دارچین ادویه‌ای محبوب در آشپزخانه‌های سراسر جهان است، اما مصرف مکمل آن می‌تواند سرعت سوخت‌و‌ساز داروها را دستخوش تغییر کند.
می‌پرسید دارچینی که روی قهوه یا بلغور جو دوسر می‌ریزید، چطور؟ احتمالاً ضرری ندارد. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که مصرف دارچین به‌صورت مکمل بر سوخت‌و‌ساز داروهای تجویزی اثر می‌گذارد.
سینامالدئید، که طعم و بوی خاص دارچین از آن نشأت می‌گیرد، می‌تواند روند اثربخشی داروها را مختل کند. مطالعه‌ای جدید که با تمرکز بر سلول‌های کبد و روده انجام گرفته است، نشان می‌دهد که غلظت بالای این ترکیب سرعت سوخت‌و‌ساز داروها را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که تأثیر دارو خنثی شود.
بیل گرلی، نویسنده همکار و دانشمند ارشد مرکز ملی تحقیق درباره فرآورده‌های طبیعی، در ایمیلی به اپک تایمز گفت: «مطالعات آزمایشگاهی اولیه ما نشان می‌دهند که سینامالدئید در حد اندک تا متوسط با داروها تداخل دارد.»
یافته‌های محققان
در مطالعه دانشگاه می‌سی‌سی‌پی که در مجله «شیمی مواد غذایی: علوم مولکولی» انتشار یافته است، محققان دریافتند که سینامالدئید بعضی از گیرنده‌های بدن- PXR و AhR- را فعال می‌کند و باعث می‌شود که داروها خیلی زود از بدن خارج شوند و اثربخشی کمتری داشته باشند.
غلظت بالای ۲۷۰ میکروگرم در میلی‌لیتر که تنها با مصرف مکمل‌های قوی حاصل می‌شود، این گیرنده‌ها را فعال می‌کند که مثل محافظ عمل کرده و به بدن فرمان می‌دهند که دارو را با چه سرعتی تجزیه و دفع کند.
محققان می‌گویند این موضوع برای افرادی که داروهای خاص مصرف می‌کنند، مشکل‌ساز می‌شود؛ به‌ویژه داروهایی مثل رقیق‌کننده‌های خون، داروهای دیابت، ضد افسردگی و داروهای ضد التهاب که به واسطه آنزیم‌های کبدی CYP2C9 و CYP1A2 تجزیه می‌شوند. گرلی گفت: «مصرف متعادل دارچین و مکمل‌های دارچین کاملاً بی‌خطر است. احتمال این‌که سینامالدئید تداخل دارویی ایجاد کند، بسیار ناچیز است.»
محققان دریافتند که غلظت پایین سینامالدئید (تا ۲۰ میکروگرم در میلی‌لیتر) هیچ تغییری در فعالیت گیرنده PXR ایجاد نمی‌کند. این امر نشان می‌دهد که مصرف روزانه دارچین- مقداری که معمولاً در پخت‌و‌پز استفاده می‌شود- معمولاً مشکل‌ساز نمی‌شود.
حتی در یک مطالعه بالینی که داوطلبان در آن ۱ قاشق چای‌خوری پودر دارچین مصرف کرده بودند، غلظت سینامالدئید در نمونه خون قابل تشخیص نبود و محققان فقط توانستند که محصولات جانبی و بی‌ضررِ حاصل از تجزیه سینامالدئید را مشاهده کنند. این نشان می‌دهد که مصرف روزانه پودر دارچین در حد اعتدال- ۱ یا ۲ گرم در روز یا نیم تا ۱ قاشق چای‌خوری- اشکالی ندارد. از این‌رو، افزودن دارچین به چای یا مافین صبحانه کاملاً بی‌ضرر است.
شبانا خان، دانشمند ارشد مرکز ملی تحقیق درباره فرآورده‌های طبیعی و نویسنده همکار در مطالعه حاضر، در ایمیلی به اپک تایمز گفت که «افزودن دارچین به غذا یا استفاده از آن به‌عنوان مکمل در حد اعتدال اشکالی ندارد. با این‌حال، این‌که مکمل‌ها در دوز بالا یا برای مدت طولانی و به‌ویژه بدون اطلاع پزشک مصرف شوند، جای نگرانی دارد.»
بعضی‌ها از محصولات حاوی دارچین به‌عنوان مکمل غذایی و برای کاهش وزن، کنترل قند خون و کاهش التهاب استفاده می‌کنند.
