در زندگی انسان هیچ رفتار ارتباطی به اندازه ارتباط کلامی وسعت و تأثیر ندارد و هیچ پدیده‌ای این قدر با زندگی انسان عجین نیست.
روان شناسان در این مورد اتفاق نظر دارند که از راه زبان، انسان تحول اساسی پیدا می‌کند. برخی از معرفت شناسان و صاحب نظران پا را فراتر از آن می‌گذارند و معتقدند که به واسطه زبان و کلام است که کودک از حال حیوان، به صفت انسان در میآید.
می‌گویند بیش از دویست هزار سال است که صورت ابتدایی کلام پدید آمده است و از همان زمان، انسان‌ها دستخوش تغییرات بوده‌اند. می‌گویند اگر زبان و کلام نبود، تاریخ هم نبود. در فرهنگ ما کلام مرتبه والایی داشته است و تاریخچه آن به گاتاهای زرتشت می‌رسد که قدیمی‌ترین نوشته دینی و ادبی موجود ایران است.
معانی در مردم هستند نه در کلمات
شعر، میدان آزمایش معانی بلند و نغز بوده است. در طول تاریخ هنرهای کلامی، شعر فارسی مقام برجسته‌ای داشته است که در انتقال مضامین و افکار بدیع، با دل و جان مردم موافق‌تر و دلنشین‌تر از کار درمی‌آمده است.
ارتباطات کلامی که علم میان رشته‌ای است، به لحاظ مختلف موضوع مطالعه و داوری محققان ارتباطی و جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی و زبان شناسان (معنی شناسی و نشانه شناسی)، منتقدان ادبی و هنرمندان واقع می‌شود، زیرا ارتباط کلامی، علاوه بر اینکه وسیله بیان است، هنر نیز هست.
آقای دیوید برلو معتقد است که کلمات و معانی در ذهن مردم هستند یعنی کلماتی که بیان می‌شود، در ذهن شنونده معنی می‌شود.
او می‌گوید: «اینکه ما برای برقراری ارتباط تلاش می‌کنیم، تلاشی است تا بر شنونده پیام، تأثیر بگذاریم.» وی میزان موفقیت یا شکست ارتباط‌گر را با میزان اثرگذاری بر مخاطب ارزیابی می‌کند.
ما بسیاری از مفاهیمی را که به نظرمان ساده و آسان می‌رسد، فراموش می‌کنیم. وقتی پند نظرپردازان ارتباطات را که می‌گویند «معانی در مردم هستند نه در کلمات» می شنویم این جمله برایمان بسیار ساده و بدیهی به نظر میآید، لکن بحث بر سر این کلمه‌ها و جمله‌هاست که مفاهیم متفاوتی را به شنونده انتقال می‌دهد.
اگر معانی در کلمات بودند، با شکافتن آن می‌توانستیم معنی را به دست آوریم و به راحتی با همه مردم ارتباط برقرار سازیم. ارتباط دربر گیرنده انتقال معنی نیست. معنی نیز چیز قابل انتقال نیست، بلکه فقط پیام است که می‌تواند منتقل شود.
یک کلمه دارای تعریف ثابتی است ولی کاربردهای متفاوتی دارد که این کاربردها بستگی به گیرنده‌ی پیام دارد معنی‌ها در آدم‌ها هستند و دارایی‌های آنها محسوب می‌شوند.
دکتر مجید مجدنیا دارای مدرک دکترای تخصصی ارتباطات، کارشناس علوم اجتماعی دانشگاه علامه طبابایی، مدرس، مترجم و پژوهشگر علوم ارتباطات هستند. وی ۲۰ سال تجربه مدیریت در حوزه آموزش و پژوهش در سیستم بانکی و ۱۵ سال تجربه تدریس در دانشگاههای ایران را داراست.
در مقالات دیگر از دکتر مجید مجدنیا به بحث ارتباطات بیشتر خواهیم پرداخت.
وبسایت ایشان: www.majdnia.ir
اپکتایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر می‌شود.
