در آستانه ثبتنام نامزدهای ریاستجمهوری که از روز پنجشنبه، دهم خرداد آغاز میشود و تا چهار روز ادامه دارد، جناحهای مختلف سیاسی در تلاش هستند تا نامزدهای موردنظر خود را وارد کارزار انتخابات کنند.
برخی رسانههای داخلی ایران، لیستهای مختلفی از نامزدهای احتمالی انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری منتشر کردهاند. در میان جناح اصولگرا اسامی سعید جلیلی، پرویز فتاح، سعید محمد، صادق محصولی، محمود احمدینژاد، علیرضا زاکانی، مهرداد بذرپاش و مسعود زریبافان به عنوان نامزدهای احتمالی این دوره مطرح میشود.
نورنیوز گزارش داده است که محسن رضایی در تلاش است تا در میان این نامزدهای احتمالی اجماع نظر بوجود آورد و به آنها گفته است: «اگر وحدت نکنید و به اجماع نرسید خودم در عرصه انتخابات حاضر میشوم.»
علی لاریجانی نیز درباره احتمال ثبتنام در انتخابات ریاست جمهوری، پاسخ قطعی نداده و گفته است: «ببینیم چه کاری میتوانیم کنیم.»
این رسانه همچنین افزوده است که در اردوگاه اصلاحطلبان، اطرافیان محمد خاتمی، لیست چهار نفرهای شامل محمد صدر، مجید انصاری، رضا اردکانیان و علی اکبر صالحی تهیه کردهاند و در تلاش هستند تا این افراد را برای ثبتنام در انتخابات «ترغیب کنند.»
در جناح اصلاحطلبان اسامی نامزدهای احتمالی دیگری شامل مسعود پزشکیان، محمدرضا عارف، محسن هاشمی، عبدالناصر همتی و محسن رهام نیز مطرح شده است.
سخنگوی ستاد انتخابات کشور نیز اعلام کرده است نامزدهایی که ۱۲ شرط نامزدی ریاستجمهوری نداشته باشند، ثبتنام نخواهند شد.
براساس اطلاعیه وزارت کشور جمهوری اسلامی، نامزدها باید حداقل ۴۰ ساله و کمتر از ۷۵ سال سن داشته باشند. نامزدهای ریاستجمهوری باید حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن را داشته باشند.
دیگر شرایط در زمان ثبتنام شامل عدم محرومیت از حقوق اجتماعی، نداشتن سابقه محکومیت کیفری موثر، عدم محکومیت قطعی کیفری به جرایم اقتصادی شامل کلاهبرداری، رشاء و ارتشاء، اختلاس، تبانی در معاملات دولتی، پولشویی، اخلال در نظام اقتصادی میشود.
وزارت کشور در بخشی از اطلاعیه خود اعلام کرده است که عدم محکومیت به «اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی» و «عدم سوابق سوء امنیتی از جمله در فتنه سال ۱۳۸۸» و «عدم وابستگی» به حکومت محمدرضا پهلوی، شاه ایران از دیگر شرایط ثبتنام برای نامزدهای ریاستجمهوری است.
جمهوری اسلامی برای اجرای احکام سنگین علیه معترضان در حرکتهای اعتراضی، اتهامهای امنیتی متعددی تحت عناوین «اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی»، «محاربه» و … را مطرح کرده است. همچنین در ادبیات جمهوری اسلامی، از اعتراضات سال ۸۸ به نتیجه انتخابات ریاستجمهوری به عنوان «فتنه» یاد میشود.
رد صلاحیتهای شورای نگهبان و نگرانی از صندوقهای خالی
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی در یادداشتی در روزنامه شرق به اهمیت این دوره از انتخابات ریاستجمهوری پرداخته و نوشته است که این دوره از انتخابات ریاستجمهوری «سیاسیتر» از دورههای پیشین انتخابات ریاستجمهوری در ایران است، به دلیل اینکه این انتخابات زودهنگام، اولین انتخابات ریاستجمهوری است که بعد از اعتراضات سال ۱۴۰۱ برگزار میشود، در حالیکه انتخابات مجلس دوازدهم که چند ماه پیش برگزار شد، با شرکت تعداد کمی از رایدهندگان در شهرهای بزرگ همراه بود. این موضوع در حکم «زنگ خطری» برای نامزدهای غیراصولگرا است که متکی بر آرای واجدان شرایط رایدهی در شهرهای بزرگ هستند.
او افزوده است: «درحالیکه کاندیداهای اصولگرا میتوانند انتظار کسب رای از طریق برخی کانالهای سنتی و تشکیلاتی در شهرهای کوچک و مناطق روستایی و اقشار همسو در شهرهای بزرگ را داشته باشند، نگاه کاندیداهای غیراصولگرا باید عمدتا متوجه کسب رای عامه مردم در شهرهای بزرگ و متوسط باشد.»
به عقیده این دیپلمات پیشین، «اگرچه تکلیف سیاستهای نظام جمهوری اسلامی در داخل و خارج روشن است و سمت و سوی آن در چارچوب سیاستهای تعیینشده توسط مجمع تشخیص مصلحت با تصویب رهبر انقلاب تعیین میشود، اما رئیسجمهور همچنان میتواند در برخی محدودهها بهویژه در ارتباط با نحوه اجرای سیاستها، انتصاب مقامات اجرائی و اداره امور روزمره تاثیرگذار باشد و موجب یا مانع بسترسازی در کشور برای تحولات سیاسی و سیر امور در رابطه با آینده نظام سیاسی شود.»
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان در گرماگرم صفبندیهای سیاسی به شورای نگهبان توصیه کرده است صلاحیت نامزدهایی را که به تعبیر او «راهحل همه مشکلات را در همراهی با آمریکا میدانستند» تایید نکند.
او همچنین گفته است: «مردم به دنبال الگویی مثل رئیسی هستند.»
براساس تقویم این دوره از انتخابات ریاستجمهوری، ستاد انتخابات وزارت کشور موظف است که بعد از پایان مهلت قانونی ثبتنام، اسامی نامزدهای ریاستجمهوری را به شورای نگهبان ارسال کند و این شورا از روز ۱۵ خرداد به مدت ۵ روز صلاحیت نامزدها را برای ریاستجمهوری بررسی میکند و فهرست اسامی نامزدهای تاییدشده را به ستاد انتخابات وزارت کشور ارسال میکند.
رقابتهای انتخاباتی از ۲۳ خردادماه تا ۶ تیر ادامه خواهد داشت و در ۸ تیر انتخابات ریاستجمهوری برگزار میشود. اگر هیچکدام از نامزدهای ریاستجمهوری نتوانند بیش از ۵۰ درصد آرا برای تصدی پست ریاستجمهوری را بدست آورند، انتخابات به دور دوم خواهد رفت. مرحله دوم انتخابات ۱۵ تیرماه برگزار خواهد شد.