او گفت: «تشخیص زیاد بودنِ مقدار دارچین دشوار است، زیرا محصولات و مکمل‌ها بسته به نوع آماده‌سازی با مقادیر و ترکیبات متفاوت عرضه می‌شوند.» او اضافه کرد که باید در حد اعتدال دارچین مصرف کنیم.
شناخت دارچین
دارچین در اشکال مختلف استفاده می‌شود که هرکدام خطرات خاص خود را دارند.
پودر دارچین معمولاً در قفسه ادویه‌جات همه یافت می‌شود و در آشپزی و پخت شیرینی کاربرد دارد و مقدار آن تا ۱ قاشق چای‌خوری بی‌خطر تلقی می‌شود. روغن دارچین معمولاً در غذاها و محصولات مراقبت فردی کاربرد دارد و در مقادیر اندک کم‌خطر تلقی می‌شود. با این‌حال، مکمل‌هایی که ممکن است هر دوز آن‌ها بین ۵۰۰ تا هزار میلی‌گرم باشد، از غلظت بیشتری برخوردارند و درصورت مصرف منظم تداخل دارویی ایجاد می‌کنند.
دارچین علاوه بر سینامالدئید حاوی کومارین است که جزو رقیق‌کننده‌های طبیعی خون به شمار می‌رود.
آمار چی‌تی‌بویینا، نویسنده همکار و مدیر مرکز ملی تحقیق درباره فرآورده‌های طبیعی، در ایمیلی به اپک تایمز گفت: «دارچین کاسیا که اغلب از طریق مناطقی مانند جنوب چین تأمین می‌شود، حاوی مقادیر زیادی کومارین است و نسبت به دارچین اصلی (دارچین سیلان) که به سریلانکا تعلق دارد، رقیق‌کننده بهتری برای خون به شمار می‌رود.»
دارچین اصلی یا همان سیلان حاوی کومارین بسیار کمتری است و به‌طور کلی ایمن‌تر تلقی می‌شود. مصرف زیاد کومارین به‌ویژه در ترکیب با داروهای رقیق‌کننده خون خطر خون‌ریزی را دوچندان می‌کند.
چی‌تی‌بویینا گفت: «به افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند و می‌خواهند دارچین را به برنامه روزانه خود اضافه کنند، اکیداً توصیه می‌شود که با پزشک معالج‌شان مشورت کنند.»
با این‌حال، محققان می‌گویند مصرف صحیح دارچین فواید زیادی دارد. یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۲ نشان داد که سینامالدئید در ارزیابی‌های آزمایشگاهی خواص زیادی دارد که از جمله می‌توان به ضد التهاب، ضد دیابت، ضد باکتری، ضد قارچ و ضد سرطان بودن آن اشاره کرد.
اما میزان اثرگذاری دارچین مانند بسیاری از ترکیبات طبیعی به دوز، نوع و نحوه مصرف آن بستگی دارد.
خوراکی‌ها و گیاهان دارویی رقیب
دارچین تنها ماده‌ای نیست که با داروها تداخل دارد. بعضی از خوراکی‌ها و گیاهان دارویی رایج هم بر نحوه جذب یا تجزیه داروها اثر می‌گذارند؛ نکته‌ای که باید درصورت مصرف منظم داروها مورد توجه قرار بگیرد.
برای نمونه، گریپ‌فروت آنزیم‌هایی را که مسئول تجزیه بعضی از داروها هستند- مثل بعضی از استاتین‌ها که برای کاهش کلسترول مصرف می‌شوند- مسدود می‌کند و خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. سبزی‌های برگ‌دار حاوی مقدار زیادی ویتامین کا هستند که ممکن است با داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین تداخل داشته باشد. محصولات لبنی نیز جذب بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش می‌دهند و اثربخشی آن‌ها را کمتر می‌کنند.
به گفته گرلی، بعضی از گیاهان دارویی و مکمل‌ها نیز تداخل دارویی دارند. برای نمونه، علف چای که معمولاً برای درمان افسردگی خفیف مصرف می‌شود، به واسطه افزایش فعالیت آنزیم‌های کبدی باعث کاهش تأثیر داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، قرص‌های ضد بارداری و داروهای ضد ویروسی می‌شود.
گلدن‌سیل یا ختمی زرد سرعت سوخت‌و‌ساز بعضی از داروها از جمله استاتین‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای آرام‌بخش را کاهش داده و سطح دارو را در بدن افزایش می‌دهد. ریشه شیرین‌بیان- غیر از مواردی که فاقد گلیسیرریزین هستند- نیز فشار خون را بالا می‌برد و با داروهای کنترل فشار خون تداخل دارد.
خان می‌گوید: «توصیه می‌شود که قبل از مصرف مکمل در کنار داروهای تجویزی حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید.»
