وجود جعبههای درست و حسابی برای مرتبسازی وسایل و داشتن یک برنامه عملی برای شروع و پایان روز میتواند اوضاعِ بیرون و درونِ جعبه را مرتب نگهدارد.
خانواده من ساعات زیادی را در خانه سپری میکنند؛ بیشتر از اکثر خانوادهها. همسرم در خانه به چهار فرزندمان درس میدهد و من چهل ساعت در هفته در اتاق طبقه همکف بهصورت ازراهدور کار میکنم. این یعنی ما شش نفر در بیشتر ساعات روز درون یک چهاردیواری هستیم. خیلی زود متوجه شدیم که وضعیت خانه روی احساسات ما تأثیر میگذارد.
وقتی اوضاع بینظم و نابسامان شد و بچههای پرجنبوجوش ما انبوهی از خرت و پرت را روی هم انبار کردند، بهشدت دچار استرس شدیم. وقتی همه چیز را مرتب و خانه را روبهراه کردیم، احساس سبکی میکردیم؛ گویی باری را از روی دوشمان برداشته بودیم.
اینکه محیط زندگی میتواند تا این حد روی ما تأثیر بگذارد جای تعجب ندارد. انسانها از هزاران سال پیش تاکنون سعی کردهاند خانهها را زیباتر کنند و ساختمانهایی بسازند که حس و حال بهتری به ما میدهند. بعضی از این موارد مستلزم سرمایهگذاری هنگفت هستند، اما در بیشتر مواقع فقط به توجه نیاز دارد.
وقتی درهمریختگی کمتر بود، آرامش بیشتری داشتیم، اما احساس میکردیم که در نبردی بیپایان هستیم و به زمان بیشتری نیاز داریم. سرانجام به این نتیجه رسیدیم که چاره کار در این است که وسایل خود را به حداقل برسانیم و اینگونه شد که یک تغییر اساسی ایجاد کردیم. هرچه وسایل کمتری در خانه داشته باشیم، زحمت کمتری برای مرتب کردن آنها میکشیم.
بعد از آنکه وسایل خود را به حداقل رساندیم، فقط به چند روتین روزانه نیاز داشتیم تا سر و کله درهمریختگیها دوباره آفتابی نشود. پس از اندکی آزمون و خطا با خانهای بدون بههمریختگی مواجه شدیم که دیگر نیازی به آن همه تمیزکاری نداشت.
۶ روتین برای جلوگیری از درهمریختگی خانه
در ادامه از چند روتین روزانه میگوییم که کمک میکنند با کمترین زحمت کنترل همه چیز را به دست بگیرید:
۱. یک محفظه برای خرت و پرتها تهیه کنید
همیشه وقت ندارید که وسایلتان را مرتب کنید، اما بدترین کاری که میتوانید بکنید این است که وسایل را در اولین جای ممکن رها کنید. خیلی زود با وسایلی مواجه میشوید که بهصورت تصادفی در نقاط مختلف خانه قرار گرفتهاند. این کار فقط باعث میشود که جمع کردن آنها وقتگیرتر شود و خانه شما هم درهمریخته جلوه کند.
یکی از راهکارهای مورد علاقه ما این است که یک سبد در اتاق نشیمن یا وسط خانه میگذاریم تا وسایلی را که سر راهمان سبز میشوند و تا نوبت تمیزکاری بعدی به آنها احتیاج نداریم، درون آن بیاندازیم. به این ترتیب، وسایل جلوی چشمتان نمیمانند و هروقت بخواهید میتوانید همه را یکباره مرتب کنید.
