شریف، بیزینس استاندارد به نقل از مقامات ارشد پاکستانی که نخواستند نامشان فاش شود، گزارش داد که پاکستان نیز بخاطر وام‌های زیادی که از چین گرفته است، اکنون در «تله بدهی» گرفتار شده است و رژیم کمونیست چین در حال فشار وارد کردن بر دولت پاکستان است تا اجازه ساخت مراکز نظامی به «ارتش آزادی‌بخش خلق چین» در قالب طرح کمربندجاده را بدهد.
این مقاله یک ماه قبل از بازداشت عمران خان و اعتراضات در پاکستان منتشر شد. طبق نوشته این رسانه، «پاکستان نمی‌خواهد چین را که بارها از آن‌ها کمک‌های مالی گرفته است، آزار دهد..پذیرش این تقاضا نه تنها وجهه جهانی این کشور را بیشتر تضعیف می‌کند، بلکه می‌تواند باعث مشکلات داخلی در پاکستان نیز شود.»
هم‌چنین رسانه هندی دیپلمات از سوابق همکاری‌های رژیم چین با سازمان اطلاعات پاکستان گزارش داد. این رسانه در سال ۲۰۱۰ در مقاله‌ای از روابط همکاری شرکت های مخابراتی وابسته به حزب کمونیست چین و سازمان اطلاعات پاکستان خبر داد و افزود که این شرکت‌های چینی به آی‌اس‌آی پاکستان کمک کردند تا تلاش‌های مخابراتی هند برای مختل کردن ارتباط تروریست‌ها در کشمیر هند با شرکایشان در پاکستان را خنثی کنند… افسران ارتش پاکستان، حملات تروریستی در شهر بمبئی را در سال ۲۰۰۸ سازماندهی کردند.
ورشکستگی اقتصادی و رابطه با طالبان
پاکستان از کشورهایی است که در چند دهه اخیر روابط پر فراز و نشیبی با همسایگانش شامل افغانستان، چین، هند و ایران داشته است.
عارف رحمانی از نمایندگان پیشین پارلمان افغانستان با انتشار توییتی درباره اعتراضات پاکستان نوشته است: «منفعت‌جویی و فساد مالی و زورگویی ارتش از یک سو و فقر، ناکارآمدی، تورم و بیکاری ده‌ها میلیون پاکستانی سبب شده است که شهروندان این کشور به خیابان‌ها بریزند و علیه ستم؛ تبعیض نخبگان سیاسی و فساد ارتش و سازمان اطلاعات آن، دست به اعتراض‌های شدید بزنند. اگر آقای خان در برابر بیداد ارتش و سازمان اطلاعات آن کشور و قشر سیاسی وابسته به نظامیان مقاومت کند و حضور خود را در صحنه سیاسی آن‌کشور تثبیت نماید، ۲۴۲ میلیون شهروند پاکستان یک بار برای همیشه از شر حکومت وابسته به نظامیان و سیطره این قشر بالانشین و زوگوی، نجات خواهد یافت.»
محمدرضا بهرامی، سفیر پیشین جمهوری اسلامی در توییتی در ماه فوریه با تحلیل وضعیت پاکستان نوشت که بحران ورشکستگی اقتصادی، افزایش فعالیت‌های تحریک آمیز طالبانِ پاکستان و بی‌ثباتی سیاسی به طور هم‌زمان پاکستان را تهدید می‌کند.
بعد از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، سازمان اطلاعات پاکستان و دولت این کشور از امارت اسلامی طالبان خواست تا مانع فعالیت‌های تروریستی طالبانِ پاکستان شود؛ اما وضعیت به گونه‌ای دیگر رقم خورد و طالبان پاکستان حملات خود را در پاکستان افزایش دادند.
سیاستمداران پیشین افغانستان در اظهارات رسمی خود بارها اعلام کرده بودند که سازمان اطلاعات پاکستان سیاست خارجی این کشور را تعیین می‌کند و آی‌اس‌آی پاکستان در طول چند دهه اخیر طالبان را حمایت مالی و تسلیحاتی کرده است.
در همین حال اسپوتنیک به نقل از کارشناسان پاکستانی گزارش داده است که امارت اسلامی طالبان روزانه به ۱۰ تا ۱۵ میلیون دلار ارز نیاز دارد که ۵۰ درصد از این مقدار ارز از سوی پاکستان تامین می‌شود.
در ماه گذشته وزیر توسعه بریتانیا اعلام کرد که دولت این کشور کمک‌های خود به افغانستان و پاکستان را به نصف کاهش داده است و قرار است ۱۴۱.۹ میلیون پوند به این دو کشور کمک کند.
