سعید فرجپوری در گفتوگو با اپکتایمز از موسیقی اصیل ایرانی، کنسرت خورشید نو در آلبرتا و استاد شجریان میگوید
استاد سعید فرج پوری، آهنگساز و نوازنده صاحب نام کمانچه، پس از اجرا در ونکوور و قبل از رفتن به واترلو، فرصتی را با اپکتایمز گفتوگو کرد.
وی قرار است نوای کمانچهاش را در «کنسرت خورشید نو» که دهم و دوازدهم ژوئن در شهرهای ادمونتون و کلگری کانادا به اجرا درمیآید، به گوش ایرانیان ساکن این دو شهر برساند. شهرهایی در مجاورت رشته کوه راکی در استان آلبرتا که سرمایش زبانزد همه است و خبر سوزندگی آتشهای شمال آن اخیرا در سراسر دنیا پخش شد.
استاد فرج پوری، از هنرمندانیست که حدود سی سال بر روی صحنه با استاد محمد رضا شجریان همکاری داشته است. وی در گروههای شیدا، عارف، آوا و دستان به اجرا پرداخته و در کانون چاووش، مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، هنرستانهای دختران و پسران، دانشگاه هنر و دانشگاه علمی کاربردی تدریس کرده است.
او که خود ساکن ونکوور کانادا است، اولین بار است که به آلبرتا میرود. حالا نوبت شنوندگان موسیقی کلاسیک در این دو شهر است که از وی و دیگر هنرمندان این کنسرت به گرمی استقبال کنند. کنسرت خورشید نو با اجرای استاد سعید فرج پوری، کمانچه، طاهره فلاحتی، آواز، البرز رحمانی، تار و آبتین غفاری، تنبک در ادمونتون و کلگری به اجرا در خواهد آمد.
شاید در شهرهای نسبتا کم جمعیتی مانند ادمونتون و کلگری فرصت زیادی برای چنین اجراهایی به راحتی به دست نیاید. فرصتی که هم نوای موسیقی اصیل را در میان ایرانیان زنده نگه میدارد و هم نسلهای دوم و سوم ایرانیان در خارج از کشور را با موسیقی سرزمینشان آشنا میکند.
فرج پوری در گفت و گو با اپک تایمز از فرهنگسازی موسیقی، موسیقی اصیل ایرانی، وضعیت جسمی استاد محمد رضا شجریان و نیاز به حمایت مردم از موسیقی اصیل ایرانی میگوید.
قبل از هر چیز تاکید میکند که این موسیقی را اصیل بنامیم و نه سنتی و در این خصوص میگوید: «من با واژه سنتی خیلی موافقتی ندارم؛ چون این نوع موسیقی که ما اجرا میکنیم خیلی هم سنتی نیست. میتوانیم بگوییم «اصیل» که ریشه در اصالت فرهنگ جامعه دارد. موسیقی سنتی یعنی آن چیزی که ما از قدیم داریم مثلا از زمان قاجار؛ به آن موسیقی، موسیقی سنتی میگویند. ما الان موسیقی زمان قاجار را اجرا نمیکنیم. این موسیقی هم به نوعی تکامل یافته است؛ میتوان گفت که ما نماینده موسیقی اصیل ایرانی هستیم.»
برای موسیقی اصیل ایران اجراهای زیادی در کانادا و مخصوصا در آلبرتا نیست. استقبال ایرانیان خارج از ایران را از موسیقی اصیل چطور میبینید؟
پاپ، موسیقی عامتری است. بیشتر جنبه سرگرمیاش برای مردم مهم است. طبیعتا در همه جای دنیا هم همینطور است … در کانادا هم همین طور است. موسیقی کلاسیکی که اجرا میشود در شهرهای مختلف نسبت به موسیقی پاپ شنونده کمتری دارد.
در خارج از کشور اگر بخواهیم موسیقی اصیل را جا بیاندازیم و رویش کار کنیم، باید از حمایت مردم برخوردار باشیم.
ولی مسئله مهم این است که کشوری مثل کانادا موسیقی کلاسیک- موسیقی رسمی کشورش- را حمایت میکند. خیلی برایش مهم است که موسیقی کلاسیک پشتوانه داشته باشد، در رادیو و تلویزیون عرضه شود، مردم با این نوع موسیقی آشنا باشند، بشناسند و در کنسرتهایش شرکت کنند.
چگونه میتوان از موسیقی اصیل در خارج از ایران بیشتر حمایت کرد؟
ما مشکلمان این است که در خارج از کشور اگر بخواهیم موسیقی اصیل را جا بیاندازیم و رویش کار کنیم، باید از حمایت مردم برخوردار باشیم. در خارج از کشور دولتی نداریم که ازما حمایت کند و در نقاط مختلف دنیا کنسرت برگزار کند. برای همین مردم باید حمایت کنند و خوشبختانه در همه شهرهایی که ما تجربه داریم چه در آمریکای شمالی چه اروپا و چه آسیا، ایرانیهایی که دوستدار اصالت و فرهنگ ایرانی و شعر ایرانی هستند همیشه حمایت کردهاند.
پزشکها گفتهاند استاد شجریان باید استراحت مطلق کنند و فعلا کار انجام ندهند.
