چرخش ۱۸۰ درجهای جمهوری اسلامی پس از سقوط بشار
با رسیدن به آخرین ساعات شامگاه شنبه هفدهم آذرماه ۱۴۰۳ که مصادف بود با آخرین نفسهای دیکتاتوری بشار اسد در سوریه، زیرنویس تلویزیون جمهوری اسلامی خبر از نزدیک شدن «تروریستهای مسلح» به دمشق میدادند. اما در نخستین ساعات صبح روز یکشنبه که سقوط بشار اسد قطعی شد، زیرنویسها به ورود «معارضان مسلح» به دمشق تغییر کرد، و در نهایت قبل از ظهر روز یکشنبه زیرنویسها به بیانیه وزارت امور خارجه مبنی بر تمایل به تداوم روابط دو کشور ختم شد که تلویحاً به همان «تروریستهای» چند ساعت قبل به عنوان یک حکومت جدید رسمیت میداد!
درحالی که محمدجواد لاریجانی در تلویزیون ایران در مقام کارشناس میگفت بعید است اسد به این راحتیها سقوط کند، اسد به همراه همسرش با شتاب درحال بستن چمدانهای خود برای رسیدن به فرودگاه بود و در حالی که درست یک هفته قبل از سقوط اسد، عراقچی وزیر امور خارجه ایران با او در دمشق دیدار کرد و روحیه و استقامت او را ستوده بود حالا سفارتخانه جمهوری اسلامی در دمشق با حضور فاتحان دمشق به ویرانهای تبدیل شده است. سفارتخانهای که کمتر ازیک سال قبل نیز هدف حملات جنگندههای اسرائیلی قرار گرفت و منجر به کشته شدن فرماندهان سپاه پاسداران و متعاقب آن مقابله نظامی ایران و اسرائیل شد.
حدود یک دهه قبل، جمهوری اسلامی ایران به بهانه مقابله با حضور گروههای «تروریستی» اقدام به حضور سنگین نظامی خود در سوریه کرد. در حالی که به نظر میرسید در یکی از امواج سنگین بهار عربی، بشار اسد نیز مانند مبارک، بنعلی و قذافی سقوط خواهد کرد، حضور سنگین نظامیان سپاه پاسداران ایران در سوریه تحت نام مدافعین حرم، به همراه خرج میلیونها دلار بودجه ایران اسد را همچنان سرپا نگه داشت. در عین حال، حضور در سوریه در آن زمان برای جمهوری اسلامی به سادگی حضور در یکی از استانهایش بود. اما ماه عسل میان جمهوری اسلامی و اسد به آرامی کمرنگ شد، تا جایی که بشار اسد در پی کسب امتیازات از کشورهای عربی حوزه خلیجفارس در اردیبهشت امسال با امضای بیانیه نهایی نشست سران کشورهای عربی در بحرین بر ادعای امارات بر مالکیت جزایر سه گانه ایرانی تاکید کرد.
حالا پس از گذشت آن شب پرحادثه و تاریخی سقوط دیکتاتور سوریه، اسرائیل به مرزهای جمهوری اسلامی نزدیکتر شده است و خاورمیانه آبستن حوادثی در آینده است که میتواند شاید حتی شوکهکنندهتر باشد. کسی درست نمیداند قدرتهای بزرگ پشت پرده و به دور از چشمان ناظران و رسانهها بر سر سوریه و سقوط بشار اسد چه معاملاتی انجام دادهاند. اما آنچه در ظاهر واضح بود حمایت علنی ترکیه از گروههای مهاجمی که به سمت دمشق روانه شدند و مختصر حمایت نظامی روسیه توسط نیروی هوایی خود به نفع بشار اسد، و البته مواضع ظاهراً بیطرف ایران و اسرائیل.
آنچه قطعی است، این است که ماجرای سقوط بشار اسد صرفاً قطعهای از پازل پیچیدهای است که از قبل طراحی شده و اکنون در حال چیدمان است و همان قدرتهای پشت پرده همچنان برای اجرای صحنههای بعدی نمایش در حال کارگردانی هستند و میتوان انتظار دومینوی سقوطهای دیگری را داشت که کشته شدن و حذف پیدرپی رهبران حماس، حزبالله و فرماندهان مستشاری سپاه پاسداران، و نیز بازگشت ترامپ به قدرت و تضعیف روسیه در جنگ با اوکراین زمینهساز آن بوده است.
حدود چهارده ماه قبل پس از حملات خونین حماس به شهروندان اسرائیلی که به طوفان الاقصی مشهور شد، بنیامین نتانیاهو از خاورمیانه جدید سخن گفت. رویترز در سالگرد حملات هفتم اکتبر نوشت اسرائیل به دنبال تثبیت دستاوردهای استراتژیکی بوده که فراتر از پیروزیهای نظامی است. این دستاوردها شامل بازسازی چشمانداز منطقه به نفع اسرائیل و حفظ مواضع خود در برابر هرگونه حمله آینده میشود.
دیدگاه ارائهشده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکسکننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
