اصطلاح چینی (黔驴技穷 qián lǘ jì qióng) یعنی «تهکشیدن حقههای خر» در حکایتی از کتاب سان جی نوشتهی لیو زونگیوآن[۱] آمدهاست. لیو زونگیوآن از بهترین نویسندگان متون نثر در سلسلهی تانگ (۶۱۸ تا ۹۰۷ م) بودهاست.
روزی روزگاری، فردی مستبد و رئیسمآب با خود خری به استان گوئیژو آورد؛ ولی چون چنین حیوانی تا آنزمان در منطقه دیده نشدهبود، آن را در جنگلی نزدیک به کوهستان رها کرد.
ببری گرسنه از کوهستان بیرون آمد و وقتیکه این جانور بزرگ و دراز را دید، از آن ترسید و ازآنجاییکه قبلاً خر ندیدهبود، بهسرعت خود را درمیان جنگل پنهان کرد و به پاییدن خر مشغول شد. بعضی اوقات، ببر به خود جرئت میداد تا به خر نزدیک شود اما همیشه فاصلهاش را با او حفظ میکرد.
یک روز ببر تمام سعی خود را کرد و به خر بسیار نزدیک شد. خر فقط شروع به عرعر کرد. ببر که فکر میکرد، خر تصمیم به خوردن او دارد، بهسرعت فرار کرد. همانطور که در میان درختها پنهان شدهبود و خر را بهدقت زیرنظر داشت، متوجه شد که خر بهجز عرعر، کار دیگری نمیکند.
بعداز مراقبتی طولانی، ببر به عرعر خر عادت کرد و دیگر از آن نترسید. بهنظر میرسید که خر توانایی و قدرت خاص دیگری ندارد؛ درنتیجه ببر به او نزدیکتر شد و حتی در اطراف او میگشت.
هنگامیکه ببر فهمید که خر خیلی ترسناک نیست، جسورتر شد. برایاینکه بفهمد واکنش خر درهنگام عصبانیت چگونه است، بهسمت او حرکت کرد و عمداً به او ضربهای وارد کرد. خر عصبانی شد و با پاهای عقبی خود شروع به جفتک انداختن و وحشیانه ضربه زدن کرد.
ابتدا، ببر غافلگیر شد اما خیلیزود هنگامیکه متوجه شد که آن تمام چیزی است که خر میتواند انجام دهد، خوشحال شد. ببر با غرشی برروی خر پرید و آن را خورد.
اصطلاح «تهکشیدن حقههای خر» برگرفتهاز این حکایت است. امروزه مردم از این عبارت برای توصیف فردی که دیگر عقلش به جایی نمیرسد و پاک گیج میشود و همچنین در موقعیتی که فرد مهارت و قابلیت دیگری برای ارائه نداشتهباشد، استفاده میشود.
اپکتایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر میشود.
[۱] لیو زونگیوآن (۷۷۳ تا ۸۱۹ م) بهعنوان یکی از دو بهترین نویسندهی سلسلهی تانگ شناختهمیشود. وی در میان هشت نویسندهی بزرگ متون نثری در سلسلهی تانگ و سانگ قرار دارد. او بیشتر بهخاطر آثار تمثیلی و حکایتهایش مشهور است.