۲. یک جعبه را به وسایل اهدایی اختصاص دهید
یکی دیگر از راهکارهای کلیدی این است که برای وسایلی که باید اهدا کنید یا به خیریه بدهید، یک جعبه تهیه کنید تا آنها را تا روز موعود در آن نگهدارید. ما یک جعبه مقوایی در کمد کنار در ورودی تعبیه کردهایم. این جعبه باعث میشود که بیشتر از قبل به اهدای وسایل خود فکر کنیم. اگر دائماً به وسایلی برخورد میکنید که سر جای خود نیستند یا درحال تمیزکاری هستید و فکر میکنید به بعضی از لوازم خود احتیاج ندارید، میتوانید آنها را درون جعبه وسایل اهدایی بیاندازید. اگر تا قبل از روز موعود سراغ آن وسایل را نگرفتید یا هیچ استفادهای از آنها نکردید، یعنی تصمیم درستی گرفتهاید.
۳. هربار فقط به انجام یک کار بپردازید تا نتیجه بگیرید
یکی دیگر از علل درهمریختگی خانه ما این بود که کاری را شروع میکردیم و قبل از اتمام آن سراغِ یک کار دیگر میرفتیم. مثلاً شروع به مرتب کردن لباسها میکردیم و بعد سراغ تهیه شام میرفتیم. یا جعبه ابزار خود را برای نصب یک قاب عکس روی دیوار بیرون میآورییم و بهجای اینکه بعداً جعبه را در گاراژ بگذاریم، همه چیز را روی پیشخوان به حال خود رها میکردیم.
وقتی کاری را تقریباً به پایان رساندید، وسوسه میشوید که کار دیگری را با سرعت بیشتر انجام دهید. اما اغلب باید کارها را جمعبندی کنید. شروع و به پایان رساندن یک کار از نظر عاطفی رضایتبخش است و از نظر ذهنی نسبت به انجام همزمانِ چند کار و از این شاخه به آن شاخه پریدن استرس کمتری دارد.
۴. وسایل را بلافاصله مرتب کنید
یکی از دلایل مهم بینظمی، مردّد بودن است. پاکتهای پستی را از صندوق پست برمیدارید و آنها را جلوی در رها میکنید. بهجای دور ریختن چیزهایی که نیازی به آنها ندارید، همه چیز را روی پیشخوان رها میکنید و میگویید بعداً مرتبشان میکنید. این مسئله درباره وسایل شکسته، امانتها و وسایلی که باید آنها را به اتاق دیگری منتقل کنید نیز صدق میکند. وسایل همانطور به حال خود رها میشوند و مشخص نیست چه زمانی سراغشان را میگیرید.
تنها راهحلی که برای این مسئله دارم این است که با قاطعیت عمل کنیم. برای نمونه، اگر وسیلهای شکست، همان لحظه تصمیم بگیرید ارزشِ تعمیر دارد یا باید دور ریخته شود.
۵. برای کارهای مهم برنامهریزی کنید
هر روز چند کار مهم را در نظر بگیرید. هر شب روی پیشخوان را تمیز کنید و صبحها یا هر زمان دیگری که میتوانید، ماشین ظرفشویی را خالی کنید.
این کارها باید در جایی از خانه انجام شوند که از هرطرف توی چشم باشد تا دستکم از حضور در آن فضا حس خوبی بگیرید. وقتی از نظر فیزیکی درهمریختگی کمتری را تجربه میکنیم، باعث میشود که سایر عادتهای مربوط به رفع بینظمی نیز در طول روز در اولویت قرار بگیرند.
۶. وسایل خود را به حداقل برسانید
اگر سعی دارید خانهتان را از حالت درهمریخته خارج کنید اما راه به جایی نمیبرید، مهمترین کاری که میتوانید بکنید این است که تعداد وسایلتان را به حداقل برسانید. داشتن وسایل زیاد در ۹۵ درصد از مواقع مشکلساز است. بعد از اینکه تعداد وسایلتان را کم کردید، متوجه میشوید که رفع درهمریختگی آنقدرها نیز که فکرش را میکردید سخت نیست.
ما با همین پنج روتین ساده موفق شدیم خانهمان را همیشه مرتب نگهداریم، بهرغم اینکه چهار کودک پرانرژی با شور و نشاط در این خانه زندگی میکنند.