بخش نخست از برنامه گسترده تعرفه‌ای دونالد ترامپ از ساعت ۱۲:۰۱ بامداد پنجم آوریل اجرایی شد.
طبق این برنامه، تعرفه پایه‌ای ۱۰ درصدی و همگانی بر تمام واردات به آمریکا، فارغ از کشور مبدأ، اعمال خواهد شد؛ این در حالی است که میانگین نرخ فعلی تعرفه‌ها حدود ۲.۵ درصد است. اقدامات کاخ سفید قرار است بر ۳ تریلیون دلار کالایی که ایالات متحده سالانه وارد می‌کند، تأثیر بگذارد.
ترامپ جزئیات این برنامه تعرفه‌ای را در مراسمی با عنوان «آمریکا را دوباره ثروتمند کنیم» که در باغ گل رز کاخ سفید در دوم آوریل برگزار شد، اعلام کرد و وعده داد که دهه‌ها کسری تجاری و رفتارهای ناعادلانه در تجارت جهانی را اصلاح کند.
او در سخنرانی‌اش خطاب به جمعی از کارگران صنایع خودروسازی، صنعتگران، کشاورزان، کارگران فولاد و اعضای کابینه‌اش گفت: «برای دهه‌ها کشور ما غارت و چپاول شده؛ از سوی کشورهایی نزدیک و دور، چه دوست و چه دشمن. آنها با اندوه تماشا کردند که رهبران خارجی شغل‌های ما را ربوده‌اند، متقلبان خارجی کارخانه‌های ما را به تاراج برده‌اند و لاشخورهای خارجی رؤیای زیبای آمریکایی ما را تکه‌تکه کرده‌اند.»
او با استناد به «قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین‌المللی» مصوب ۱۹۷۷، که به رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد محدودیت‌های تجاری بر کشورهای خارجی اعمال کند، درباره اقدامات خود توضیح داد. این قانون که سناتورهای دموکرات این هفته تلاش کردند در یک رأی‌گیری عمدتاً نمادین آن را لغو کنند، عمدتاً برای اجرای تعرفه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.
دومین بخش از اقدامات سیاست تجاری، شامل تعرفه‌های متقابل شدیدتر بر کشورهایی است که ایالات متحده با آنها کسری تجاری مزمن دارد؛ همچنین حفظ موانع تجاری سخت‌گیرانه‌تر چه در حوزه مالی و چه غیرمالی نیز در دستور کار است. این تعرفه‌های وارداتی می‌توانند تا سقف ۵۰ درصد برسند و بر طیفی از کشورها اعمال می‌شوند؛ از جمله: ویتنام (۴۶ درصد)، چین (۳۴ درصد)، تایوان (۳۲ درصد)، هند (۲۶ درصد) و ژاپن (۲۴ درصد).
ترامپ گفت: «کشور ما و مالیات‌دهندگانش بیش از ۵۰ سال است که مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند؛ اما دیگر این اتفاق نخواهد افتاد.» برخی کالاها مانند خودرو، آلومینیوم و فولاد از سیستم جدید تعرفه‌ای معاف شده‌اند؛ چرا که پیش‌تر مشمول تعرفه بودند.
وزارت دارایی چین نیز اعلام کرد که از ۱۰ آوریل، تعرفه‌های تلافی‌جویانه‌ای معادل ۳۴ درصد بر کالاهای وارداتی آمریکا اعمال خواهد کرد. این وزارتخانه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «چین از ایالات متحده می‌خواهد فوراً اقدامات یک‌جانبه تعرفه‌ای خود را لغو کند و اختلافات تجاری را از طریق مشاوره‌ای برابر، محترمانه و سودمند برای هر دو طرف حل‌وفصل نماید.»
در واکنش به تعرفه‌های چین، ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت که رژیم چین «وحشت‌زده» شده و «دست به کاری زده که هرگز توان تحملش را ندارد.»
کشورهای دیگری از جمله اتحادیه اروپا و کانادا نیز وعده داده‌اند که اقدامات متقابلی را در پیش خواهند گرفت.
در این میان، دو کشور به‌طور خاص از هر دو فهرست حذف شده‌اند: کانادا و مکزیک. این دو همسایه آمریکای شمالی همچنان مشمول رژیم قبلی تعرفه ۲۵ درصدی خواهند بود؛ تعرفه‌ای که به دلیل نگرانی‌های مرتبط با مواد مخدر غیرقانونی و مهاجرت غیرمجاز اعمال شده است.
