در واپسین هفته سال ۱۴۰۳، خانم مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، طی گزارشی اعلام کرد که وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران الگوهای نگران‌کننده‌ای را در رابطه با افزایش اعدام‌ها، سرکوب‌ها و نقض گستردۀ حقوق زنان و آزادی بیان نشان می‌دهد.
در این گزارش ۲۱ صفحه‌ای که روز ۲۲ اسفند به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه شده، با ابراز نگرانی جدی از استفاده حکومت از مجازات مرگ، گفته است شمار اعدام‌ها در ایران «به‌طور قابل‌توجه» افزایش یافته است.
خانم ساتو روز ۱۱ آبان سال جاری نیز در اولین گزارش دوره‌ای خود از افزایش اعدام‌ها در ایران ابراز نگرانی کرده بود. او در نخستین گزارش خود به شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت که افزایش چشمگیر اعدام‌ها در سال ۲۰۲۴، با بیش از ۹۰۰ مورد ثبت‌شده، ایران را به بالاترین کشور از نظر سرانه اجرای مجازات اعدام در جهان تبدیل کرده است. نیمی از این اعدام‌ها به جرایم مرتبط با مواد مخدر مربوط بوده است، و پس از آن قتل و جرایم امنیت ملی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
گزارشگر ویژه نسبت به پرونده‌های اعدام زنان فعال که به اتهام جرایم امنیت ملی با تعاریف گسترده محکوم شده‌اند، ابراز نگرانی کرد. او گفت «در غیاب داده‌های رسمی درباره احکام اعدام و اجرای آن‌ها، قدردان سازمان‌هایی هستم که با دقت موارد اعدام را مستند کرده‌اند و همچنین خانواده‌هایی که شهادت‌های خود را ارائه کرده‌اند. مسئولیت دولت است که اگر می‌خواهد ارزیابی‌های مربوط به اقدامات تبعیض‌آمیز را رد کند و داده‌های آماری شفاف ارائه دهد.»
این گزارش به نگرانی‌های جدی در رابطه با فقدان شفافیت در ایران نیز اشاره می‌کند. ساتو تأکید کرد «نبود داده‌های رسمی جمعیتی درباره اعدام‌ها، همراه با الگوهای مستند تبعیض در سیستم قضایی کیفری، نگرانی‌های عمیقی را درباره استفاده از مجازات اعدام علیه اقلیت‌های قومی و مذهبی ایجاد کرده است.»
او همچنین نسبت به وضعیت اقلیت‌های قومی و مذهبی ابراز نگرانی کرد و گفت این گروه‌ها با تبعیض‌های چندلایه مواجه‌اند که شامل بازداشت خودسرانه، محاکمات ناعادلانه و در برخی موارد، صدور احکام اعدام می‌شود.
گزارش او همچنین محدودیت‌های گسترده بر آزادی بیان، تجمع و انجمن‌های مسالمت‌آمیز را مورد انتقاد قرار داده است. گزارشگر ویژه هشدار داد «بازجویی، بازداشت، زندانی کردن و محکومیت فعالان کارگری، فعالان حقوق فرهنگی، مدافعان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران نه تنها آزادی بیان افراد را به‌طور مستقیم محدود می‌کند، بلکه باعث ایجاد فضایی از ترس و خودسانسوری در جامعه ایران می‌شود.»
