به گفته تانگ جین‌یوان، تحلیلگر امور چین، پکن قصد دارد در بازتعریف نقشه قدرت سیاسی خاورمیانه نقش‌آفرینی کند.
گروه‌های فلسطینی حماس و فتح، که رقیب یکدیگر محسوب می‌شوند، چندی پیش در پکن پای میز مذاکره نشستند و درباره دستیابی به سازش از طریق گفت‌وگو صحبت کردند. در بحبوحه تنش میان آمریکا و چین، تحلیلگران این اقدام پکن را به مقابله با تلاش‌های آمریکا برای ایجاد صلح در خاورمیانه نسبت می‌دهند.
حماس گروهی تروریستی است که از سال ۲۰۰۶ کنترل غزه را به دست دارد، درحالی‌که فتح بزرگ‌ترین گروه سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) است که کنترل سرزمین‌های فلسطینی در کرانه باختری را به دست دارد. حماس در ۷ اکتبر سال گذشته حمله تروریستی وحشیانه‌ای را به اسرائیل انجام داد که به قتل عام حدود ۱۲۰۰ نفر و گروگان‌گیری بیش از صدها نفر انجامید.
لین جیان، سخنگوی حزب کمونیست چین، در کنفرانس مطبوعاتی خود در ۳۰ آوریل گفت: «نمایندگان فتح و حماس چندی پیش به دعوت چین به پکن سفر کردند تا در مذاکرات مربوط به پیشبرد آشتی درون‌فلسطینی شرکت کنند.» او ضمن اشاره به گفت‌و‌گوهای سازنده در مذاکرات گفت هردو طرف موافق ادامه گفت‌و‌گوها بودند و از تلاش‌های چین قدردانی کردند.
مذاکرات پکن از قرار معلوم فراتر از تلاش‌های آشتی‌جویانه است و به حمایت چین از عضویت فلسطین در سازمان ملل و اعمال فشار برای پذیرش راه‌حل دوکشوری مربوط می‌شود. حزب کمونیست چین به لحاظ تاریخی با آرمان فلسطین هم‌سو بوده و از راه‌حل دوکشوری حمایت کرده است.
تلاش‌های آمریکا
در عین‌حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در پایان سفر خود به پکن در ۲۹ آوریل به عربستان سعودی رفت و هفتمین دور سفرهای منطقه‌ای خود را از زمان حمله تروریستی حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ آغاز کرد. هدف بلینکن این است که از راه دیپلماتیک به امضای توافق آتش‌بس بین اسرائیل و حماس کمک کند.
آقای بلینکن در ریاض گفت که حماس تنها مانع آتش‌بس در غزه است و به پیشنهاد آتش‌بس اسرائیل با هدف آزادسازی گروگان‌های حماس اشاره کرد. دستیابی به آتش‌بس و بازگشت صلح به خاورمیانه در حال حاضر اولویت اصلی دولت بایدن است.
او گفت: «در این لحظه تنها چیزی که بین مردم غزه و آتش‌بس فاصله می‌اندازد، حماس است. آن‌ها باید تصمیم بگیرند و سریع هم عمل کنند.»
حماس در ۳۰ آوریل اعلام کرد که در حال بررسی پیشنهاد آتش‌بس اسرائیل است. این پیشنهاد شامل آتش‌بس ۴۰ روزه در غزه به‌ازای آزادی ۳۳ گروگان حماس و آزادی صدها زندانی فلسطینی در اسرائیل می‌شود.
حمایت حزب کمونیست چین از فلسطین
تحلیلگر امور چین، تانگ جین‌یوان، که در آمریکا سکونت دارد، در رابطه با اقدامات چین به اپک تایمز گفت: «حزب کمونیست چین از زمان آغاز درگیری‌ها از گروه حماس برای به چالش کشیدن تلاش‌های آمریکا در خاورمیانه حمایت کرده است.»
