جو بایدن، رئیسجمهور امریکا گفت که علیرغم تلاش اخیر ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین برای پیوستن به ناتو، این کشور «آماده» پیوستن به این پیمان نیست.
پیش از سفر بایدن به نشست سران ناتو در لیتوانی، زلنسکی طی مصاحبهای گفت که این کاملاً در اختیار بایدن است که عضویت این کشور اروپای شرقی در ناتو را پیش ببرد. بسیاری در اوکراین از چنین اقدامی حمایت میکنند، اما رهبران غربی بیم دارند که به دلیل ماهیت تعهدات پیمان ناتو، این امر بلافاصله تمام اروپا را درگیر جنگ با روسیه کند.
زلنسکی گفت: «ایالات متحده امروز تصمیم میگیرد که آیا اوکراین به ناتو دعوت شود یا خیر». «این وضعیت امروز و این یک واقعیت است. اکثر کشورهای ناتو از دعوت اوکراین به ناتو حمایت میکنند… کسانی که شک دارند، فقط به رئیس جمهور بایدن نگاه میکنند و او میداند که این به او بستگی دارد. تصمیم او خواهد بود.»
بر اساس ماده ۵ پیمان آتلانتیک شمالی، حمله به هر کشوری در ائتلاف ناتو به منزله حمله به همه تلقی میشود و انتظار میرود اعضای ائتلاف هر یک برای دفاع از دیگران وارد جنگ شوند.
بایدن با اشاره به این ماده به سیانان گفت که اوکراین «آماده» پیوستن به ائتلاف با ادامه درگیری نیست.
بایدن با تأکید بر اینکه ورود اوکراین به ناتو به معنای جنگ شدید بین روسیه و غرب است، گفت: «فکر نمیکنم این کشور برای عضویت در ناتو آماده باشد.»
او اضافه کرد: «این معامله است. من زمان زیادی را صرف تلاش برای حفظ ناتو کردم، زیرا معتقدم پوتین از زمانی که ۱۸۵ هزار سرباز را به اوکراین گسیل کرد، هدف مهمی داشت و هدف او شکستن ناتو بود. به نظر من او مطمئن بود که میتواند ناتو را درهم بشکند، بنابراین حفظ ناتو در کنار هم واقعاً حیاتی است.»
بایدن در اظهار نظری مخالف سخنان زلنسکی گفت: «فکر نمیکنم در این لحظه و در میانه جنگ، در ناتو درباره اینکه آیا اوکراین را به خانواده ناتو وارد کنیم یا نه اتفاق نظر وجود داشته باشد و مثلاً اگر این کار انجام شود خب همه میدانند که هر اینچ از خاک اوکراین جزو قلمروی ناتو میشود. این تعهدی است که همه ما پذیرفتهایم. اگر جنگ ادامه داشته باشد پس ما هم در جنگ خواهیم بود. اگر اینطور شود پس ما با روسیه وارد جنگ هستیم.»
او تأکید کرد: «بنابراین من فکر میکنم که ما باید یک مسیر منطقی را برای اوکراین ترسیم کنیم تا بتواند واجد شرایط ورود به ناتو شود.»
همسویی قانونگذاران با جو بایدن
برخی از قانونگذاران آمریکا با موضع بایدن همسو بودند. از جمله مایکل مک کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به سیانان گفت که هر تلاشی برای وارد کردن اوکراین به ناتو باید «تدریجی» باشد.
مک کال نیز مانند بایدن تأکید کرد که تشدید جنگ به یک جنگ تمامعیار غیر قابل قبول است.
او گفت، پیش از پیوستن اوکراین به ناتو باید در این کشور «آتشبس برقرار شده و سپس این کشور برای حل و فصل صلح مذاکره کند. ما نمیتوانیم بلافاصله اوکراین را به عضویت ناتو بپذیریم که ما را در جنگ با روسیه بر اساس ماده ۵ قرار میدهد.»
رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان در مقابل پیشنهاد داد که گفتگو با اوکراین درباره «توافقنامههای امنیتی» جداگانه به عنوان مقدمهای برای پیوستن احتمالی اوکراین به ناتو در نظر گرفته شود.
او با اشاره به اینکه خیلی زود است که در مورد پیوستن اوکراین به ناتو صحبت کنیم افزود که اگرچه مذاکرات پیوستن به ناتو میتواند «بازدارندگی» در مقابل روسیه ایجاد کند، اما این یک استراتژی خطرناک است و باید در نحوه انجام این کار مراقب باشیم.
همچنین سناتور کریس کونز، عضو کمیته روابط خارجی سنا عنوان کرد: «در حال حاضر نمیتوانیم اوکراین را به عضویت ناتو بپذیریم. جنگی در جریان است که باید حل شود و باید با پیروزی اوکراین پایان یابد.»
کونز به تلاشهای اوکراین برای پیوستن به اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: «این تلاشها بهبود شفافیت، حاکمیت قانون و جامعه مدنی آنها را بهبود میبخشد که پایهای برای عضویت اوکراین در ناتو در آینده میباشد.»
برخی دیگر از قانونگذاران نیز درباره پذیرش اوکراین در ناتو هشدار دادند.
توماس ماسی نماینده جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا نیز دعوت به اوکراین برای عضویت در ناتو را به دلیل نگرانیهای ماده ۵ «دیوانگی» خواند.
سناتور جمهوریخواه مایک لی نیز عنوان کرد: «اگر اوکراین متحد ناتو بود، ما باید طبق ماده پنجم پیمان ناتو با روسیه وارد جنگ میشدیم. نباید با آن ساده برخورد کرد. ما خواهان جنگ با روسیه نیستیم.»
فشار اوکراین برای پیوستن به ناتو در حالی صورت میگیرد که این سازمان درخواست سوئد برای پیوستن به ناتو را بررسی میکند. اقدامی که به طور قابلملاحظهای کمتر از پیشنهاد اوکراین بحثبرانگیز است.