دادبان گزارش داده است که وکلا و فعالان حقوق بشر نگران به خطر افتادن امنیت دانش آموزان در صورت نصب دوربینهای نظارتی در کلاسهای درسی مدارس ایران هستند.
این نهاد منتسب به کنشگران حقوقی به تازگی با اشاره به «چالش نصب دوربین در کلاسهای درس» نوشته است: «مساله نصب دوربین در کلاسهای درس در مدارس به چالشی برای آموزش و پرورش تبدیل شده و همزمان با مطالبه شماری از شهروندان برای نصب این دوربینها، شمار دیگری از شهروندان و به ویژه معلمان و مقامات مدارس، با این اقدام مخالفت میکنند.»
دادبان افزوده است: «سابقه عملکرد آموزش و پرورش در ایران، به ویژه در جریان اعتراضات سراسری زن، زندگی،آزادی، نگرانیهای جدی را میان وکلا و فعالان حقوق بشر از تلاشها برای نصب دوربین در داخل کلاسهای درس ایجاد کرده و امنیت عمومی دانشآموزان را با خطر جدی روبرو میسازد.»
در زمان اعتراضات به قتل مهسا امینی، نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی، مدیران برخی مدارس را تحت فشار گذاشتند تا فیلم دوربینها را برای شناسایی دانشآموزان معترض در اختیار این نهادها قرار دهند.
تجربه چین کمونیستی از نصب دوربین نظارتی در مدارس
به تازگی خبرگزاری تسنیم نیز در گزارشی اعلام کرده است که طرح نصب دوربین در کلاسهای درس با هدف «نظارت بر کیفیت آموزش» و «افزایش انضباط در مدارس» در دستور کار دولت قرار گرفته است. این رسانه در گزارش خود با اشاره به تجربه چین کمونیستی، از تجهیز مدارس این کشور به دوربینهای نظارتی یاد کرده و مدعی شده است که این کار گامی برای «ارتقای استانداردهای آموزشی» است.
براساس این گزارش، این طرح بیش از یک دهه است که مطرح شده، اما به دلیل مخالفتهای صنفی و برخی ملاحظات دیگر، تاکنون اجرای آن از سوی مسئولان آموزش و پرورش به تعویق افتاده است.
با این حال در بسیاری مدارس ایران، این دوربینها نصب شد که با اعتراضات خانوادهها و دانشآموزان مواجه شد. در مهرماه سال ۱۴۰۲ ویدیویی از تجمع خانوادههای دانشآموزان در مقابل یکی از مدارس فرزانگان در شبکههای اجتماعی همرسانی شد که در آن خانوادهها و دانشآموزان به نصب دوربینهای نظارتی در این مدرسه اعتراض کرده بودند.
تسنیم همچنین با اشاره به مخالفت کشورهایی شامل آلمان و فرانسه با نصب دوربین در کلاسهای درس نوشت که منتقدان این طرح، آن را نقض حریم خصوصی معلمان میدانند و معتقدند که چنین اقدامی میتواند فضای آموزشی را محدود و پرتنش کند.
محمد سلیمی، مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات آموزش و پرورش، در گفتوگو با این رسانه داخلی، درباره نصب دوربینهای مداربسته در کلاسهای درس اظهار داشت که این اقدام میتواند محدودیتهایی برای معلمان ایجاد کند.
او با اشاره به اینکه در بخشهای عمومی مدارس دوربین نظارتی نصب شده، گفت که «شیشهای بودن» فضای آموزشی ممکن است نظارت را افزایش دهد، اما این کار میتواند بر کیفیت تدریس معلمان تأثیر منفی بگذارد.
با این حال، گزارشها نشان میدهد که بسیاری از سیستمهای نظارتی مورد استفاده در ایران، از جمله دوربینهای پیشرفته و فناوریهای تشخیص چهره، مستقیماً از شرکتهای چینی وابسته به حکومت کمونیستی این کشور تأمین شدهاند. فناوریهایی که در چین برای کنترل و نظارت بر دانشجویان و شهروندان نیز به کار گرفته میشوند.
فاکس نیوز در دیماه ۱۴۰۱ گزارش داده بود که جمهوری اسلامی از فناوری تشخیص چهره چینی برای اجرای حجاب اجباری و مجازات زنان با پوشش اختیاری استفاده میکند. در همان سال، ایالات متحده یک شرکت چینی فعال در حوزه نظارت تصویری را که به گفته مقامات، فناوری آمریکایی را در اختیار سپاه پاسداران قرار داده و در سرکوب اویغورها در چین نقش داشته، در فهرست تحریمهای خود قرار داد.
منتقدان این طرح، نصب دوربین در کلاسهای درس را تلاشی برای سرکوب معلمان و دانشآموزان و از بین بردن آزادی بیان در محیطهای آموزشی میدانند.