او گفت: «درحالی‌که جنگ غزه به پایان خود نزدیک شده و حماس عملاً کنترل غزه را از دست داده، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این گروه تروریستی پابرجا خواهد ماند یا خیر. مداخله دیپلماتیک چین در این مقطع از این حکایت دارد که پکن از نظر سیاسی از حماس حمایت می‌کند و نمی‌خواهد اسرائیل این گروه را به‌طور کامل نابود کند.»
وانگ کجیان، فرستاده ویژه چین، در ۱۷ مارس با اسماعیل هنیه، رهبر حماس، در قطر دیدار کرد. او به رهبر حماس گفت چین برای «توقف سریع خصومت‌ها» و دستیابی به راه‌حلی پایدار برای فلسطین براساس راه‌حل دوکشوری تلاش خواهد کرد.
آقای وانگ پیش‌تر در مانیل با وزیر امور خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین ملاقات کرده بود. وزارت امور خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین پس از این دیدار در بیانیه‌ای از موضع قاطع چین در حمایت از فلسطین قدردانی کرد.
سازمان فتح به رهبری محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، تحت پیمان اسلو از جانب غربی‌ها به‌عنوان مسئول اداره منطقه «الف» و «ب» در کرانه باختری شناخته می‌شود. حماس در سال ۲۰۰۷ سازمان فتح را در اقدامی کودتاگونه از غزه بیرون کرد که به تشکیل دو جناح رقیب در سرزمین‌های فلسطینی منجر شد. تلاش‌های بین‌المللی برای آشتی دادن این‌دو جناح تا امروز ناکام مانده‌اند.
آمریکا تشکیلات خودگردان فلسطین را به رسمیت می‌شناسد و حماس را سازمانی تروریستی می‌داند اما چین حماس را سازمانی تروریستی نمی‌داند و با هردو جناح رفتار یکسانی دارد.
استفاده از حماس برای به چالش کشیدن آمریکا
متعاقب حمله تروریستی حماس به اسرائیل در اکتبر گذشته، هیأتی دوحزبی از جانب کنگره آمریکا به چین سفر کرد. چاک شومر، رهبر اکثریت سنا، از شی جین پینگ، رهبر چین، بابت عدم همدردی این کشور با اسرائیل در واکنش رسمی پکن به حمله حماس گلایه کرد و از چین خواست در کنار مردم اسرائیل بایستد و حملات بزدلانه و شرورانه حماس را محکوم کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین در آن مقطع مدعی شد که این کشور دوست اسرائیل و فلسطین است. با این‌حال، گلوبال تایمز، بلندگوی تبلیغاتی حزب کمونیست چین، مدعی شد که مسئولیت جنگ غزه برعهده غرب است و جبهه‌گیری‌ها صرفاً «به اختلافات دامن می‌زنند.»
آقای تانگ معتقد است که برنامه چین برای آشتی درون‌فلسطینی، از جمله تأسیس کشور فلسطینی در آینده، نقش چندانی در این فرایند نخواهد داشت و چین صرفاً از این فرصت برای به بازی گرفتن دو جناح فلسطینی و تأمین منافع سیاسی خود استفاده می‌کند.
او توضیح داد که موقعیت راهبردی خاورمیانه بسیار حائز اهمیت است و چین در سال‌های اخیر به مداخله در امور خاورمیانه پرداخته است. هدف اصلی چین ایفای نقش مهم‌تر در آینده منطقه، بازنویسی دورنمای ژئوپلیتیک و رقابت با آمریکا برای سلطه بر خاورمیانه است.
چین می‌خواهد در بازتعریف نقشه قدرت سیاسی خاورمیانه در آینده در کنار آمریکا نقش‌آفرینی کند. آقای تانگ گفت: «حزب کمونیست چین می‌گوید اگر آمریکا و اسرائیل می‌خواهند از دردسرهای خاورمیانه در امان باشند، باید امتیازاتی به چین بدهند.»