البته در مقایسه با موسیقی پاپ شنوندهمان کمتر است و انتظار بیشتری هم نداریم. در موسیقی که ما اجرا میکنیم، شنونده باید بنشیند و گوش کند؛ موسیقی او را به فکر وا دارد؛ باید با شعر آشنا باشد. در واقع یک پیشزمینهای میخواهد.
این فرهنگ سازی را در در داخل کشور چگونه می بینید؟
اصولا مسئله فرهنگسازی کار یک سال و دوسال نیست، باید در جامعه ایرانیها چه در خارج از کشور چه در داخل نهادینه شود. منظورم بیشتر در داخل کشور است که با توجه به این وضعیت فرهنگی که در داخل کشور است ما باید جوانها را با اصالتها و ریشههایشان آشنا کنیم. اگر این پیوند وجود نداشته باشد، برای آینده جوانهای جامعه خیلی زیان بار است.
در خارج از کشور هم فرقی ندارد؛ ما که نماینده موسیقی هستیم و در بخش فرهنگی کار موسیقی انجام میدهیم، تلاش میکنیم که در هر جایی که کنسرت میدهیم، کاری ارائه دهیم که اصالت و ریشه در فرهنگ ما داشته باشد. تلاشمان سالیان سال همین بوده که بتوانیم موسیقی اصیل را نگه داریم و مخصوصا به نسل جوانتر معرفی کنیم که بدانند موسیقیمان چیست، فرهنگ موسیقیمان چه بوده است، از قدیم چه داشتیم و الان چه چیزی داریم. این وظیفه هنرمندان درعرصههای مختلف است. ما در عرصه موسیقی کار میکنیم و تلاش کردهایم که این کار را انجام دهیم.
شما سالها با استاد شجریان همکاری داشتهاید. دوستداران ایشان فیلمی که استاد چندی پیش در مورد وضعیت سلامتشان منتشر کردند دیده و نگرانشان هستند. وضعیت سلامت استاد چطور است؟
من تقریبا سی سال است که با آقای شجریان در روی صحنه همکاری داشتهام و کارهای زیادی با هم انجام دادهایم. ایشان در حال حاضرمشغول پرتو درمانی و مداوا هستند که بتوانند این مرحله را بگذرانند … پزشکها گفتهاند شاید تا یک یا دوماه آینده همینطور باشند و بعد درمان نتیجه بخش باشد … پزشکها گفتهاند الان استاد شجریان باید استراحت مطلق کنند و کار انجام ندهند.
با توجه به این وضعیت فرهنگی که در داخل کشور است ما باید جوانها را با اصالتها و ریشههایشان آشنا کنیم. اگر این پیوند وجود نداشته باشد، برای آینده جوانهای جامعه خیلی زیان بار است.
اخیرا در کدام شهرهای کانادا کنسرت داشتید؟
در شهرهای ونکوور، تورنتو، مونتریال و اتاوا. در واترلو در نزدیکی تورنتو هم کنسرت خواهیم داشت.
اگر ببینیم در ادمونتون و کلگری هم شنونده داریم و مردم علاقمند هستند، میتوانیم ادامه دهیم و ادمونتون و کلگری هم جزو شهرهایی شوند که بخواهیم تور بگذاریم.
همیشه دوست داشتیم به شهرهایی مثل کلگری و ادمونتون بیاییم ولی این اول بار است و اگر ببینیم در ادمونتون و کلگری هم شنونده داریم و مردم علاقمند هستند، میتوانیم ادامه دهیم و ادمونتون و کلگری هم جزو شهرهایی شوند که بخواهیم تور بگذاریم.
زندگی در خارج از ایران با زندگی در داخل از نظر هنری خیلی متفاوت است؟
برای من به شخصه خیلی فرق نکرده است. قبلا اگر تهران بودم بیشتر از شش ماه در سال تور کنسرت در در آمریکا، اروپا، آسیا، حتی آفریقا در فستیوالها، جشنوارهها و تورهای کنسرتی که دعوت میکردند، داشتیم. الان با توجه به زندگی در خارج از کشور فقط در شهر ونکوور نیستم. من دائم در حال اجرای کنسرت هستم.
پیش از این در تهران کنسرت داشتم و الان آمدهایم به تور آمریکا و در ۱۸ شهر کنسرت داشتیم. در ونکوور، تورنتو و واترلو هم کنسرت داشتیم. به همراهی چند تن از دوستان، آقای سالار عقیلی، خواننده، خانم حریر شریعتزاده، دف، آقای استاد حسین بهروزینیا، بربط، آقای هامین هنری، تنبک و من هم کمانچه میزنم. دائم مشغول کار هستیم و تا الان مشکلی نبوده است.
زندگی در خارج از کشور تجربه خوبیست، با فرهنگهای دیگر آشنا میشویم و اینها خیلی مثبت بودهاند.
اجرای کنسرت خورشید نو در ادمونتون: ۱۰ ژوئن، ساعت ۷ شب، Royal Alberta Museum، صفحه فیسبوک
در کلگری: ۱۲ ژوئن، ساعت ۵ بعدازظهر، John Dutton Theatre، صفحه فیسبوک
