یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که تغییر رژیم غذایی به حفاظت از مغز در سنین بالا کمک می‌کند. محققان دریافتند که رژیم‌های غذایی مدیترانه‌ای که از گیاهان سبز، چای و انواع مغز تشکیل شده، روند کوچک شدن مغز در سنین بالاتر را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهند.
به نظر می‌رسد رمز موفقیت در کنترل قند خون باشد.
این مطالعه که در نسخه نوامبر مجله آمریکایی تغذیه بالینی منتشر شد، نشان داد که کاهش HbA1c- نشانگر قند خون بلندمدت- با کاهش انقباض در نقاط مهم مغز مانند هیپوکامپ، تالاموس و مخچه ارتباط مستقیم دارد.
آیریس شای، محقق ارشد مطالعه و استادیار تغذیه دانشگاه هاروارد، به اپک تایمز گفت: «یافته‌های ما نشان می‌دهند که رژیم مدیترانه‌ای یکی از بهترین الگوهای غذایی برای حمایت از سلامت مغز است، که عمدتاً به نقش این رژیم در کنترل قند خون بازمی‌گردد. این رژیم شامل مقادیر زیادی سبزیجات، میوه، غلات کامل، مغزها، دانه‌ها و روغن زیتون و اندکی ماهی و مرغ است.»
یک رژیم غذایی برای داشتن مغز سالم تر
پژوهش جدید که در آن از داده‌های آزمایش دایرکت پلاس استفاده شده، بر مزایای شناختی رژیم مدیترانه‌ای سبز تأکید دارد؛ رژیمی که سرشار از پلی‌فنل‌ها بوده و گوشت قرمز و فرآوری‌شده ناچیزی دارد. کارآزمایی دایرکت پلاس یکی از بزرگ‌ترین مطالعات مداخله‌ای به کمک ام‌آر‌آی مغز است که تاکنون انجام گرفته است. حدود ۳۰۰ نفر در این آزمایش شرکت کردند و به سه گروه غذایی تقسیم شدند.
محققان تغییرات مربوط به سلامت مغز را به کمک ام‌آر‌آی قبل و بعد از مداخله پیگیری کردند. به گفته شای، نتایج نشان دادند که ثابت نگه‌داشتن قند خون نقش مهمی در کند کردن روند پیری مغز ایفا می‌کند. افرادی که سلامت مغزشان را طی ۱۸ ماه بهبود دادند، با بهبود قند خون، مقاومت به انسولین، گلوکز ناشتا و نشانگرهای التهابی مواجه شدند.
او توضیح داد: «اگر قند خون به خوبی کنترل شود، مغز ضعفِ کمتری در قبال تغییرات مرتبط با افزایش سن از خود نشان می‌دهد. این ارتباط بویژه حائز اهمیت است، چرا که قند خون بالا می‌تواند به عروق خونی آسیب بزند و باعث التهاب شود که هردو با زوال شناختی ارتباط مستقیم دارند.
شای گفت که با تمرکز روی کنترل قند خون می‌توانیم در طول زمان به شکل مؤثرتری از مغزمان محافظت کنیم.
او گفت: «رژیم غذایی بخش بزرگ ماجراست: ما دریافتیم که رژیم‌های غذایی سرشار از فیبر، آنتیاکسیدانها و چربی‌های سالم و بویژه رژیم‌هایی که دارای غذآهای فراوری‌شده و قند محدود هستند، به کنترل قند خون کمک می‌کنند. رعایت رژیم غذایی می‌تواند راهکاری ساده اما کارآمد برای حمایت از سلامت مغز در سنین بالاتر یاشد.»
یک کارآزمایی بالینی در سال ۲۰۲۲ با استفاده از منبع اطلاعاتی کارآزمایی جدید نشان داد که رژیم‌های مدیترانه‌ای و مدیترانه‌ای سبز از آتروفی یا کوچک شدن مغز در سنین بالا جلوگیری می‌کنند.
محققان گفتند داوطلبانی که بیشتر چای سبز و معجون عدسک آبی مصرف می‌کردند، بیشترین بهبود را در سطح قند خون و سلامت مغزشان تجربه کردند. نویسندگان مطالعه نوشتند: «یک رژیم مدیترانه‌ای سبز (حاوی پلی‌فنل بالا) که سرشار از عدسک آبی، چای سبز و گردو بوده و گوشت قرمز و گوشت فرآوری‌شده اندکی دارد، به‌طور بالقوه از آتروفی مغز در سنین بالا جلوگیری می‌کند. عدسک آبی گیاهی آبزی با پروتئین بالا است که در کشورهای جنوب شرق آسیا محبوبیت دارد.
رویکرد بی‌خطر برای کند کردن زوال شناختی
دافنه پچتر، نویسنده ارشد مطالعه و کاندیدای مقطع دکترا، گفت: «این کارآزمایی با پیشنهاد رژیم مدیترانه‌ای سبز رویکردی بی‌خطر برای کاهش بالقوه سرعت پیری مغز ارائه می‌کند.»
یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهند که اتخاذ رژیم مدیترانه‌ای سبز می‌تواند خطر زوال شناختی در سنین بالاتر را به شکل مؤثر کاهش دهد. شناخت کامل سازوکار این رژیم غذایی مستلزم انجام تحقیقات بیشتر است، اما این نتایج راه را برای یافتن راهبردهای جدید در راستای ارتقای سلامت مغز از طریق تغذیه هموار می‌کنند.
شای بر تبعات یافته‌های خود در رابطه با توصیه‌های غذایی که به حفظ سلامت مغز کمک می‌کنند، تأکید دارد.
او افزود که این رژیم مواد مغذی لازم برای ثابت نگه‌داشتن قند خون و کاهش التهاب را فراهم می‌کند که هردو برای سلامت مغز ضروری هستند.
شای گفت: «از این گذشته، مطالعه ما از اثربخشی رژیم مدیترانه سبز حکایت دارد که نسخه عمدتاً گیاهیِ همان رژیم مدیترانه‌ای سنتی است که شامل خوراکی‌های گیاهی و پلی‌فنل‌های بیشتر است؛ آنتی‌اکسیدان‌هایی که در چای سبز و عدسک آبی یافت می‌شوند.»
