ریشه ضرب المثل «بز اَخفش»

بز اخفش به شخصی اشاره‌‌‏می‌‌‏کند که در مباحثات و مکالمات بدون اینکه مطلب را متوجه شود، فقط سرش را به نشانه تأیید تکان می‌‌‏دهد.

اما درباره ریشه این ضرب‌‌‏المثل قدیمی حکایت است یکی از دانشمندان نحوی «سعد بن مسعده خوارزمی» بوده که به اخفش شهرت داشته است. نقل است که وقتی این دانشمند کسی را برای بحث پیدا نمی‌‌‏کرد( که برای آن هم دلایل مختلفی از جمله زشتی اَخفش ویا لجبازی وی نقل شده است)، با یک بز که او را آموزش و تربیت کرده بود صحبت می‌‌‏کرد.

نکته مهم این آموزش این بود که وقتی اخفش صحبت می‌‌‏کرد، بز سرش را به نشانه فهمیدن مطلب تکان می‌‌‏داد. با این ترتیب اخفش ساعت‌‌‏ها به صحبت کردنش با بز ادامه می‌‌‏داد. همچنین روایت دیگری است که این بز آموزش ندیده بوده و اخفش به گردن او طنابی می‌‌‏بسته و خودش از طریق تکان دادن طناب باعث تکان سر بز می‌‌‏شده است.

از آن زمان بود که بز اخفش تبدیل به یکی از ضرب‌‏المثل‌‏های ایران شد.