از سری مقالات دکتر مجید مجدنیا
بسیاری از ما در روابط روزانه خود ، از تداوم ارتباط و نزدیک شدن به مرحله پیوند، در هراس هستیم، شاید این هراس بیشتر در درون افراد مذکر بیشتر از افراد مونث بروز داشته باشد ، چرا که تداوم ارتباط ، آشنایی بیشتر، خودگشودگی (از خود گفتن و اصطلاحاً افشا کردن خود در مقابل دیگران) که به تدریج به مرحله صمیمی شدن نزدیکتر میشوند، موجب شناخت بیشتر گردیده و این روابط گرم و صمیمانه، انسانها را بسوی زندگی مشترک سوق میدهد.
البته رسیدن به مرحله پیوند ، به دنبال شناخت بیشتر طرفین اتفاق میافتد . بسیار دیده شده است که در این مرحله، افراد دچار سردرگمی شده و اتخاذ تصمیم برای ادامه رابطه برایشان مشکلتر میشود، چرا که این رابطه سالم کم کم به مرحله پیمان بستن کشیده میشود و لازمه این مرحله از زندگی، پذیرش تعهداتی است که شاید اجزای آن در این مقطع زمانی به درستی برای طرفین مشخص نیست .
این دشواریها در کنار سایر شرایطی که برای جوانان و از سوی خانوادههای آنان تعیین میشود، موجب تشدید این هراس میگردد و علی رغم وجود احساسی مشترک و علاقهمندی فی مابین، ممکن است موجب گسست ارتباط گردد، قطعا پای بندی به فرهنگ غالب، رعایت آداب و رسوم ، تبعیت از باورها و گرایشها، توجه به توصیههای بزرگترهای خانواده و سایر عوامل حاشیهای در این مرحله نقش دارند و می توانند موجب تقویت اعتماد به نفس آنان شوند و یا در جهت عکس آن ، یعنی گسیختن روابط خانوادگی حرکت کنند.
بسیاری از جوانان امروز ، توان پذیرش تعهد در برابر یک زندگی مشترک را ندارند و یا این قدرت را در خود نمیبینند که بتوانند با ناملایمات پیرامون خود بجنگند و از یک خانواده کوچک دو نفره حمایت کنند و تعهداتی را نسبت به همدیگر قبول کنند و بدآن پای بند باشند. روان شناسان این مرحله از زندگی را مرحله «ترس از تعهد» نام گذاشتهاند . هر اندازه روابط صمیمانه توام با احساس دلبستگی، قویتر و محکمتر باشد، فرد مقابل ارتباط را در برابر مشکلات تصمیم گیری میتواند مقاومتر و پایدارتر و پابرجاتر نماید .
دخالتهای اعضای خانوادههای طرفین نیز موجب بروز تنشهای عصبی میشود. اندیشمندان علم ارتباط معتقدند که هر اندازه تعداد نفرات درگیر در یک ارتباط کمتر باشد، دستیابی به رضایت طرفین، به همان اندازه راحتتر و سادهتر خواهد شد .زمانی که فرآیند ارتباط در یک گروه کوچک دو یا سه نفره جریان مییابد، ایجاد شرایط موافق سادهتر است .
این سادگی ، بیشتر از این جهت است که شرایط مشارکت و اظهار نظر برای طرفین به وجود میآید و افراد مطابق میل خود در فرآیند ارتباطی مشارکت نموده و نقطه نظرهایشان را بیان میکنند . البته این امر تجربیات جمعی گروه را نفی نمیکند . کما اینکه در یک رابطه گروهی ، چنانچه چند نفر از اعضای گروه روحیه سازگاری نداشته باشند ، میتوان ارتباط موثر را با بقیه اعضای گروه تداوم بخشید مثلا در یک تیم فوتبال و یا یک کلاس درس چنانچه برخیها تحمل شنیدن موثر را نداشته باشند و یا به هر ترتیبی نتوان آنها را به فراگرد ارتباطی بازگرداند، می توان با سایرین که با دقت و توجه بیشتری به مطالب گوش میدهند ، رابطه صمیمانهتر و محکم تری برقرار ساخت.
دکتر مجید مجدنیا دارای مدرک دکترای تخصصی ارتباطات، کارشناس علوم اجتماعی دانشگاه علامه طبابایی، مدرس، مترجم و پژوهشگر علوم ارتباطات هستند. وی ۲۰ سال تجربه مدیریت در حوزه آموزش و پژوهش در سیستم بانکی و ۱۵ سال تجربه تدریس در دانشگاههای ایران را داراست.
در مقالات دیگر از دکتر مجید مجدنیا به بحث ارتباطات بیشتر خواهیم پرداخت.