به گفته «بنیاد مالیاتی»، میانگین تعرفه بر تمام واردات ممکن است به ۱۶.۵ درصد افزایش یابد؛ بالاترین میانگین تعرفه از سال ۱۹۳۷ تاکنون. اقتصاددانان گلدمن ساکس نیز تخمین زده‌اند که این نرخ به ۱۸.۳ درصد برسد؛ اندکی بالاتر از پیش‌بینی اولیه.
این اقتصاددانان در یادداشتی برای اپک تایمز نوشتند: «مذاکرات با شرکای تجاری احتمالاً به کاهش نسبی تعرفه‌های متقابل منجر خواهد شد؛ هرچند کمتر از آن‌چه این هفته اعلام شد.»
اما احتمال تشدید اقدامات پس از اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه و نیز امکان زیاد وضع تعرفه‌های بیشتر، نشان می‌دهد که نرخ مؤثر تعرفه‌ای آمریکا می‌تواند بیش از ۱۵ واحد درصدی که پیش‌تر پیش‌بینی کرده بودیم، افزایش یابد.»
در حالی که رئیس‌جمهور آمریکا به وعده خود در مورد «بزرگ‌ترین ضربه»، اشاره‌ای به نخستین اظهاراتش درباره تعرفه‌های متقابل در فوریه، عمل کرد، کاخ سفید اعلام کرده که تعرفه‌های بیشتری در راه است. مقام‌های ارشد دولت گفته‌اند که ترامپ آماده است تا تعرفه‌هایی جدید بر واردات چوب، دارو و نیمه‌هادی‌ها اعمال کند.
مقام‌های «کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل»، اخیراً هشدار داده‌اند که این تعرفه‌ها بیش از همه به آسیب‌پذیرترین اقشار و افراد فقیر لطمه خواهد زد.
ربکا گرینسپن، دبیرکل این سازمان گفت: «تجارت نباید به منبعی دیگر از بی‌ثباتی بدل شود؛ بلکه باید در خدمت توسعه و رشد جهانی باشد.» او افزود که شرایط امروز جهان نیازمند همکاری است، نه تشدید تنش.
وال‌استریت در وضعیت هشدار
از زمان اعلام تعرفه‌ها از سوی ترامپ، بازارهای مالی به شدت نوسان پیدا کرده‌اند.. شاخص صنعتی داوجونز (Dow Jones) بیش از ۲۲۰۰ واحد سقوط کرد و به پایان هفته‌ای پرآشوب رسید و معاملات روز چهارم آوریل را با کاهش به پایان رساندند. بازدهی اوراق خزانه‌داری آمریکا نیز کاهش یافت؛ چرا که سرمایه‌گذاران برای حفظ دارایی‌های خود به دارایی‌های امن روی آوردند. بازده اوراق ده‌ساله به ۴ درصد کاهش یافت؛ کمترین میزان از اکتبر گذشته.
مت بردت، رئیس بخش سهام در شرکت Thornburg Investment Management در یادداشتی برای اپک تایمز نوشت: «اجرای تعرفه‌های گسترده جدید از سوی ترامپ، عدم‌قطعیت در بازارهای جهانی را افزایش داده و بر بخش‌ها و شرکت‌هایی که به تجارت بین‌المللی و زنجیره‌های تأمین پیچیده وابسته‌اند، تأثیر شدیدی گذاشته است.»
او افزود: «احتمالاً این آغاز مجموعه‌ای از مذاکرات گسترده‌تر است، نه یک سیاست نهایی و قطعی.»
ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران در هواپیمای ایر فورس وان در سوم آوریل گفت که تعرفه‌ها باعث شده آمریکا در موقعیت قدرت قرار گیرد.
او افزود: «اگر کسی چیزی خارق‌العاده به ما پیشنهاد دهد – مادامی که در عوض چیز خوبی هم به ما بدهد – ما آماده‌ایم.»
به گفته ترامپ، او پیش‌تر با تو لام، دبیرکل حزب کمونیست ویتنام گفت‌وگو کرده و در Truth Social نوشت که دولت ویتنام تمایل دارد اگر به توافقی با آمریکا دست یابد، تعرفه‌های خود بر کالاهای آمریکایی را به صفر برساند.
ترامپ همچنین گفت شرکت‌های بزرگ آمریکایی از تعرفه‌ها نگران نیستند.
شرکت‌های بزرگ نگران تعرفه‌ها نیستند، چون می‌دانند که این تعرفه‌ها پابرجا خواهند ماند؛ اما تمرکز آنها روی توافقی بزرگ است که اقتصاد ما را شتاب خواهد داد. بسیار مهم است. همین حالا در حال انجام است!
